A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

múgghere , vrb: mugi, múgiri, mújere, múlgere, múlghere, múlgiri, múrgere, múrghere, múrguri Definition istrínghere sa tita a manos (o is tzimingiones, si est baca) o fintzes passare is tzimingiones in mesu de is pódhighes coment'e a tiradura a manera de ndhe fàere essire su late; nau de àteru, istrínghere cosa fintzes a atrotigadura a manera de ndhe dhi fàere essire abba o súciu; nau in cobertantza, isfrutare / pps. múlghidu, multu, muntu, murtu Synonyms e antonyms múgliri / atipriare, isciuciai / irfrutuare Idioms csn: m. a sa cadhigada = a s'imperriotu, ponindhe su fiadu suta de ancas e murghindhe a conca imbassiada a cara a betu contràriu; m. a cúcuru in culu = apispirinados in daisegus de su fiadu; múrghere a unu che chera de abbatu = isfrutaidhu, pigaindedhi totu sa cosa, acomenti faint is allurpius Sentences immoi mugeus is bacas ◊ murtas las azis sas berbeghes? ◊ ndh'at murtu duas, de berbeghes, in tantos annos chi fit pastore!…◊ como murghent fintzas a màchina ◊ murgiant a un'ipiolu ◊ is mannalissas si mulgiant in domu ◊ su babbu est mujenno ◊ cussa craba, candu dha mugint, imbrutat s'istrégiu!◊ custa manu mi dolet e no si dha fatzo a múrgere! 2. sa samunadora murghet sa robba samunada ◊ ti murgo a sa tatza su sutzu de un'arantzu ◊ sa lavatrice est murghindhe: candho faghet, istèrreche sa robba 3. ant postu sa giustíscia in movimentu pro la múrghere issos sa bidha! Scientific Terminology pstr Etymon ltn. mulgere Translations French traire, tordre English to squeeze, to milk Spanish ordeñar, exprimir Italian múngere, strizzare German melken, auswringen.

múghe múga

mughedhía , nf Definition is piticos, is pipios (bistos coment'e mughedhu piticu) Synonyms e antonyms feduliu, fegliutina, pipiàglia Sentences diat àere chérfiu fàchere sas fainas chi fachiat a bachiana pro sos anzenos: ma commo comente diat fàchere a irbandhonare sa mughedhia? Etymon srd.

mughedhósu , agt Definition chi est sèmpere totu prenu de muga, de brutore Synonyms e antonyms cadhóciu, cadrangiosu, lordigosu, mugosu, pingosu, sodrigosu / mucanosu | ctr. límpidu, netu Sentences pro no ispèndhere, in domo sua bi at arga totue e isse est mughedhosu in cara e in manos! Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French toujours sale English regularly dirty Spanish siempre sucio Italian abitualménte spòrco German gewöhnlich schmutzig.

mughédhu , nm Definition genia de pische de iscata, pische de Aristanis, de mare e de istagnu: si narat deosi candho est afumau po dhu chistire Synonyms e antonyms lissa, músulu, muzaldu Sentences ant fatu unu pràngiu de lissa, anguidha, macioni e mughedhu sicau ◊ a papai ci fiat mughedhu arrustiu ◊ saboriu custu mughedhedhu e portat sa matza límpia!◊ apu piscau prus de cincuanta mughedhus! Surnames and Proverbs smb: Mugheddu Scientific Terminology psc, mugil cephalus.

mughédhu 1 , nm Definition sodri, brutore, bestimentu brutu Synonyms e antonyms cadhossímini, incràstiu, muga | ctr. limpidore, netesa Sentences gighet bestes cun su mughedhu a segare a fitas ◊ bogadiche cussu mughedhu e pònedi sa robba neta! ◊ custu istaiat in mesu de su mughedhu ◊ como s'abba est totue prena de mughedhu Etymon srd. Translations French saleté English filth Spanish suciedad Italian sporcìzia German Schmutzigkeit, Schmutz.

