Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ólchidu , nm, nf: órchida, órchidu, órghidu, óschidu, úlchida Definition prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu Synonyms e antonyms addólimu, bérchida, írchidu, tzérriu Sentences fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu Etymon srd. Translations French cri de douleur English howl of pain Spanish grito de dolor, alarido Italian urlo di dolóre German Schmerzenschrei.

ollerícinu, ollerícitu , nm: olleurrícinu, ozuarritzi, ozuerici, ozuerízine, ozuorrízinu, ozurítziu, ozuritzu Definition s'ógiu chi si faet de sa cagamèngia, ma fintzes sa linna etotu Synonyms e antonyms cagamèngia, ollarrégiu Sentences po ti prugai comporadí s'olleurrícinu ◊ bufa ca ti faet bene, ca no est mancu ozuorrízinu, no! Translations French huile de ricin English castor-oil Spanish aceite de ricino, carapato Italian òlio di rícino German Rizinusöl.

orchidàre , vrb: orchitare, orghidare Definition abboghinare, pesare a tzérrios, a órchidos, po dolore o dannu mannu Synonyms e antonyms abbochinare, abboigare, addolimai, berchidai, iscramorai Sentences luego torraiat a orchitare comente fachent sos tzecos Etymon srd. Translations French crier de douleur English to howl with pain Spanish gritar por el dolor Italian urlare di dolóre German vor Schmerzen schreien.

órriu 1 , nm: úrriu Definition cadinu de preta o tiras de canna, mannu meda, po pònnere laore chistiu / mannu cantu un'ó. = mannu meda Synonyms e antonyms cadinu, granale, lóscia Sentences su trigu est siguru in s'órriu ◊ annos de fadigas acolumant sos órrios de sos matimannos ◊ in nedhue bi at órriu seguru, sas incunzas sunt totu devastadas Scientific Terminology stz Translations French gros panier cylindrique à provisions English cylindrical basket of interlaced canes to keep grain Spanish hórreo Italian granàio cilìndrico di canna intrecciata German Strohkorb für den Weizen

ossiminàdu , agt Definition nau de una carena animale, chi portat s'ossamenta, is ossos Translations French osseux English bony Spanish huesudo Italian ossuto, provvisto di ossa German mit Knochen, knochig.

pannía , nf Definition pannos, orrobba de pannu, orrobba mescamente in butega, fintzes solu bistimentu Synonyms e antonyms pannamenta, pannaria Sentences no so pisedha de giúghere a drotu, ne curridora de mala pannia! ◊ cussos istant in chirca de si bestire cun pannias raras ◊ sunt tessendhe sa pannia pro sa die de s'isposu Etymon srd. Translations French assortiment de tissus English clothes assortment Spanish surtido de telas Italian assortiménto di panni German Wäsche, Kleider.

papàrra 1, pàparra , nf Definition cosighedha de perunu contu, nudha Synonyms e antonyms pampalluca, pimpirripàparra / bóciga Sentences dh'as a cumprendi, tui, sa pàparra!…◊ no scit una paparra de sa letzioni ◊ est abbituau a arriri de is carrus furriaus, ma cun mimi fait pagu paparra! Translations French objet de peu de valeur, sans valeur English an object of no value Spanish menudencia Italian còsa di ìnfimo, nessun valóre German Nichtigkeit.

paradòra, paradòre , nf, nm: paradori Definition mobbília chi serbit a pònnere trastos, mescamente in sa sagristia; css. móbbile chi serbit a pònnere calecuna cosa de ammostare o fintzes sa candhela o àtera lughe acanta a su letu Synonyms e antonyms aparadore Sentences in su paradore bi at unu múculu Etymon ctl., spn. aparador Translations French crédence de sacristie English sacristy sideboard Spanish cajonera de sacristía Italian credènza di sacrestìa German Schrank in der Sakristei.

partóxu , nm: pastroxu, postórgiu, postorju, postorzu, postroxu Definition posta de laore, assentu, mescamente aremàgiu, logu inue si ponet cosa o su laore ammuntonau, su laore etotu ammuntonau acapiau a mànigas innanti de dhu treulare e postu in s'argiola o acanta; fintzes logu, tretu, inue dhue naschit e creschet cosa (es. codrolinu)/ postorzu de pronitza = crispione, berrisone de prunetza chi si ponet a impizare muru, serrare àidu Synonyms e antonyms ponidórgiu / biga 1, gramàgliu, muntone, posta 5, pascalzu, postura, remealzu, spartoxu, tzerga 1 Sentences po ndi sairai su trigu de is campus a su partoxu si usàt sa carruga, unu tempus ◊ si faiat su partoxu che unu montixedhu ◊ po treguai ponenta is pastroxus totu bèni arringheraus is s'arxoa Etymon srd. Translations French meule de gerbes English stook Spanish parva Italian bica di covóni German Garbenhaufen.

