Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

línta , nf Definition su línghere, pentzau coment'e cosa fata, passada Synonyms e antonyms lincuara, lintura Sentences sa mama li at dadu una linta, a su batulinu Etymon srd. Translations French coup de langue English lick Spanish lamedura Italian leccata German Lecken.

marràda , nf: marrara Definition su marrare, su trebballare a marra; su cropu de pei (de ananti) chi giaent is animales a terra, coment'e a arrasigadura (e fintzes crache) Synonyms e antonyms tzapada / immarrargiada / càrcini Idioms csn: andai o cúrriri a marradas = andhare a brincos, crabiolare, atapendhe a forte sos pes a terra, nadu de cadhu (e fintzas de zente) a tota fua; pesaisí a marradas = pesàresi a cumeradas, a brincos; pèrdiri sa m. = pèrdere sa fortza, sa balia Sentences a Paschixedha sa primu marrada de sa faixedha depiat èssiri acabbada 2. su cuadhu si ndi est pesau a marradas candu si est agatau cun sa funi in su tzugu! ◊ s'ebba daiat marradas in s'impedradu ◊ su cuadhu at giau tres marradas a piturras a su meri 3. custu mengianu apu biu in su celu una cosa mai bia, coment'e un'istella, currendi a marraras ◊ is molentis andant a marradas ◊ frarixedhu miu comenti at biu su coró c’iscudit su fàsciu a terra e atacat a curri a marraras, a cérrius Etymon srd. Translations French piochage, coup de patte, coup de griffe English blow with a paw Spanish azadazo, coz Italian rampata German Scharren.

matzucàda , nf Definition su matzucare, su iscúdere a matzucu, a fuste Synonyms e antonyms banzu 1, matzocadura, mazada, mazadina, mazucada, surra Sentences sas matzucadas a s'àinu li benint che incumandhadas, candho est reberde Etymon srd. Translations French coup de bâton English beating Spanish bastonazo, leñazo Italian bastonata German Stockschlag.

nerbiàda , nf: nervada Definition cropu, iscutulada de nérbiu, de foete Synonyms e antonyms innerbiada, ischirriolada, iscorriada Sentences a sos iscraos los leaiant a nerbiadas si proaiant a ndhe arritzare s'ischina triballendhe Translations French coup de cravache English whipping Spanish latigazo Italian scudisciata German Peitschenhieb.

ociàda 1 , nf: (o-cia-da) ocrada ocrata, ocriata, oghiada, ogiada, ograda, ojada, orghiada, oxada, uciada 1 Definition castiada, furriada de ogos po bíere impresse; castiada mala, lègia, coment'e po nàrrere cosa in contràriu, fintzes arrennegaos Synonyms e antonyms abbaidada, castiada, mirada, oghia, oghidura, ojizada Idioms csn: donai un'oghiada a unu líbburu = dare un'abbaidada; crèschere a s'ojada = chi si bit meda, chi si bit crescendi, crèsciri meda Sentences un'ocrada de s'amorada baliat prus de una note de sonnu pérdia ◊ sunt ómines chin s'ojada bia ◊ chèrgio sa luche de sas campagnas chi abbivat sas ociadas ◊ si connoschet a s'ogiada chi est pessone bona ◊ faedhas cun s'ojada franca ◊ tue as in s'ojada incantamentu ◊ dona un'oghiada a biri comenti est sa cosa! ◊ ghetàndheche un'ocrada che apo distintu deretu su mere ◊ onzi tantu mi faghiat un'oxada 2. de malu gromone, at dau un'ocrata mala a totus ◊ bastàt un'oghiada de babbu po si firmai! 3. Pinedhu fit pessamentosu ca su nare li fit creschendhe a s'ojada (G.Addis) Etymon srd. Translations French coup d'œil English look Spanish mirada Italian sguardo, occhiata German Blick.

pedràda , nf Definition pedra pitica iscuta atesu, cropu de pedra / leare a pedradas, giogàresi a sa p. = iscúdere a pedra Sentences si sunt giogados a sa pedrada e a isse li at essidu unu biaconcu in chizos Etymon srd. Translations French coup de pierre English blow with a stone Spanish pedrada Italian sassata German Steinwurf.

pinnegósu , nm: pinnigosu, pugnigosu, punnigosu, punnugosu Definition sa manu cun is pódhighes serraos a istrintu; cropu chi si giaet cun sa manu serrada deasi Synonyms e antonyms bucicone, ilbrunzigone, ispubusada, puini, punzigone, prunzu Sentences iat artziau sa boxi e pistau su pinnigosu a sa mesa 2. dhi dòngiu una betuada de pinnigosus, nci dhu forbicu a su muru! ◊ mi dha seu scallara fendi largu a pugnigosus ◊ pigàt a pinnigosus gennas e fentanas Translations French poing, coup de poing English fist Spanish puño Italian pugno German Faust, Faustschlag.

pinzellàda , nf Definition frigada o passada de pinzellu (nau fintzes in su sensu de cosa fata bene meda), sa tinta de comente ant passau pinzellu Synonyms e antonyms impignellada / apipiada Etymon srd. Translations French coup de pinceau English brush-stroke Spanish pincelada Italian pennellata German Pinselstrich.

