Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

corrispúndiri , vrb: currispòndhere, currispòndiri Definition cuncordare, torrare paris o atobiare de una cosa cun calecun'àtera, de unu cumportamentu cun d-un'àteru a manera de lòmpere a unu matessi iscopu, fintzes giaendho un'arrespusta; giare cosa in càmbiu de su bene arreciu, fàere a càmbiu apare calecuna cosa, mescamente su s'iscríere Synonyms e antonyms cunsonare / cumpessare, rispòndhere Sentences nois semus faghindhe tantos sacrifítzios pro ti azuare, ma tocat chi tue puru currispondhas ◊ ge sunt sidhius… no corrispundit nemus! ◊ corrispundi candu ti nau sa cosa, ca no ti ndi arruint mancu is barras! 2. chie at amore gasi manna no currispondhet che a tie! Translations French correspondre English to correspond Spanish corresponder Italian corrispóndere German entsprechen.

corroàre , vrb Definition sighire a foedhare difendhendho donniunu su pàrrere suo, fintzes abboghinare Synonyms e antonyms abbetiae, atoliai Sentences siat comente si siat, eo su chi cheres tue no lu podo fàghere, at corroadu Zuanne (Z.F.Pintore)◊ Est Pinedhu! Est Pinedhu! - corroant a cuncordu totu sos púpulos - Translations French insister pour défendre son propre opinion English to dwell on defence of his own opinion Spanish obstinarse Italian insìstere a difésa del pròprio parére German bei seiner Meinung bleiben.

corrorinài , vrb Definition cricare e arregòllere codrolinu Synonyms e antonyms cugumedhare Etymon srd. Translations French cueillir des champignons English to look for mushrooms Spanish buscar hongos Italian andare per funghi German Pilze suchen gehen.

corroschiàre , vrb: corrosciare Definition fàere un genia de moida o sorrogu, de sonu, in s'ogroena e in buca torrandho àlidu candho unu est dormiu; fàere una genia de moida a suladura samunandho sa cara cun abba meda Synonyms e antonyms arroncai, cosconare, currungiai, farroscai, isorroschiare, roschidare, rulciare, sarracrare, sarrascare, surrusare / surbuschiare, suvrusare Sentences si t'ingalenas pagu pagu, tue ses deretu corroschiendhe ◊ za corróschias pagu candho ses drommidu!… Etymon srd. Translations French ronfler English to snore Spanish roncar Italian russare German schnarchen.

corrovài , vrb Definition cricare furriandho e betandho apare totu Synonyms e antonyms fodichinare, iforrogare, irforronconare, isfrasconare, isprecolare, scorrovetai / afuritai Sentences sentza t'ispetai abbitas e corrovas: de sa domu allena bolis iscíri tropu! ◊ si corrovat in buciaca e si agatat dus sodhus ◊ custus piciochedhus funt corrovendimí in dogna logu! Translations French fouiller English to rummage Spanish revolver Italian frugolare German kramen.

corrúmpere , vrb: currúmpere, currúmpiri Definition guastare, nau mescamente de su cumportamentu, de is ideas de unu, ma fintzes de cosas de papare Synonyms e antonyms coeciare, ingolofiare / marcitai 2. s'arangixedhu chi apu postu suta de ispíritu est currumpendusí ◊ su binu si est corrúmpiu Translations French corrompre English to corrupt, to rot Spanish corromper Italian corrómpere, guastarsi German verderben.

corrutàe, corrutài, corrutàre , vrb: acorrutare, currutare Definition fàere su corrutu, pònnere su dolu po ccn., portare bestimentu de singiale po unu mortu Sentences coro meu istimadu, si andhas a Torinu ti corruto che mortu! ◊ at corrutadu sos mannos chi che li fint mortos ◊ si morzo innantis, corrútami tue! ◊ ses a conca falada pares currutandhe! Etymon srd. Translations French être en deuil, prendre le deuil English to be in mourning, to go into mourning Spanish estar en duelo Italian èssere in lutto, méttere il lutto German Trauer tragen.

cosconàre , vrb Definition fàere una genia de moida, de sorrogu in s'ogroena e in buca torrandho àlidu candho unu est dormiu Synonyms e antonyms arroncai, corroschiare, currungiai, farroscai, roschidare, sarracrare, sarrascare, surrusare Sentences no mi at lassadu drommire ca fit tota note cosconendhe Etymon srd. Translations French ronfler English to snore Spanish roncar Italian russare German schnarchen.

