ferrínzu , agt Definition
chi est forte che ferru
Synonyms e antonyms
ferrinu
2.
mancari siat betzu est ancora ferrinzu
Etymon
srd.
Translations
French
de fer
English
hard
Spanish
férreo,
de hierro
Italian
fèrreo
German
eisern.
ferrítu , nm Definition
orrugu de ferru piticu, fine; agu de mígia, genia de aina, de ferru o àteru metallu, longhitu e fine, a punta, po fàere tessíngiu a manu (ferritu de fai mígias)
Synonyms e antonyms
busa,
busoni
Idioms
csn:
fàghere in ferritos = triballare, tèssere sa lana a ferritos (pro fàghere peuncos, gorfos e gai); macarrones de ferritu = fatos a busa, longhitos, fines e istampaos a zisa de canna
3.
titia chi tenzo fritu, no lu poto baliare… macarrones de ferritu ndhe cherio manigare!
Scientific Terminology
ans
Etymon
srd.
Translations
French
aiguille à tricoter
English
tip,
spindle
Spanish
aguja de media
Italian
ferrétto
German
kleines Eisen,
Stricknadel,
Häkelnadel.
fiàdu , nm, nf Definition
css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e àteru); nau in cobertantza (fintzes fiadedhu), una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere chi no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. fiadutzu
Synonyms e antonyms
animabi,
pecus
Idioms
csn:
malu fiatu = fiadu malu, cristianu pagu bonu; fiadu berbeghinu, béchinu, bulu, fiadu minudu (animali piticu); fiadu russu = animali mannu
Sentences
ite bella fiadu, cussa baca! ◊ su pastore deviat dare contu a unu fiotedhu de fiados berveghinos ◊ li ant regaladu fiados minudos e fiados russos ◊ in su saltu paschiat paritzos fiadutzos ◊ fia teracu anzenu ma mi ndhe essei e mi ponei abbandha cun fiados mios
2.
arratza de fiadu chi at buscadu, a maridu, Fulana: mandrone de prima calidade!
Translations
French
bête,
pièce de bétail
English
beast,
head (of cattle)
Spanish
cabeza de ganado,
res
Italian
béstia,
capo di bestiame
German
Vieh,
Tier.
filèra 1 , nf: filiera Definition
conca de prentza; genia de aina po filetare tubbos o àteru de metallu; àtera aina po istirare su filigranu de oro, de prata
Synonyms e antonyms
scóliu
Scientific Terminology
ans
Etymon
itl.
filiera
Translations
French
vis mère,
filière,
laminoir
English
female screw,
rolling mill,
draw plate
Spanish
macho de roscar,
hilera,
laminador
Italian
madrevite,
trafila,
laminatóio
German
Gewindemutter,
Zieheisen,
Röhrenziehring,
Walzmaschine.
filetài , vrb Definition
pònnere oru o filu de oro a calecuna cosa
Translations
French
border d'or
English
to edge (with gold)
Spanish
bordar de oro
Italian
orlare d'òro
German
mit Gold umranden.
filitzía , nf Definition
genia de filu de linu, forte
Synonyms e antonyms
arrefa
Scientific Terminology
ts
Etymon
srd.
Translations
French
fil
English
twist
Spanish
hilo de lino
Italian
réfe
German
Flachszwirn.
finantzéri , nm: finantzieri Definition
guàrdia de finantza; chie istúdiat e connoschet is chistiones de sa finantza o amministrat dinare
Synonyms e antonyms
finantza
/
banchieri
Scientific Terminology
prf
Translations
French
agent de la "Guardia di Finanza"
English
custom officer,
financier
Spanish
guardia de la policía fiscal,
financiero
Italian
finanzière
German
Zöllner,
Zollbeamte,
Steuerfahnder,
Finanzier.
findeàgiu, findeàju , nm Definition
chie faet su findeu, o fintzes àtera pasta
Synonyms e antonyms
fianderi
Scientific Terminology
prf
Etymon
srd.