pugnalàda , nf: apugnalada, pugnolada, pungelada, pungialada, pungiolada, punniolada, punnolada Definition istichia de pugnale, nau fintzes cun afuta e a frastimu Synonyms e antonyms abbudhada, issacada, istocada Sentences in sa furca chi andit e una pugnolada chi dhis papit! ◊ bi at giustíssia, e carabbineris e barracellus e pungioladas! ◊ ita punniolada si ndi fait de su dinai?! ◊ punnolada, epuru l'est piàghida sa cosa chentza la triballare! Etymon spn. Translations French coup de poignard English stab Spanish puñalada Italian pugnalata German Dolchstoß.

retàda , nf: arretzara*, retzada Definition betada de arretza; su tanti chi si pigat cun d-una betada de arretza Synonyms e antonyms arraciada Sentences su piscadori ndi at tirau a foras una bella retzada de pisci Translations French coup de filet English haul, roundup Spanish redada Italian retata German Netzwurf, Fang.

sconcorràda , nf Definition su sconcorrai; cropu, atumbada de conca a calecunu logu, ma fintzes cropu giau a conca / s. de tronu = tronada, iscratzada, tzacarrada de tronu; s. de prantu = imbucada a prànghere Synonyms e antonyms sconcorru, scorrociada / iscaputzone, istuturrone Sentences apu tentu una sconcorrada in su corru ’e su portellitu de magasinu Etymon srd. Translations French coup de tête English butt (head) Spanish cabezazo Italian capata German Stoß mit dem Kopf.

sfrigongiàda , nf Definition su sfrigongiai, una bella passada de istràciu o de àteru a frigadura Synonyms e antonyms friada Etymon srd. Translations French coup de chiffon, frottement English rub Spanish pasada Italian strofinata, stropicciata German Reiben, Scheuern.

sigorràda , nf: sucorrada, sucorrata Definition cropu giau cun is corros, iscaviada, sa ferida fata incorrandho Synonyms e antonyms incorrada Etymon srd. Translations French coup de corne English butt Spanish cornada Italian cornata, cozzata German Hörnerstoß.

spíciu , nm: ispítzulu, spitzu, spíssulu, spítzulu Definition istrinta chi si giaet cun sa punta de duos pódhighes a sa carre, cropu de bicu chi giaent is pigiones, genia de puntura (o fintzes de mossighedhu) chi faent is bobbois; biculedhu piticu o apenas de cosa chi si segat o si pigat cun sa punta de is pódhighes, parte pitica de calecuna cosa / min. spitzulitu Synonyms e antonyms bicada, pítiche 1, puntura / arroghedhu, pimpirina, piticada, pítzolu Idioms csn: basai a spítzulus = basare muntenindhe s'àteru a càvanos cun sos pódhighes; fai sa cosa a spitzuledhu a spitzuledhu, a spítzulus e a móssius = a pagu a pagu, a arrogus e a mússius; consumai sa cosa a spitzuledhu = a retentu, a pagu a pagu, a régula Sentences comenti si curat su spítzulu de s'àrgia? ◊ unu spitzu de carroga si minescit, e no unu spitzu de babballoti! ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca e malacaducu ◊ seu totu a alluinadura de ogus e a spitzus a brenti 2. cussu frori s'est sicau totu: no ndi at abarrau mancu unu spíciu! ◊ cussus no funt bonus a trabballai unu spitzu de bíngia! Etymon srd. Translations French pincée, coup de bec English pinch, bite Spanish pellizco, picotazo Italian pízzico, beccata German Kniff, Schnabelhieb.

sticàda , nf: isticada* Definition istichia, segada fata a lepedha, cropu de cosa puntuda (mescamente segante) giau a punghidura (ma fintzes s. de pei) Synonyms e antonyms arrasogiada, istocada Sentences cussus si buscant una sticada de gortedhu a piturras, chi si ponint in mesu ◊ dona una sticada de istrúmbulu a su bòi! Translations French coup de couteau English stab Spanish cuchillada Italian coltellata German Messerstich.

súrra , nf Definition cropos a meda giaos a unu, o a un'animale, po su male chi at fatu o àteru, fintzes múngia, pelea manna; cosa meda / donai, pigai una s. = giare, pigare cropos a meda, atripare Synonyms e antonyms apiossa, apodhada, assurrada, banzu 1, cabossa, carda, catatripa, dobbe, pista, sussa, zongada / antua, cària, mugna Sentences no si ndi boliat andai e mi dhi donant una bella surra ◊ dh'at iscutu una surra cun sa màniga de su marroni, a burrincu ◊ mellus cussu chi non una surra de fusti! ◊ po chi portis sa conca murra, lah no ti acontessat de arregolli surra! ◊ si ti domandhant cun chie as cantadu, lis naras chi as cantadu cun Cugurra; si ti domandhant "Ite as balanzadu po prémiu?" "Unu 'anzu e una surra!"(Cugurra) 2. l'apo leada sa surra in cussa pigada mala!… 3. cussus funt una surra de piscinàrgius ◊ tèngiu una surra manna de cosa de fai ◊ su piciochedhu portat in sa bussa una surra de gioghitus Etymon ctl. surra Translations French coup, rossée English blows Spanish zurra Italian percòsse, busse German Schläge, Hiebe.

