Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

línta , nf Definitzione su línghere, pentzau coment'e cosa fata, passada Sinònimos e contràrios lincuara, lintura Frases sa mama li at dadu una linta, a su batulinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de langue Ingresu lick Ispagnolu lamedura Italianu leccata Tedescu Lecken.

marràda , nf: marrara Definitzione su marrare, su trebballare a marra; su cropu de pei (de ananti) chi giaent is animales a terra, coment'e a arrasigadura (e fintzes crache) Sinònimos e contràrios tzapada / immarrargiada / càrcini Maneras de nàrrere csn: andai o cúrriri a marradas = andhare a brincos, crabiolare, atapendhe a forte sos pes a terra, nadu de cadhu (e fintzas de zente) a tota fua; pesaisí a marradas = pesàresi a cumeradas, a brincos; pèrdiri sa m. = pèrdere sa fortza, sa balia Frases a Paschixedha sa primu marrada de sa faixedha depiat èssiri acabbada 2. su cuadhu si ndi est pesau a marradas candu si est agatau cun sa funi in su tzugu! ◊ s'ebba daiat marradas in s'impedradu ◊ su cuadhu at giau tres marradas a piturras a su meri 3. custu mengianu apu biu in su celu una cosa mai bia, coment'e un'istella, currendi a marraras ◊ is molentis andant a marradas ◊ frarixedhu miu comenti at biu su coró c’iscudit su fàsciu a terra e atacat a curri a marraras, a cérrius Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu piochage, coup de patte, coup de griffe Ingresu blow with a paw Ispagnolu azadazo, coz Italianu rampata Tedescu Scharren.

matzucàda , nf Definitzione su matzucare, su iscúdere a matzucu, a fuste Sinònimos e contràrios banzu 1, matzocadura, mazada, mazadina, mazucada, surra Frases sas matzucadas a s'àinu li benint che incumandhadas, candho est reberde Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de bâton Ingresu beating Ispagnolu bastonazo, leñazo Italianu bastonata Tedescu Stockschlag.

nerbiàda , nf: nervada Definitzione cropu, iscutulada de nérbiu, de foete Sinònimos e contràrios innerbiada, ischirriolada, iscorriada Frases a sos iscraos los leaiant a nerbiadas si proaiant a ndhe arritzare s'ischina triballendhe Tradutziones Frantzesu coup de cravache Ingresu whipping Ispagnolu latigazo Italianu scudisciata Tedescu Peitschenhieb.

ociàda 1 , nf: (o-cia-da) ocrada ocrata, ocriata, oghiada, ogiada, ograda, ojada, orghiada, oxada, uciada 1 Definitzione castiada, furriada de ogos po bíere impresse; castiada mala, lègia, coment'e po nàrrere cosa in contràriu, fintzes arrennegaos Sinònimos e contràrios abbaidada, castiada, mirada, oghia, oghidura, ojizada Maneras de nàrrere csn: donai un'oghiada a unu líbburu = dare un'abbaidada; crèschere a s'ojada = chi si bit meda, chi si bit crescendi, crèsciri meda Frases un'ocrada de s'amorada baliat prus de una note de sonnu pérdia ◊ sunt ómines chin s'ojada bia ◊ chèrgio sa luche de sas campagnas chi abbivat sas ociadas ◊ si connoschet a s'ogiada chi est pessone bona ◊ faedhas cun s'ojada franca ◊ tue as in s'ojada incantamentu ◊ dona un'oghiada a biri comenti est sa cosa! ◊ ghetàndheche un'ocrada che apo distintu deretu su mere ◊ onzi tantu mi faghiat un'oxada 2. de malu gromone, at dau un'ocrata mala a totus ◊ bastàt un'oghiada de babbu po si firmai! 3. Pinedhu fit pessamentosu ca su nare li fit creschendhe a s'ojada (G.Addis) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup d'œil Ingresu look Ispagnolu mirada Italianu sguardo, occhiata Tedescu Blick.