Translations
French
fabricant de pâtes alimentaires
English
pasta maker
Spanish
fabricante de pastas almenticias
Italian
pastàio
German
Nudelmacher.
fiòca , nf: floca,
froca Definition
tàpile, orrughedhu de nie comente calat de is nues candho niat, ladu e fine; s'abru de s'ou iscumbatau cun tzúcuru fintzes a essire biancu nidu e coment’e ispruma / min. frochita, froca minuda a zisa de suchitu; àcua froca = abba astrada, frita meda; fritu (agt) che fioca = fridu meda
Synonyms e antonyms
atògia,
ispiàtzulu,
pàmpula,
solla,
tadhàine
Sentences
a bàtiles falada est sa fioca, cobertu at pastura, linna e roca ◊ fit una die de iberru mala e frita, fit frocandhe a froca lada
2.
po fai sa turta s'abriou si pesat a froca
3.
sos iltrunellos sunt acudindhe che a sa fioca, a su gialdinu ◊ totu gallizendhe a chie la podiat bogare prus bella, sas fàulas fint falendhe che a sa froca! (M.Dore)
Surnames and Proverbs
smb:
Fiocca
Scientific Terminology
tpm
Etymon
ltn.
floccus
Translations
French
flocon de neige
English
snowflake
Spanish
copo de nieve
Italian
fiòcco di néve
German
Schneeflocke.
forési, foréssi , nm: fresi,
froesi,
fruesu,
furesi,
furesu Definition
orrobba téssia grussa, de lana sarda, prus che àteru tintu a niedhu impreau po costúmenes / nighedhu che furesi (de s'arrennegu) = nau de ccn., arrennegau meda
Synonyms e antonyms
goresi
Sentences
de furesi, de pinzos e tapetos ndhe at téssidu unu premiarzu ◊ cun d-unu palmu de fresi lu bestis gioga gioghendhe! ◊ sunt imbreagos chi cunfundhent sos fresis chin sas sedas ◊ in sa càscia bi at cannas de fresi, lentolos de linu, costúmenes ricamados
2.
sa bidha fit torrata unu burdellu niedhu che furesi
Surnames and Proverbs
smb:
Fresi, Furesi
/
prb:
mezus furesi ischidu chi no segnore molente
Scientific Terminology
ts
Etymon
ltn.
fore(n)sis
Translations
French
"orbace" (étoffe sarde en poil de chèvre)
English
coarse woollen fabric (from sardinia)
Spanish
tejido de lana
Italian
orbace
German
grobes Wollzeug.
forredhàju , nm Definition
cussu chi faet e bendhet sa castàngia orrostia
Scientific Terminology
prf
Etymon
srd.
Translations
French
marchand de marrons
English
roast chesnut seller
Spanish
vendedor de castañas asadas
Italian
caldarrostàio
German
Kastanienröster.
fossòne, fossòni , nm Definition
genia de frore (che a su tzafaranu) chi faet in montes artos e si aperit fintzes cun su nie, in freàgiu
Sentences
intr'e sa nia si apubat su fossoni (T.Piredda)
Surnames and Proverbs
prb:
candho frorit su fossone no si morit prus anzone
Scientific Terminology
frs, Leucojum vernum, Galanthus nivalis
Etymon
srd.
Translations
French
perce-neige
English
snowdrop
Spanish
campanilla de invierno
Italian
bucanéve
German
Märzglöckchen,
Märzbecher,
Frühlingsknotenblume,
Schneeglöckchen.
frachèsa 1 , nf: afrachesa* Definition
genia de budhiore chi benit a totu sa carena (ma fintzes po basca)
Synonyms e antonyms
apoporada,
bura,
frachígliu,
pampori
Sentences
soi totu cun sa trémula e a frachesas ◊ si proit andat bèni, bastus chi no fatzat frachesa de soli
Translations
French
bouffée de chaleur
English
flush (hot)
Spanish
vaharada de calor
Italian
vampata di calóre
German
Hitze,
Glut.