mughédhu 2 , agt Definition nau de ccn., chi est naschiu allobau, de sa própriu bentre, de su matessi partu cun àteru frade o sorre Synonyms e antonyms copiolu, cróbinu, cropàgliu, ghermédhiche*, médhile Sentences tui ses che unu fradi mughedhu, mi depis crèiri! ◊ Màriu e Marcu fiant fradis mughedhus.

mugheràdu mucoràu

mugheràre mucoràre

mughéru , nm: mulgheru, murgheru Definition genia de lanedha chi ponet a is cosas mescamente úmidas o lassadas de meda in isserru, a frutuàriu guastandhosi Synonyms e antonyms afungori, afungu, annarbamentu, imbucore, morighinu, mucore, nabra Sentences in s'órriu de sos piuerosos sónnios calchi ranu, cobertu de mulgheru, nos contat sos beranos chi no torrant (L.Brozzu) Scientific Terminology atn, Botrytis cinerea, Penicillium expansum Translations French moisissure English mildew Spanish moho, podredumbre gris (botrytis) Italian muffa German Schimmel.

mughída, múghida moída

mughidàre moidàre

mughilàche , agt, nm: muilache, muilaghe, muliache Definition chi istat a múilos, a corrighinos, nau de unu mostru (boe naturau a cara de cristianu), un'ómine cundennau a si furriare a boe, chi a denote andhat peri is orrugas, is camminos, a múilos chi batint dannos e morte… Synonyms e antonyms mulianu / muinàrgia, zúmiu Sentences Cainu atrubiscadu, isce puru at a cúrrere peri sas tupas che boe muilache ◊ candu corrinat su bòi muliache arretronant is nuraxis ◊ che boe mughilache apo a fughire 2. ascurto e intendho unu muilaghe Etymon srd.

mughilàre , vrb: ammuilare, muilare, muliare Definition su abboghinare de animales mannos, pruschetotu boes e bacas; si podet nàrrere fintzes de su bentu forte o àteru sonu naturale Synonyms e antonyms borrighinare, corraxinai, corrinai, irruilare / abbubbiai, corrighinare, corrinai Sentences sas bacas paschendhe in sa tanca antziabant sa conca e muliabant pompiandhe a nois ◊ unu boe nighedhu a utos mughilandhe in trocos de canes arrajolados 2. múilat sa traschia cun su bentu, punghet chi paret limadura de ferru Scientific Terminology bga Etymon ltn. mugilare Translations French mugir English to bellow Spanish mugir Italian mugghiare German muhen, brausen, heulen.

múghilu , nm, nf: múila, múilu, múlia, múliu Definition borróinu, sa boghe comente dha faent is boes e is bacas, ma fintzes su zúmiu o súrbiu forte de su bentu Synonyms e antonyms agróniu, irbéulu, irrúilu, orrúinu / frúschiu, muizu, zúmiu Sentences tue no ses ómine ch'iscultat sa múila de su bentu ◊ s'intendhent múilos porosos de fogu ◊ in su múilu de su bentu desoladu s'úrulu de unu cane, fortzis fertu, beniat dae tesu ammesturadu (P.Sulis)◊ su múghilu de su boe ispojoladu Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French mugissement English bellow Spanish mugido Italian mùgghio German Muhen, Brausen, Heulen.

mughimúghi , nm Definition genia de bobboi (no tenet pl.) Synonyms e antonyms mummui, muscone Sentences sos mughimughi che ant giacaradu sa zente Etymon srd.

mughína , nf Definition genia de sonu sighiu Synonyms e antonyms arralla 1, frusa, frusinzu, istrepitzu, moida Etymon srd. Translations French bourdonnement (di insetti, alle orecchie), ronflement (di motori) English buzz Spanish zumbido Italian ronzìo German Summen.

mughinàre , vrb Synonyms e antonyms moidare, múere, muizare Etymon ltn. muginare.

mughínzu , nm Definition su mughinare, mughina, moida sighia Synonyms e antonyms ammuina, moida, muinàrgia, tzugnu, zúmiu Etymon srd.

mughíre mojíre