A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

tedília , nf Synonyms e antonyms tidilia* Sentences a sos tenores, tedílias de gioja in terra istranza proent sos ossos de sos minadores!

tedílighe , nm: tidílighe Definition cosa modhe (orrobba e fintzes erba) a forma de cricu chi si ponet in cúcuru (prus che àteru sa fémina) candho si pigat unu pesu tostau, po no dòlere in conca e fintzes po istare prus firmu, ciciu bene (es. broca) Synonyms e antonyms cabidile, chirchile, cugúdhura, mítiui, tadibi Sentences pònedi su tedílighe in conca ca sinono cussa cosa tosta ti intrat e ti dolet! ◊ subra de una pischedha de robba infusta bi aiat unu tidílighe chin d-unu bículu de sabone

tèga tèca

tegadía tacatía

tège , nf: texa, texe, texi Definition pedra lada po cassare pigiones o àteru animaledhu areste Synonyms e antonyms predaghe, pradera, pràdica, tèglia* Sentences est andau a pònnere is teges e is lénsias po cassai ◊ in sa texa, un'isposa de pastore bi at isciucadu sos pes a su nignu (S.Casu)◊ sas cótzulas fint cotas in sa texa ◊ in una texa, afaca a s'antarile, bi at una pastera ◊ si est isterruxadu subra de una texa Translations French trébuchet en pierre English broad stone Spanish losa Italian schiàccia German Schlagfalle.

teghiciólu , nm Definition teghighedha bastat chi siat; a logos, fasoledhu, pisu friscu, modhe, a tega, de còere po insalada Synonyms e antonyms corriciolu, corrischedhu, corrónciulu / basoledhu.

teghighèdha , nf: teghixedha Definition tega pitica Synonyms e antonyms corriciolu, corrónciulu.

teghíle , nm Definition bàculu de linna chi s'intrat in s'istampu de is cupones o cubedinas po tupare (o chi si ndhe pigat po fàere essire su mustu).

teghixèdha teghighèdha

téglia , nf: téllia Definition genia de istrégiu largu a costaos bàscios, prus che àteru de làuna, de allumíniu, a pònnere cosa a còere in su forru Synonyms e antonyms lama, turtera Sentences po sa panada s'isterrit sa pasta in sa téllia lunta cun ollu Etymon itl. teglia.

tèglia , nf: tèlgia, tella, texe Definition pedra lada comente si ndhe agatat o fintzes segada apostadamente (es. de granitu, de màrmuri); genia de tàula (de pedra o fintzes de figumorisca) po cassare pigiones / min. tellixedha, telluredha Synonyms e antonyms pradera, pràdica, pràica, raza 1, tege, telloraxa / cdh. tègia Idioms csn: cassai a tella, parai sa tella; istèrriri un'arruga a tellas = fàghere a impedradu a pedras ladas; abarrai che cassau a tella = afartadu, male; calai tella = abarrai cassau che pilloni; tella mascada = chentza su pintu (ca su puzone si l'at manigadu) ma ancora parada chentza isparada; tella parada a grai = chi no bi isparat candho su puzone bicat s'esca Sentences is tellas de su repranu cumponint unu disignu ◊ fiat sartiendi de tella in tella, gioghendi ◊ anchi dhu cassint a tella! ◊ tintillu babbassu, bunca a sa tella ca ti fait grassu!…◊ fiat in campusantu arroliendi in mesu de is tellas de màrmuri ◊ sa barraca mia in bíngia est de telluredha ◊ duas funt is tellas de Mosè 2. est abarrau che cassau a tella ◊ chi ti calit tella! Etymon ctl. tella Translations French plaque, dalle English plate, stone slab Spanish lastra Italian piastra, piètra piatta, lastróne German Platte.

tegósu , agt Definition nau de unas cantu erbas, chi faent sa tega, faent tega meda Etymon srd.

tégus técus

teh! , iscl Definition boghe chi si betat a is canes po dhos mutire; candho est arrepitiu – tetèh! – est a dhos fàere asseliare e dhu narant fintzes po àteros animales.

teinàre , vrb Definition nàrrere o intzertare is cosas giustas innanti de acontèssere Synonyms e antonyms deinare*.

teitàre, teitàri , vrb Definition istare a su teh! teh!, tzerriandho o atzitzandho is canes Sentences su canaxu teitàt is canis, in cassa Etymon srd.

teizòne , nm: tizone Definition a logos, su pígiu de su late Synonyms e antonyms manteca.

tejàre , vrb Definition fàere su teju, prànghere unu mortu atitandhodhu Synonyms e antonyms atiorai, atitai, atitidai Sentences si bi colo, cussa mi tejat! ◊ tejant e pranghent sos fizos martirizados 2. in cue subra bi tejat su bentu Etymon srd.

tejòne tajòne

téju , nm: teu, tezu Definition prantu istremau po una persona morta; fintzes genia de lamentu chi paret no acabbet prus, a ifadu; in carrasegare, prantu e càntigu po Zorziganneta (su mamutzone chi bogant in giru) Synonyms e antonyms atítidu, rea Sentences sas feras pro sa sarda disastrura faghent su teu a s'úrulu mortale ◊ a pilu isoltu comintzat su teu a úrulu, porosu, isconsoladu (P.Casu)◊ candho fint remunidos a fiotu ant fatu su teu pro su mortu ◊ po prangi is binti mortus, in dónnia domu si fut pesau su teu 2. sas ranas intro de sas tuedhas de su ribu sont pesandhe unu teju Scientific Terminology sntz Etymon ltn. taedium Translations French complainte funèbre English grief, funeral moan Spanish canto fúnebre Italian compianto, laménto fùnebre German Trauerklage.