telefonàda , nf Definition su telefonare, foedhada in telèfono Sentences innanti de imbiare sa lítera, bos faghet puru una telefonada ◊ apu inténdiu sa telefonada chi at fatu a mulleri mia Translations French coup de téléphone English call (phone) Spanish llamada telefónica Italian telefonata German Anruf.

tócu , nm: togu Definition su tocai; sa capacidade de sapire e connòschere sa cosa tocandhodha; tzàcurru o sonu de acropadura; mescamente sonada, sonu de campana; fintzes bículu, crantu, orrugu / min. tochitu, tochedhu Synonyms e antonyms tocada, tocamentu / apalpu / corpedhu, tochedhu / addópiu, arrapicu, asséchiu, lassa 1 / tancu Idioms csn: tocos de manu = genia de saludu, itl. strette di mano; andhare a togu = a s'apàrpidu, a su toca toca che a chie no bidet; su t. de reapare = de fèrrere apare, de si ndhe pesare e dare tentu, su chi faghent in crésia avertindhe sa zente chi est essindhe su preíderu pro nàrrere sa missa; su t. de s'agonia = tocu in chenàbura santa pro ammentu de sa morte de Cristos; intrai unu t. a ccn. = sonare s'ispiru pro calicunu; no ndi bòlliri duus tocus de… = chèrrerendhe s'iscusa pro…, fàghere carchi cosa apenas chi si tenet pagu pagu sa manera, no istare a si lu fagher nàrrere duas bortas; pigai, portai o pònniri a unu a t. = leàrelu in ziru, fàgherelu a befe, a birgonza, dàreli a subra a boghes; èssere totu a t. de… = a fortza de…; leare a unu a t. de pedra = a corpos de pedra; segau a tochedhus = fatu a cantos, a bículos; fàchere su t. (zoghendhe)= ischitire, tirai a sorti po biri a chini tocat a fai una parti me is giogus, tra cumpàngius; ge dhi est in tocus!… = est arrennegadu meda Sentences sa síndria cota si connoscit a tocu ◊ sa cosa mancai no dha bia dh'agatu a tocu 2. intè, ant tocau s'enna abbellu abbellu: tocu de pòburu, po no nd'iscidai is canis drommius! ◊ candu s'intendiat su tochitu aberiaus s'enna 3. sa campana sonat sos tocos de sa fremmaria ◊ is campanas fiant sonendi is primus tocus ◊ pro sa missa faghet tres tocos ◊ soneit su tocu de s'ispiru ◊ ant intrau unu tocu: iscieis e chini est su mortu? ◊ su noti de Missa de pudhus si fait unu tocu meda prus longu e bellu: su tocu de centu (A.Garau) 4. sa cosa como est totu a tocu de dinari! ◊ dh'at arrespostu a tocu de frore, in poesia ◊ est a tocu de pelea pro balanzare duos sodhos ◊ cussa no ndi at bólliu mancu duus tocus e si ndi est pesada che una píbera ◊ a su sirboni dhu portant is canis a tocu ◊ andhe pedra de tocu sa chi ses! ◊ piciocus, no seu beniu a innòi po èssi postu a tocu! ◊ fatuvatu poniat a tocu is cumpàngius e si ndi arriiat ◊ pro ischire a chie tocaiat a fàchere sa faina amus dépiu fàchere su tocu Surnames and Proverbs smb: Toccu Etymon srd. Translations French coup, tintement English touch, toll Spanish toque Italian tócco, rintócco German Berührung, Schlag.

tostòre , nm Definition su èssere tostau, pruschetotu de su fritu; nau po cumportamentu, manera de fàere abbetiosa, tostorruda; fintzes su aguantare o padire meda Synonyms e antonyms cidrinori, duresa, tetericore, titirigu Etymon srd. Translations French coup de froid, rigidité, obstination English frostbite, tenacity, rigidity Spanish aterimiento, tenacidad Italian assideraménto, rigidità, pertinàcia German Erfrierung, Starrsinn.

tríncu , nm arresorzada, frincu, ischingiada, secada, sinnolu, trínchisi / tzulumbone Definition segada a lepedha, gurtedhu, trintzete, o àteru, fintzes pistadura ufrada de cropu a conca, giúmburu Sentences portàt unu trincu ca su babbu dh'iat donau una surra a pompa ◊ custu mangallu de piciochedhu si at fatu unu trincu in conca ◊ Bachisedhu est rutu in terra, chin d-unu trincu in conca Etymon ctl. trenc Translations French coup de rasoir English razor slash, wound Spanish navajada, herida, golpe Italian rasoiata, ferita da tàglio o da còrpo contundènte, tràuma German Schnittwunde.