Pascamànna , nf Translations French Pâques English easter day Spanish pascua de Resurrección Italian Pàsqua di resurrezióne German Ostern.

passionèra , nf Definition genia de frore chi faet a cannàile longu e bogat unu frore asulu o sambíngiu Sentences sa passionera est ingespiada de su asulu de su celu Scientific Terminology fr, passiflora coerulea Etymon ctl. passionera Translations French fleur de la passion English passionflower Spanish flor de la pasión Italian passiflòra, fiór di passióne German himmelblaue Passionsblume.

pastinónzu , nm Definition su prantare o pònnere bíngia noa, logu e die chi si prantat (e si faet festa puru ca agiudant a cambarada) Synonyms e antonyms pastinadura Sentences callàdebbos, custas boghes, parides in pastinonzu! Etymon srd. Translations French plantation de nouveau vignoble English new vineyard plant Spanish plantación de una viña Italian impianto di nuòvo vignéto German Anbau neuen Weinberges.

patocéri , nm Definition chie istat sèmpere pentzandho e naendho fàulas, patòcias, faulàrgiu Synonyms e antonyms caldubberi, castangeri, fauànciu, fauloxu, mincidiosu Etymon srd. Translations French menteur English lie inventor Spanish mentiroso, trolero Italian inventóre di fròttole German Lügner.

pécus , nm: pegus Definition css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e totu deosi); nau in cobertantza, una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere ca no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. peghitu, pegugedhu; pegos cuncordos = animalis, bòis, chi si addatant unu a s'àteru e fait a dhus giúngiri impari Synonyms e antonyms animabi, fiadu / pècore Sentences cussos sunt pegos de mola! ◊ po no perdi unu pegus cantu no as girau!◊ de pegos bonos formadu at masones ◊ medas colant in cussu locu chin pecos mustrencos ◊ sos pacos pecos chi mi sunt restaos timo chi nche los giuca a bochidorju ◊ non pongas cani a dogna pegus! ◊ tenit centu pegus de brebeis 2. bellu pegus, cussu cristianu, mih! Etymon ltn. pecus Translations French pièce, tête English animal Spanish res, cabeza de ganado Italian capo di bestiame German Stück Vieh.

pedràghe , nm, nf: pedriaghe, perdaghe, predache, predaghe Definition logu totu pedra; pràdiche o pedra lada po cassare animales (margianes, pigiones, lèperes)/ parare unu p. pro tènnere puzones Synonyms e antonyms crastarzu, pedrera, pedriaxu, praicàrgiu, razile, talloraxu / altana, peàdiga 1, pradera Sentences dogni ómine o fera, mavele o marraghe, dae dogni pedraghe, gridat sa protesta ◊ ruent che puzone in sa predache Etymon srd. Translations French terrain pierreux, traquenard en pierre English stony ground, stone trap Spanish pedrisco, losa Italian pietràia, schiàccia, tràppola di piètra German steiniges Gelände, Falle aus Steinen.

pedràja , nf: perdaja Definition logu ue si bogat pedra, cava de pedra Synonyms e antonyms pedrera Etymon itl. pietraia Translations French carrière de pierres English stone quarry Spanish pedrera Italian cava di piètre German Steinbruch.

pedràle , agt, nm: perdali, petrale, predale, pretale Definition chi est de pedra, tostau che pedra; pedra de fundhamentu (mescamente su pl.), fintzes pedra de argiola po treulare; su tretu in mesu in mesu de s'argiola Synonyms e antonyms perrai Idioms csn: béciu p. = betzu meda, a pes in sa fossa; surdu p. = chi no intendhet nudha nudha; birde p. = birde meda, cherfu, nadu de frutuàriu Sentences est béciu perdali ◊ fit una nue niedha pedrale ◊ s'ustinu est surdu predale e mudu che tumba ◊ germanu miu est surdu perdali ◊ est istatu in prejonia fintzas a si torrare vetzu petrale 2. e cale coro pedrale no sentit custas penosas boghes suas amorosas? (Grolle) Etymon srd. Translations French de pierre English stony Spanish de piedra Italian di piètra German steinern.

pedrèra , nf: perdera Definition logu ue si bogat pedra; logu totu pedra; pedra po cassare animales Synonyms e antonyms pedraja / brechilaxu, crastarzu, pedriaxu, praicàrgiu, razile, talloraxu / pràdica, tèglia Sentences abbruxendi sa campagna dha faint a desertu e a perdera Etymon srd. Translations French carrière de pierres English stone quarry Spanish pedrera Italian cava di piètre German Steinbruch.

pendhòne , nm: pendoni 1 Definition apicone de àghina o de àteras frutas unias impare in su matessi cambu o tenaghe Synonyms e antonyms apasibi, brutone, transilleri, trúmulu Etymon srd. Translations French moissine English pendant Spanish racimo Italian pènzolo di frutta German Traube.

piardèdha , nf: pibardedha, piladredha, pilardedha Definition tomata de toscu, de margiani, de cuadhus, tumata areste o mela de velenu, genia de tamatedha burda, ispinosa, nada deosi po su frutu velenosu chi faet (coment'e una superba matuca meda, groga, unu pagu ingespiada); cosa a papare avelenada chi ponent po su margiane, po canes dannàrgios Synonyms e antonyms bucone, buconete, pilórica 2. is bardaneris ant avelenau is canes a piladredha Scientific Terminology rba, Solanum linnaeanum Etymon srd. Translations French morelle de Linné English Devil’s apple Spanish manzanillas, pelotillas, tomateras del diablo Italian pómo di Sodoma German Teufelskirsche, Sodomsapfel.