pedràda , nf Definitzione pedra pitica iscuta atesu, cropu de pedra / leare a pedradas, giogàresi a sa p. = iscúdere a pedra Frases si sunt giogados a sa pedrada e a isse li at essidu unu biaconcu in chizos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de pierre Ingresu blow with a stone Ispagnolu pedrada Italianu sassata Tedescu Steinwurf.

pinnegósu , nm: pinnigosu, pugnigosu, punnigosu, punnugosu Definitzione sa manu cun is pódhighes serraos a istrintu; cropu chi si giaet cun sa manu serrada deasi Sinònimos e contràrios bucicone, ilbrunzigone, ispubusada, puini, punzigone, prunzu Frases iat artziau sa boxi e pistau su pinnigosu a sa mesa 2. dhi dòngiu una betuada de pinnigosus, nci dhu forbicu a su muru! ◊ mi dha seu scallara fendi largu a pugnigosus ◊ pigàt a pinnigosus gennas e fentanas Tradutziones Frantzesu poing, coup de poing Ingresu fist Ispagnolu puño Italianu pugno Tedescu Faust, Faustschlag.

pinzellàda , nf Definitzione frigada o passada de pinzellu (nau fintzes in su sensu de cosa fata bene meda), sa tinta de comente ant passau pinzellu Sinònimos e contràrios impignellada / apipiada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de pinceau Ingresu brush-stroke Ispagnolu pincelada Italianu pennellata Tedescu Pinselstrich.

pugnalàda , nf: apugnalada, pugnolada, pungelada, pungialada, pungiolada, punniolada, punnolada Definitzione istichia de pugnale, nau fintzes cun afuta e a frastimu Sinònimos e contràrios abbudhada, issacada, istocada Frases in sa furca chi andit e una pugnolada chi dhis papit! ◊ bi at giustíssia, e carabbineris e barracellus e pungioladas! ◊ ita punniolada si ndi fait de su dinai?! ◊ punnolada, epuru l'est piàghida sa cosa chentza la triballare! Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu coup de poignard Ingresu stab Ispagnolu puñalada Italianu pugnalata Tedescu Dolchstoß.

retàda , nf: arretzara*, retzada Definitzione betada de arretza; su tanti chi si pigat cun d-una betada de arretza Sinònimos e contràrios arraciada Frases su piscadori ndi at tirau a foras una bella retzada de pisci Tradutziones Frantzesu coup de filet Ingresu haul, roundup Ispagnolu redada Italianu retata Tedescu Netzwurf, Fang.

sconcorràda , nf Definitzione su sconcorrai; cropu, atumbada de conca a calecunu logu, ma fintzes cropu giau a conca / s. de tronu = tronada, iscratzada, tzacarrada de tronu; s. de prantu = imbucada a prànghere Sinònimos e contràrios sconcorru, scorrociada / iscaputzone, istuturrone Frases apu tentu una sconcorrada in su corru ’e su portellitu de magasinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de tête Ingresu butt (head) Ispagnolu cabezazo Italianu capata Tedescu Stoß mit dem Kopf.

sfrigongiàda , nf Definitzione su sfrigongiai, una bella passada de istràciu o de àteru a frigadura Sinònimos e contràrios friada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de chiffon, frottement Ingresu rub Ispagnolu pasada Italianu strofinata, stropicciata Tedescu Reiben, Scheuern.

sigorràda , nf: sucorrada, sucorrata Definitzione cropu giau cun is corros, iscaviada, sa ferida fata incorrandho Sinònimos e contràrios incorrada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de corne Ingresu butt Ispagnolu cornada Italianu cornata, cozzata Tedescu Hörnerstoß.