framíu, fràmiu , nm: frammiu,
fràmmia,
fràmmiu,
frumiu Definition
iscoba fémina, genia de linna chi abbarrat a tupa, a fògia finevine, minuda, fioredhu piticu biancu: faet un’arraighina grussa bona po fàere pipas e carbone; framiu dhu narant fintzes a css. linnighedha fine po allumiare fogu o inchèndhere su forru, e frumiu po ogiastedhu bàsciu
Synonyms e antonyms
cantentarzu,
castagnarza,
ghidhostra,
idhostra,
salina 1,
túfera
Sentences
de s'arraegina de su fràmmiu faent is pipas
Scientific Terminology
mt, Erica scoparia
Etymon
ltn.
flammeus
Translations
French
bruyère
English
heather
Spanish
brezo de escobas
Italian
scópa gentile
German
Besenkraut.
francúdu , agt: francutu Definition
chi portat farrancas; in cobertantza, furone
Synonyms e antonyms
brancudu
/
furànciu,
ungrudu
Sentences
cussu est unu satanassu francudu ◊ cussos sont lupos francutos!
Etymon
srd.
Translations
French
armé des serres,
rapace
English
claw provided,
predatory
Spanish
con garras,
de presa
Italian
provvisto di artìgli,
rapace
German
klauig.
fressúra , nf: frisciura,
frissura Definition
sa parte de su corpus fata de coro, prumone, figau e isprene (de is animales bochitos,si costumat meda a dha fríere)/ circai o agatai ossus in sa frisciura = bídere male o cosa male fata fintzas inue no bi ndh'at
Synonyms e antonyms
corada,
revea
Sentences
a chie cheret comporare concas, cordas, fressuras e immertzados! ◊ ma nara, non ndi apu a depi bogai is frisciuras a foras, po mi ponni custa giacheta?!
2.
ita mala frisciura chi ti at postu mamma tua… bascitedha e fungura, no isbélias mancu nua!
Surnames and Proverbs
smb:
Fressura, Frissura
Etymon
ltn.
frixura
Translations
French
fressure
English
liver and lights
Spanish
asaduras de res
Italian
coratèlla
German
Geschlinge.
frobbàdu , nm Definition
una calidade de àghina bianca, e de binu, chi assimbígiat a su nuragus
Translations
French
raisin "torbato"
English
kind of white grapes
Spanish
cepa de uva blanca y el vino que da
Italian
torbato
German
eine sardische Wein sorte (trauben).
fronígliu, froníllu , nm: frunígliu,
frunílliu,
frunillu Definition
genia de forredhu piticu a forma de tumbarinu (cilindru), de làuna, fatu cun d-un'isportellitu e intrau, de longu, firmu in d-unu ferru coment’e ischidone po turrare cafei
Synonyms e antonyms
aturradore,
forronile,
trunillu,
turronellu
Sentences
si fit biendhe su cafè chi aiat turradu cun su fronillu ◊ cudha femminedha torrait a domo sua e che poniat in su fogu su frunillu e turrait sos pacos granos de cafè
Etymon
spn.
fornillo
Translations
French
brûloir
English
coffeeroaster
Spanish
tostador de café
Italian
tostacaffè
German
Kaffeeröstmaschine.
fundhuràssu , nm Definition
duas calidades de erba: a) erba de porcus, erba o latuca porchina, b) limba, língua e fintzes origa de cani
Synonyms e antonyms
limbuda 1,
lolloiosa
/
nughenughe 1
Scientific Terminology
rba, Echium plantagineum, Cynoglossum creticum
Etymon
srd.
Translations
French
langue-de-bœuf,
cynoglosse
English
dog's tongue
Spanish
viborera,
lengua de perro
Italian
lìngua bovina,
cinoglòsso
German
eine Natterkopfsorte (Echium),
eine Hundszungesorte (Cynoglossum).
fungubísinu , nm: fungupísina Definition
busina de matzone o tebbacu de margiani, genia de codrolinu, pitichedhedhu, chi, candho est passau, istrecandhodhu faet coment'e unu bufietu (e po cussu dhi narant fintzes sa fodhe)
Synonyms e antonyms
bussamariana,
buscicaninu,
fogubíssimu,
ispiscinifogu,
pisinache 1,
scapavumu
Scientific Terminology
atn, Lycoperdon bovista
Etymon
srd.
Translations
French
vesse-de-loup
English
puffball
Spanish
pedo de lobo
Italian
véscia di lupo
German
Bovist,
Bofist.