A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

clericàle, clericàli , agt Definition chi apartenet o pertocat a is preides.

clériga chérica

clèru , nf Definition leados pínnigos, is preides Synonyms e antonyms preideralla.

cliènte , nm: clienti Definition chie còmporat o si serbit in calecuna butega, mescamente si est fitianu Synonyms e antonyms afitianadu, borrochianu.

clientèlla , nf: crientella Definition is fitianos, totu cudhos chi còmporant o si serbint in calecuna butega.

cliènti cliènte

clíma , nm: crima, crime, grimu Definition totu is datos chi distinghent su tempus meteorológicu de unu logu (sole, abbas, bentos, temperadura e àteru) Translations French climat English climate Spanish clima Italian clima German Klima.

clocidòre ciochidòre

clocíre , vrb: colchire, corchire, crochire, crocie, crocire, croghire, culchire Definition arregòllere e mantènnere is oos in caentu po fàere naschire is pudhighinos, comente faent is pudhas e pigiones chi si cicint in pitzu; fàere sa boghe de sa pudha candho est cicia in is oos o portat is pudhighinos piticos; istare chesciandhosi; si narat fintzes in su sensu de aprontare, cuncordare cosa, crèschere Synonyms e antonyms acloai, chiochire, cocolae, cubare 1, forcire, ingendrai, neulire, tzotzare, tzotzire Sentences sa pudha bi ponet una vintina de dies a crochire sos oos ◊ amus postu una pudha a crochire ◊ sa mérula est crochinne in su nidu ◊ sa fémina at postu sa pudha a culchire 2. semus betzos e sempre crochindhe pro carchi dolore 3. ndh'est faladu su seléntziu tra nois, epuru carchi cosa est corchindhe (Z.A.Cappai)◊ lu cherent mandhare a istudiare, ma est a lu pònnere a colchire a malaoza! Etymon ltn. *clocire po glocire Translations French couver, glousser English to brood Spanish empollar, clocar Italian covare, chiocciare, crocchiolare German ausbrüten.

clonàre , vrb Definition foedhandho mescamente de organísimos bios, fàere sa cópia, fàere naschire un'organísimu oguale cun su matessi precisu patrimóniu genéticu e calidades de un'àteru Sentences su clonare sa vida est un'ispina: in su clonare no bi at sentimentu! (A.Marceddu)◊ bi at programma de computera chi clonat un'archíviu líchidu ◊ sa die chi arrivant a s'intentu faghent de Dante sa figura apàrrere e ndhe clonant de issu su talentu! (S.Murgia Niola)

clonatziòne , nf Definition su clonare; su frutu de su clonare Synonyms e antonyms clonu.

clónu , nm Definition sa cópia oguale de un'organísimu biu Sentences lasso istare su fanàticu clonu e torro a sas cosas essentziales (A.Marceddu).