spíciu , nm: ispítzulu, spitzu, spíssulu, spítzulu Definitzione istrinta chi si giaet cun sa punta de duos pódhighes a sa carre, cropu de bicu chi giaent is pigiones, genia de puntura (o fintzes de mossighedhu) chi faent is bobbois; biculedhu piticu o apenas de cosa chi si segat o si pigat cun sa punta de is pódhighes, parte pitica de calecuna cosa / min. spitzulitu Sinònimos e contràrios bicada, pítiche 1, puntura / arroghedhu, pimpirina, piticada, pítzolu Maneras de nàrrere csn: basai a spítzulus = basare muntenindhe s'àteru a càvanos cun sos pódhighes; fai sa cosa a spitzuledhu a spitzuledhu, a spítzulus e a móssius = a pagu a pagu, a arrogus e a mússius; consumai sa cosa a spitzuledhu = a retentu, a pagu a pagu, a régula Frases comenti si curat su spítzulu de s'àrgia? ◊ unu spitzu de carroga si minescit, e no unu spitzu de babballoti! ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca e malacaducu ◊ seu totu a alluinadura de ogus e a spitzus a brenti 2. cussu frori s'est sicau totu: no ndi at abarrau mancu unu spíciu! ◊ cussus no funt bonus a trabballai unu spitzu de bíngia! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pincée, coup de bec Ingresu pinch, bite Ispagnolu pellizco, picotazo Italianu pízzico, beccata Tedescu Kniff, Schnabelhieb.

sticàda , nf: isticada* Definitzione istichia, segada fata a lepedha, cropu de cosa puntuda (mescamente segante) giau a punghidura (ma fintzes s. de pei) Sinònimos e contràrios arrasogiada, istocada Frases cussus si buscant una sticada de gortedhu a piturras, chi si ponint in mesu ◊ dona una sticada de istrúmbulu a su bòi! Tradutziones Frantzesu coup de couteau Ingresu stab Ispagnolu cuchillada Italianu coltellata Tedescu Messerstich.

súrra , nf Definitzione cropos a meda giaos a unu, o a un'animale, po su male chi at fatu o àteru, fintzes múngia, pelea manna; cosa meda / donai, pigai una s. = giare, pigare cropos a meda, atripare Sinònimos e contràrios apiossa, apodhada, assurrada, banzu 1, cabossa, carda, catatripa, dobbe, pista, sussa, zongada / antua, cària, mugna Frases no si ndi boliat andai e mi dhi donant una bella surra ◊ dh'at iscutu una surra cun sa màniga de su marroni, a burrincu ◊ mellus cussu chi non una surra de fusti! ◊ po chi portis sa conca murra, lah no ti acontessat de arregolli surra! ◊ si ti domandhant cun chie as cantadu, lis naras chi as cantadu cun Cugurra; si ti domandhant "Ite as balanzadu po prémiu?" "Unu 'anzu e una surra!"(Cugurra) 2. l'apo leada sa surra in cussa pigada mala!… 3. cussus funt una surra de piscinàrgius ◊ tèngiu una surra manna de cosa de fai ◊ su piciochedhu portat in sa bussa una surra de gioghitus Ètimu ctl. surra Tradutziones Frantzesu coup, rossée Ingresu blows Ispagnolu zurra Italianu percòsse, busse Tedescu Schläge, Hiebe.

telefonàda , nf Definitzione su telefonare, foedhada in telèfono Frases innanti de imbiare sa lítera, bos faghet puru una telefonada ◊ apu inténdiu sa telefonada chi at fatu a mulleri mia Tradutziones Frantzesu coup de téléphone Ingresu call (phone) Ispagnolu llamada telefónica Italianu telefonata Tedescu Anruf.