cosíe , vrb: cosire, cosiri, cusire, cusiri Definition pònnere puntos de filu o àteru po mantènnere impare orrugos o partes diferentes de cosa (orrobba, pedhe, àteru)/ ger. cosindho, cosendhe, cosendi, cosindhe; cosire a camba ’e musca = genia de puntu chi si fait ghetendi su filu a manera de fai cun dus puntus una scéscia Synonyms e antonyms cosinzare, festare | ctr. iscosire Sentences su sartu sestat e cosit ◊ iscórriat su sacu e dhu torrat a cosiri cun una cordedhedha ◊ nemus cosit un'arrogu de arrobba noa in pitzus de unu bestiri béciu ◊ is prus antzianas nce colànt s'ora filandho, faendho mígias, cosindho e peri atzapulandho Surnames and Proverbs prb: nosu tallaus e Deus cosit Etymon ltn. consuere Translations French coudre English to sew Spanish coser Italian cucire German nähen.

cosinzàre , vrb Definition istare cosindho calecuna cosa, arrangiandho trastos, atzapulandho Synonyms e antonyms argangiare, atrapulai, sartzire, tapulare, trabungare Etymon srd. Translations French repriser, raccomoder English to darn Spanish remendar Italian rammendare German stopfen.

costài , vrb: costare, costari Definition àere unu prétziu, bòllere o arrechèdere unu tanti de ispesa, de trebballu, de pelea, de tempus o àteru po àere o fàere una cosa Synonyms e antonyms bàlere Idioms csn: costare su suore de s'ogru = èssiri tropu trabballosu, itl. sudar sètte camìcie; costai una perra de ogu = meda, tropu Sentences cantu costant custas iscarpas? ◊ dhu scis cantu costat, oi, a fai domu? ◊ cussa cosa ti costat parícios milliones 2. costat su suore de s'ogru a ti fàghere a cumprèndhere! ◊ dónnia borta mi costat una perra de ogu su bàsidu cosa tua! ◊ za mi costat a fàghere totu cussa cosa a sa sola!…◊ za nos est costadu ispatendhe rú e tetinosu pro fàghere s'olivàriu! ◊ mi at a costai su chi mi at a costari, ma bollu fari a fillu bonu! Surnames and Proverbs prb: domo fata e binza posta mai si pagat cantu costat Etymon ltn. constare Translations French côuter English to cost Spanish costar Italian costare German kosten.

costài 1 , vrb: costare 1 Definition chi podet èssere, chi podet capitare de fàere, de nàrrere, e àteru, siat bolendho e siat chentza bòllere, fintzes in su sensu de tènnere dannu Synonyms e antonyms acontèssere, capitai, cumbinare, tantare Idioms csn: costare cosa = calai guta, àere dannu; costau dh'est partu! = si at bidu sa morte in ogros, si est àpidu in arriscos mannos Sentences ojamomia it'arrori chi m'est costau, connau miu arrestau! ◊ no apo ischidu su chi mi est costau ca fio galu in sonnos (P.Piga)◊ chi fachiant cussu mi costat a mimme, ca lu fachiat una tzia mea ◊ apo intesu cosas chi a las narrer no parent costadas (P.Mereu)◊ nara su fatu comente est costau! ◊ iscuru a chie costat, sa mala fortuna! ◊ perunu male ti aiat costatu si aias fatu comente ti apo natu! ◊ no ti costet chei sa candhela, issa matessi a si fagher iscuru! ◊ at contau su chi dhi fut costau e chini dh'iat fatu ◊ e de cudhu tziu ita nd'est costau? 2. ite ti ndh'est costadu de cudha cumpannia? ◊ candho est andhau a liu narrer, a su pride, ca su nonnu fit unu comunista, azommai no ndhe li aiat costau cosa! Etymon ltn. constare Translations French arriver, se passer English to happen Spanish acontecer, ocurrir Italian succèdere, avvenire German geschehen.

costanàre , vrb: acostanare Definition fàere costanas, freaduras Synonyms e antonyms friai, malandrare, piticare Etymon srd. Translations French érafler, écorcher English to produce a sore in sthg Spanish escocer, rozar Italian fare guidalésco German Druckschaden machen.

costrínghere , vrb: custríngere, custrínghere, custringi Definition batire o portare a unu a fàere su chi no bolet Synonyms e antonyms obbligai Sentences no mi custringas a lu nàrrere a tiu Bainzu! ◊ su liadroxu est una serrada chi si fait in d-una cora po custringi s'àcua a pigai un'altra bia ◊ mi bolliat ponni su frenu custringendumí a nai unu SI aundi fiat unu NO! Translations French obliger English to compel Spanish obligar Italian costrìngere German zwingen.

costrúere , vrb Synonyms e antonyms costruire, fabbricai, fàchere Translations French construire English to build Spanish construir Italian costruire German bauen.

