Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bòta , nf Definition cropu; cosa chi si narat po erríere, a befa / dare botas = nàrrere cosa faedhendhe a befe Synonyms e antonyms colpu / botada, mofa Surnames and Proverbs smb: Botta Etymon itl. Translations French coup, boutade, moquerie English banter Spanish golpe, broma Italian bòtta, mottéggio German Schlag, Spott.

bótu 1 , avb: buta Definition de botu = de istrémpiu, a corpu Sentences candu dh'ant bistu si ndi funt pesaus de botu ◊ mi ant de botu giradu sas palas! ◊ m'ischidesi nervosu de unu botu ◊ su chelu si fit inchimeradu e caleit de botu sa irada de s'abba ◊ mancai surpréndiu de buta, candu su cuadhu si est postu a curri, no si fiat pérdiu de ànimu ◊ comente apo bidu deai, mi ndhe peso de botu, curro a sas bestes e mi pijo totu Surnames and Proverbs smb: Butta Translations French brusquement, tout à coup, soudainement English suddenly Spanish de repente Italian di scatto, all'improvviso German plötzlich.

cannonàda , nf Definition cundhutu de cannones; isparu de cannone; cosa chi essit a fortza de tubbu o àteru deasi / c. de gisterra, de latrina Synonyms e antonyms cdh. cannunata Sentences cannonis si narant is tubbus de terra o de prumbu chi formant sa cannonada de sa gisterra 2. surdu che picu, no intendhes mancu sas cannonadas! 3. s'abba de s'urrubbineto essit a cannonada Etymon srd. Translations French coup de canon English cannon shot Spanish cañonazo Italian cannonata German Kanonenschuss.

capedhàda , nf Definition saludu fatu cun su capedhu; cropu giau a capedhu, briga Etymon srd. Translations French grand coup de chapeau, chapeau plein English clanger Spanish sombrerazo Italian scappellata, cappellata German Hutabnehmen.

colàda , nf: colata Definition su colare, su passare; su logu inue si passat o un'iscuta de tempus, un'intrada una essia lestra a unu logu; unu tanti; una manu (de trebballu), una lómpia lestra, faendho trebballu / èssere in c. = aundi si passat o si depit passai, candu si passat, passendi Synonyms e antonyms passera / atraessada, passada, trasida Sentences a domo sua bi so intradu una colada ◊ s'ortu est in colada, a oru a caminu!, e bi so intradu nessi a compidare 2. una colada de zente irbaia bi est in totue 3. in binza bi cheret dadu una colada de tzapu, nessi pro s'erba meda Etymon srd. Translations French passage, donner un coup de… (chiffon, fer, ect.) English rub, passage, soup Spanish pasaje, paso Italian passata German Seihen.