tócu , nm: togu Definitzione su tocai; sa capacidade de sapire e connòschere sa cosa tocandhodha; tzàcurru o sonu de acropadura; mescamente sonada, sonu de campana; fintzes bículu, crantu, orrugu / min. tochitu, tochedhu Sinònimos e contràrios tocada, tocamentu / apalpu / corpedhu, tochedhu / addópiu, arrapicu, asséchiu, lassa 1 / tancu Maneras de nàrrere csn: tocos de manu = genia de saludu, itl. strette di mano; andhare a togu = a s'apàrpidu, a su toca toca che a chie no bidet; su t. de reapare = de fèrrere apare, de si ndhe pesare e dare tentu, su chi faghent in crésia avertindhe sa zente chi est essindhe su preíderu pro nàrrere sa missa; su t. de s'agonia = tocu in chenàbura santa pro ammentu de sa morte de Cristos; intrai unu t. a ccn. = sonare s'ispiru pro calicunu; no ndi bòlliri duus tocus de… = chèrrerendhe s'iscusa pro…, fàghere carchi cosa apenas chi si tenet pagu pagu sa manera, no istare a si lu fagher nàrrere duas bortas; pigai, portai o pònniri a unu a t. = leàrelu in ziru, fàgherelu a befe, a birgonza, dàreli a subra a boghes; èssere totu a t. de… = a fortza de…; leare a unu a t. de pedra = a corpos de pedra; segau a tochedhus = fatu a cantos, a bículos; fàchere su t. (zoghendhe)= ischitire, tirai a sorti po biri a chini tocat a fai una parti me is giogus, tra cumpàngius; ge dhi est in tocus!… = est arrennegadu meda Frases sa síndria cota si connoscit a tocu ◊ sa cosa mancai no dha bia dh'agatu a tocu 2. intè, ant tocau s'enna abbellu abbellu: tocu de pòburu, po no nd'iscidai is canis drommius! ◊ candu s'intendiat su tochitu aberiaus s'enna 3. sa campana sonat sos tocos de sa fremmaria ◊ is campanas fiant sonendi is primus tocus ◊ pro sa missa faghet tres tocos ◊ soneit su tocu de s'ispiru ◊ ant intrau unu tocu: iscieis e chini est su mortu? ◊ su noti de Missa de pudhus si fait unu tocu meda prus longu e bellu: su tocu de centu (A.Garau) 4. sa cosa como est totu a tocu de dinari! ◊ dh'at arrespostu a tocu de frore, in poesia ◊ est a tocu de pelea pro balanzare duos sodhos ◊ cussa no ndi at bólliu mancu duus tocus e si ndi est pesada che una píbera ◊ a su sirboni dhu portant is canis a tocu ◊ andhe pedra de tocu sa chi ses! ◊ piciocus, no seu beniu a innòi po èssi postu a tocu! ◊ fatuvatu poniat a tocu is cumpàngius e si ndi arriiat ◊ pro ischire a chie tocaiat a fàchere sa faina amus dépiu fàchere su tocu Sambenados e Provèrbios smb: Toccu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup, tintement Ingresu touch, toll Ispagnolu toque Italianu tócco, rintócco Tedescu Berührung, Schlag.

tostòre , nm Definitzione su èssere tostau, pruschetotu de su fritu; nau po cumportamentu, manera de fàere abbetiosa, tostorruda; fintzes su aguantare o padire meda Sinònimos e contràrios cidrinori, duresa, tetericore, titirigu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de froid, rigidité, obstination Ingresu frostbite, tenacity, rigidity Ispagnolu aterimiento, tenacidad Italianu assideraménto, rigidità, pertinàcia Tedescu Erfrierung, Starrsinn.

tríncu , nm arresorzada, frincu, ischingiada, secada, sinnolu, trínchisi / tzulumbone Definitzione segada a lepedha, gurtedhu, trintzete, o àteru, fintzes pistadura ufrada de cropu a conca, giúmburu Frases portàt unu trincu ca su babbu dh'iat donau una surra a pompa ◊ custu mangallu de piciochedhu si at fatu unu trincu in conca ◊ Bachisedhu est rutu in terra, chin d-unu trincu in conca Ètimu ctl. trenc Tradutziones Frantzesu coup de rasoir Ingresu razor slash, wound Ispagnolu navajada, herida, golpe Italianu rasoiata, ferita da tàglio o da còrpo contundènte, tràuma Tedescu Schnittwunde.

«« Torra a chircare