costumài , vrb: acostumai, costumare, custumai Definition tènnere o àere a parusu, àere un'abbitúdine coment'e cosa de medas e chi durat a meda Synonyms e antonyms abbetuare, abesare, acomunai, arranguai, imbisciare, ingustai, parusare Sentences ingunis costumant a si firmai is carretoneris ◊ ndi apu costumau a biri prus mannus de issus, e a figionu, puru! ◊ "Para s'orija e sas laras tanca!" costumaiat a nàrrere Fulanu ◊ costumat a ndi bufai puru, de binu, cussu! ◊ sos mannos ant sempre custumadu a dare unu chilu de mele pro unu de casu ◊ in su mesi de maju custumat a fai calincuna iscutulada de àcua Etymon itl. costumare Translations French habituer, être d'usage (de) English to use Spanish acostumbrar Italian usare, avére l'uso German anwenden.

cotàre , vrb: acossai*, cotzare Definition pònnere sa o is cotas, assentare una cosa ponendhodhi cotzas (asuta, in mesu), pònnere asuta che una cotza; istare in calecunu logu de aprigu (domo, àteru) nau in su sensu de dhue istare deasi bene de no si ndhe bòllere andhare Synonyms e antonyms cotulare, cratzai 1 | ctr. iscotare 1 Idioms csn: cotare suta a unu = istrumpai a terra, pònniri asuta a unu pro dhu surrai; cotàresi in d-unu logu = aposentaisí, abarrai a tropu in d-unu logu (tzacaresiche che cota); cotzare sos ammuntos in su letu = pinnigare sos oros a parte de fora, a s'ala de cabita Sentences si cotat su carru, sa màchina, chi no si che moant si sa carrela est in betada ◊ su picu cheret cotadu ca sinono sa màniga est lasca e si che essit ◊ sas cubas si cotant pro no cadhinare 2. in su logu chi si cotant no ch'essint chentza burdellu 3. si lu tenzo mi lu coto suta e li dao surra ◊ s'animalatzu si mi truvat e si mi cotat suta (G.Ruju)◊ lu leo in pesu, in d-una calpidura che lu coto ca passat su trenedhu in sas rotàglias Translations French caler, étayer, coincer English to stabilize with wedges Spanish acuñar Italian imbiettare German aufkeilen.

cotulàre , vrb Definition pònnere in mesu a cotza, po fàere istrobbu; intrare a s'acotu, a logu de aprigu, inue istare Synonyms e antonyms infrichiri, infruncuai, intraudhare, intraudhulare, intraugliare, intremèsiri / atzutzonare, aposentae Sentences si fit cotulada in domo de cudhu aposta pro che li furare sa cosa 2. sa porrociana de don Chicu penseit bene de si cotulare Etymon srd. Translations French s'entremettre, se réfugier English to interfere, to take shelter Spanish entrometerse, refugiarse Italian introméttersi, rifugiarsi, ricoverarsi German sich einmischen, sich retten.

coviàre 1 , vrb: cunviare, cuviare Definition cuménciare a andhare, fàere su cunviu, su cuménciu de una cosa, aprontare sa cosa de pigare Synonyms e antonyms atelare, comentzari, incomintzae, inghitzai, isprimitziai / ammaniai, ghiai, incarrebai Sentences apo connóschidu albores e interinadas semper prosighindhe a s'atopu cuviadu (F.De Cortis)◊ apo a mandhigare su pane dae sa mesa impromissa cuviada adhàeche ◊ su fogu forroxat e sutzat sas venas in pàstinos de pascionu, die cun die dae sos mannos cuviados 2. sos pitzinnos no sunt ancora mannos: permítimi chi los cresca in santa paghe, chi los cúvie in s'ereta via (Pazzola)◊ no serrat pibiristas istanote sa Luna, ca cúviat sas istellas Etymon itl. conviare Translations French préparer English to prepare Spanish preparar Italian preparare German vorbereiten.

coxíbi, coxíli , agt Definition nau prus che àteru de laore, chi est de còere, bonu po còere; chi est de bonu cotu; nau de ccn., chi si lassat pigare comente bolent is àteros, chi adduit tropu a s'àteru Synonyms e antonyms coidore, coili 1 | ctr. gremedhu Sentences loris coxibis sunt totu sos laores bonos a còghere pro sa zente gai etotu comente si collint, chentza maghinados: fae, prisuci, basoludundhu, e gai Etymon ltn. cocibilis Translations French facile à cuire English something to cook, that is easy to cook Spanish para cocer Italian da cuòcere, che cuoce facilmente, cottóio German zum Kochen, einfach zu kochen.