cò, còa , nf: coda, cou Definition s'úrtimu tretu de s'ischina, mescamente in d-unos cantu animales sa parte chi abbarrat pendhendho fora de s'ischina; s'úrtima parte, sa de asegus, sa de bàsciu, de una css. cosa mescamente si est longa, pentzada coment'e su contràriu de sa conca o parte de ananti: si narat fintzes de unu tempus chi benit a úrtimu; in sa carena de su cristianu su tretu chi arresurtat, in pitzu, tra is còscias e sa bentre candho unu est ciciu; in cobertantza, sa natura de su mascu / min. coita, coutza / dhue at erbas o partes de un'erba (s'ispiga, s'iscova de su frore) chi ant a númene, coment'e primu elementu, su foedhu coa: coa de gatu, de topi, de cuadhu, de lèpuri, de margiani Synonyms e antonyms úrtimos / daisegus Idioms csn: trotoxai, allorigare sa coa; fàghere de coa = isciamiai sa coa; coa mirrada = coa ritza, pesada tètera a punta in artu; passai sa manu in sa coa a unu = solingare, fàghere s'ala a ccn. iscusèndhelu; zúghere, pònnere, portai sa coa in mesu de ancas, in mesu de perras = tímiri, èssiri timendi, timi timi; coa de argiola = ischivozu, s'úrtimu laore chi abbarrat de collire, mescamente brutu e metzanu; semenare una coa de trigu (o àteru)= seminai un'arroghedhu de terrenu (a trigu, o àteru); leare, zúchere, portai, sètziri a unu in coa, in codas, in cò = leare, pònnere subra de ancas istendhe sétidos; tirai a petz'e coa = tirare a longas, tirai acoa; sa coa est mala a iscroxai = s'úrtima parte de unu triballu, de una chistione, est prus difítzile, prus inzotosa; giúghere a un'animale coa coa = avatu, acanta meda; andai o èssiri coas coas = codiau, a úrtimu; martis de coa = martis de carrasegare; acoa, a part'e coa = apustis; a ora de coa = assassegus, a sa fine de sos contos; ita coa at fatu cussa cosa? = ite fine at fatu?, a inue est dada?; a coa a… = fintzas a, a candho a…, de immoi a…, in totu su tempus, meda, de inoghe a…; "coa de fogu" o "coa de ferru" = zenias de puzones Sentences su cane est faghindhe de coa: depet àere puntadu carchi cosa ◊ boes, àinos e cadhos zughent sa coa longa ◊ sa cou de su burricu est longa 2. zughet sas coas de sa munnedha traza traza ◊ lea su titone a sa coa ca est budhidu! ◊ si est sétidu in coa de carru 3. a fàghere cussa faina che daet a coa (o a coas) de chida, de mese, de annu ◊ est abbarradu a coa ◊ a lassai sa cosa a cò andat mali ◊ a co'a bènnere tue est s'àinu mortu de su risu, irmasionadu! ◊ a co'a fàghere nois bi cheret meda ◊ a co'a tandho amus totu fatu ◊ su pentzamentu de coa est su prus zustu 4. oi biu bussinadas de chini apu portau in cò ◊ sa mama si at leadu su pitzinnu in coa ◊ sa pitzinna si che lassat alleriare de s'anninnia in codas de sa mama 5. a su preitzosu no dhi passis sa manu in sa coa: bollit puntu! ◊ aturas cun sa coa in mesu de perras! ◊ si est fuiu che cani fertu a coa ◊ is fillus no callant a ciorbedhu si su babbu o sa mama dhis narat cosa e s'àteru dhis passat sa manu in sa cò! Surnames and Proverbs smb: Coa, Coas, Coda / prb: mezus conca in domo sua chi no coa in domo anzena Scientific Terminology crn Etymon ltn. coda Translations French queue, giron English tail, lap Spanish cola, rabo, regazo Italian códa, grèmbo German Schwanz, Schoß.

còa 1 , nf Synonyms e antonyms cua, cuadorzu.

coabbiànca , nf Definition una genia de erba chi faet un'ispiga longa e tundha paret una coa Scientific Terminology rba, Polypogon monspeliensis.

coàcia , nf, nm: coàciu 1, coatza Definition sa punta de sa coa, sa parte de sa coa de is pigiones; sa punta de unu chintórgiu, de una fune o de àteru deasi; s'iscutuladura de su linu, sa pagighedha chi che dhi orruet (ndhe preniant is banitas) Synonyms e antonyms coitza, cúmmiru, punta Sentences sa coatza de sa fune, de sa tzinta, de sa litranga Scientific Terminology crn Etymon srd. Translations French extrémité de la queue, croupion English rump Spanish extremidad de la cola Italian estremità della códa, codrïóne degli uccèlli German Bürzel.

coaciólu , nm: cuaciou, cuatolu Definition genia de pigione de abba, cun is peis prus addasegus: in Sardigna passat s'ierru ma no nidat Synonyms e antonyms catzolu, gangorredha 2. oi in su mari aici pàsidu gei fait a fai su cuaciou! Scientific Terminology pzn, podiceps nigricollis Etymon srd. Translations French petit grèbe English grebe Spanish somormujo de cuello negro, zampullín cuellinegro Italian svasso pìccolo German Schwarzhalstaucher.

coàciu , nm Definition sórighe de riu, genia de pigione chi faet in is paules Synonyms e antonyms acabussoni 1, afungaciolu, catzoledhu, cucumartzolu Scientific Terminology pzn, poliocephalus ruficollis Etymon srd. Translations French grèbe English dabchick Spanish somorgujo Italian tuffétto German Zwergtaucher.

coàciu 1 coàcia

coaciúdu , agt: coatzudu Definition chi portat coa, chi portat coa meda / linu coatzudu = chi zughet pazighedha meda Synonyms e antonyms codudu Etymon srd.