cólpu , nm: corfu, corpu, crofu, cropu Definition sa ferta e s'istóchidu o tzàchidu chi si faet iscudendho cun calecuna cosa, móvia de botu, totu a una borta; cosa chi arrennescet bene meda prus che àteru candho est difícile / min. colparedhu, corpighedhu, cropighedhu Synonyms e antonyms acirrada, acollada, addobbu, afracada, afurconada, assuprida, ibbatulada, irbirroncu, isdobbiada, lómpia, tzacada / isparu, tiru, tzocu / gofu Idioms csn: dare, iscarrigai, leare corpos, leare a corpos, intèndhere corpos; corpu dadu a manimbesse, a totu codhu, a rasigadura, firmu, in prenu; torrare su c. = corpare a unu chi ti at corpadu (prus che àteru, deretu, apenas retzidu deretu torradu); corpu de punnigosu, de pedra, de fuste, de farci, de ferrus = corpu dadu a punnigosu, a perda, e gai; corpu de telèfono = telefonada; corpu de balla = balla, isparu; corpu de língua = peràulas pesantes, chi ofendhent; corpu de àcua = próida, refrigada de àcua; corpu de aera = bentixedhu friscu chi cassat a unu candu est insorau; corpu de tússiu, de boxi = su tzocu o sonu chi si faghet tussindhe, faedhendhe; corpu de gagaju = zenia de brincu de sa boghe chi si faghet cun s'irguzu comente si pronúntziat sa /c/ oclusiva velare surda o fintzas sa /f/ in tzertas bidhas (es. su ’ane, sa ’astanza = su cane, sa castanza; sa ’émina, su ’ocu = sa fémina, su focu); fuedhai a cropus a cropus = brinchendhe su sonu de /c/ o de /f/ comente faghent a logos (su ’asu, sa ’émina = su casu, sa fémina); colpu de Vènere = zoghendhe a manzíngula, est candho essint paris totas bàtoro números diferentes: est sa cumbinada menzus; avb. (bènnere, fàghere, e gai) a corpu, totu a unu crofu = totu paris, a una borta, totinduna; fàghere a corpu e ista = puntu e mortu; fàghere corpu malu feri ’ene = fàghere carchi cosa de una manera irballada, pagu zusta, e andhare in bonu gai etotu; fàghere a corpu innanti = fàghere innantis, lòmpiri a ccn. logu prima de un'àteru; tratu su colpu = fatuvatu, dónnia tantis; piscare in cropu a ccn. = segudàrelu, tènnere o agatare faghindhe su dannu; in su corfu/corpu de sa messera, in corfu ’e note = in su grofu de sa messera, in su menzus messare, intremesu de noti, a note russa, a noti incrófia, a note manna Sentences portale mannu, s'úrtimu corfu ti lu dat sa ruspa pro sa piatza de sa libbertade ◊ aiat leadu calchi colpu de aera essendhe a fora dai su caldu a su fritu ◊ faiat andhae su fuste noischedhosu cun cropos furiosos a cantu essit ◊ a su corpu chi li at dadu lu at fatu rúere 2. pissighit su polcavru, partit su colpu e fadhidu si l'at! ◊ a custu corpu de boxi totus si funt unius 3. no mancat mai calchi colonellu chi est meledendhe calchi colpu de manu 4. tratu su colpu, pigaiat su frade a montes, o su babbu, a cumpidare o a che li pigare su recatu ◊ tratu su colpu, chenaiant umpare 5. bellu pisedhu…: a sa mama li torrat su corpu!◊ candho paret chi l'apant fata franca, lis faghet a corpu innanti e los buscat gai etotu, a sos furones ◊ sos barratzellos fachenne sa posta a sos bardaneris fint aconcatos a tratènnere fintzas a los piscare in cropu ◊ in làmpadas sa zente fit in su corpu de sa messera e no fit pessendhe a sas festas ◊ custu est su corfu de su molinzu e no fachet a pasare! 6. bosatrus fuedhais a cropus a cropus peus de is santuidesus! Surnames and Proverbs prb: a unu corpu no si ndhe segat s'àrbure Translations French coup English strike Spanish golpe Italian cólpo, bòtta, percòssa German Schlag.

corfichédhu , nm Definition min. de corfu, cropighedhu Translations French petit coup English small blow Spanish golpecito Italian pìccolo cólpo German kleiner Schlag.

corriàda , nf Definition cropu, iscrabigada de corria, de aciotu Synonyms e antonyms aciotada, iscorriada, nerbiada, zironiada Etymon srd. Translations French coup de fouet English lash Spanish azotada, latigazo Italian staffilata German Knutenhieb.

dobbàda , nf Definition cropu prus che àteru giau de malesaura Synonyms e antonyms abbrúnciu, addóbbida, atumbada, atzapulada Etymon srd. Translations French coup accidentel English casual stroke Spanish golpe accidental Italian cólpo accidentale German zufälliger Schlag.

farrancàda, farrancàra , nf: afrancada, farruncada, francada, franchiada Definition cropu de farranca; tanti de cosa chi istat in d-una o fintzes duas manos unias; unu tanti pagu precisu / francada de agiudu = betada de manu azuendhe Synonyms e antonyms apuinada, brancada, frascada, manada / giunta / farranca 2. custa mi paret una francada de macos,sarvamentu! ◊ at ghiradu una bella francada de linna a su fogu ◊ pongat sa pingiada de s'àcua e ghetidinci una farrancada de sali! ◊ totu cudha cosa mi l'aggantzaia a franchiadas ◊ dèu a fusteti custa cosa si dha pagu cun su dinai totu a una farrancara 3. sunt andhados pro li dare una francada de agiudu Etymon srd. Translations French coup de patte, poignée English blow with a paw, handful Spanish patada, puñado Italian zampata, manciata German Tatzenhieb, Handvoll.

frenàda , nf Definition su frenare, sa firmada chi si faet frenandho, fintzes singiale in terra de comente si est frenau Sentences at fatu una frenada, cussa màchina, chi at lassadu fintzas sas sinzas de sas gommas in terra Etymon srd. Translations French coup de frein English braking Spanish frenazo Italian frenata German Bremsen.

frusciàda , nf: (fru-sci-a-da) Definition su fruschiare, surbiada Synonyms e antonyms frúschiu, frúschida Sentences su bentu est minetosu cun frusciadas e sonos de terrore Etymon srd. Translations French coup de sifflet English whistling Spanish silbido Italian fischiata German Pfeifen.

fusilàda , nf: fusilata, fuxilada Definition isparu fatu a fousile Synonyms e antonyms archibbusada, busilada, foconada, scupetada Sentences l'at iscutu una fusilada ◊ s'intendheit s'istràchidu forte de sa fusilada ◊ su ràndhine iscudiat a sos bidros e tzocaiat che fusiladas Etymon srd. Translations French coup de fusil English gunshot Spanish fusilazo Italian fucilata German Gewehrschuß.

ifrundhàda , nf: irfrundhiada Definition cropu de frundha, pedra iscuta a frundha Synonyms e antonyms frundhata Etymon srd. Translations French coup de pierres English sling stroke Spanish hondada, hondazo Italian fiondata German Schleuderschlag.

illatigàda , nf Definition cropu giau a làtigu Synonyms e antonyms aciotada, afuetada, fusticada, iscorriada Etymon srd. Translations French coup de fouet English lash Spanish latigazo, azote Italian sferzata German Peitschenhieb.

illinnarjàda , nf Definition cropu giau cun nae de linna Synonyms e antonyms colpu, ilbarriada, irbirroncu, irrugada, irruncada, irzarriada Sentences illinnarjada de fuste Etymon srd. Translations French coup de bâton English blow (with a cudgel) Spanish paliza, varapalo Italian legnata German Stockschlag.

incorràda , nf Definition bultzone de boe, cropu o iscaviada chi is boes giaent cun is corros, mescamente movendho sa conca a corpu Synonyms e antonyms incorradura, sigorrada / cdh. incurrata, ttrs. iscurrada Sentences candho muschinzas in su tirighinu timent totu s'incorrada frusca (G.A.Cossu)◊ a s'incorrada su boe ndhe at betadu s'antarile ◊ sos boes ant leadu su cane a incorradas ◊ baidindi candu passant is bois, no nd'ingollas calincuna incorrada! Etymon srd. Translations French coup de cornes English goring, header Spanish cornada Italian cornata, cozzata German Hörnerstoß.

incricàda , nf Definition su incricare 1 / dare, fàghere un'i. Synonyms e antonyms acadriada Sentences su carru armadu cun d-una incricadedha ebbia frazat unu bidone de binzina Etymon srd. Translations French coup d'accélérateur English acceleration Spanish aceleración Italian accelerata German Gasgeben.

innàdu , nm Definition cropu de ischina, móvia de sa carena coment'e nadandho / avb.: a innadu = cun unu corpu de ischina, móida a incannadas Synonyms e antonyms ischinada Translations French coup de reins English blow with one's back Spanish espaldazo Italian schienata German Rückenstoß.

innerbiàda , nf: innerviada Definition su innerbiare; cropu de nérbiu Synonyms e antonyms ischirriolada, iscorriada, nerbiada Translations French coup de nerf de bœuf English lash Spanish latigazo Italian nerbata German Peitschenhieb.