acuchixèdha , nf Terminologia scientifica
rba, Dactylis glomerata
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dactyle
Inglese
cock's foot
Spagnolo
dactilo,
caracolillos
Italiano
erba mazzolina
Tedesco
Knäuelgras.
acuciài , vrb: acussai,
acutare,
acutzai,
acutzari,
agusciai,
agussai,
agutzai Definizione
nau de una ferramenta, de un'aina chi serbit a segare o púnghere, fàere prus segante, bogare s'atza, sa punta; nau de un'animale, pònnere contr'a ccn. o contr'a calecuna cosa, atzitzare; si narat fintzes in su sensu de lòmpere de unu frutuàriu / acutzai un'orbada = mazare un'arbada; acutare unu cane = inciulai unu cani
Sinonimi e contrari
apunciudae,
apuntare,
arrodai 1,
immolare
/
aciopai,
aggussire,
auntzare,
incidai,
inciulai,
intzullire,
ubetzare
| ctr.
irmarrare,
ispuntai
/
asseliare
Frasi
si funt postus in sa costa de sa funtana po acuciai is gortedhus ◊ e innoi dha tèngiu sa pedra de acutzai? ◊ tanti no est acussa sa càvana mia… soi deretu de dh'acussai! ◊ issa fit sempre inie, corrocorrò, batínneli sa pedra de acutare o pedínneli unu lominu pro atzènnere su fogu
2.
dh'iat agusciau is canis e dh'iat fatu mussiai bèni bèni…
3.
candu acutzat sa figu, su formentu a mindigu
Etimo
ltn.
acutiare
Traduzioni
Francese
appointer
Inglese
to sharpen
Spagnolo
aguzar
Italiano
acuminare
Tedesco
zuspitzen.
acucioletàre , vrb Definizione nau de ccn., pònnere aintru de letu totu bene carragiau e allorigau Sinonimi e contrari aciunciulire, aculigionai.
acuciuciàdu , pps, agt Definizione de acuciuciare.
acuciuciàre acatzutzàre
acuconàre , vrb Definizione
pònnere coment'e fatu a cocone, a cumossu, fintzes cuau
Sinonimi e contrari
aciunciulire,
acoconare,
aconcolai,
acucai,
acuculiare,
acuculiedhare,
acucunniare
2.
cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at concale o corcadorza ◊ candho benit isprazas avrosas si apozat acuconau in palas de unu crastu ◊ su tuturreri dormit acuconau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'accroupir
Inglese
to squat
Spagnolo
ponerse en cuclillas
Italiano
accoccolare
Tedesco
sich zusammenkauern.
acucósu , agt Definizione
nau de ccn., chi faet comente dhi acucat, chi no ascurtat su chi dhi narant is àteros
Sinonimi e contrari
abbetiosu,
aperradu,
contomaxi,
testarrudu
| ctr.
pensaditu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
obstiné
Inglese
stubborn
Spagnolo
obstinado,
testarudo
Italiano
ostinato
Tedesco
launenhaft.
acúcu , nm Sinonimi e contrari
acucada,
bidhídhiri,
meleda,
muschinada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fantaisie
Inglese
whim
Spagnolo
capricho,
antojo
Italiano
ghiribizzo
Tedesco
Schrulle.
acucuài , vrb: acucurae,
acucurai,
acucurare,
acucurari,
acucurrare,
acugurrai,
acugurrare Definizione
prènnere un'istrégiu apitzu de is oros, a cúcuru (o a cucurru), ponendho prus de su chi cabet a oros; prènnere sa tita de late (nau de is animales féminas chi depent angiare) e fintzes acostire sa terra a ccn. cosa prantada, su si ammuntonare de sa gente chi acudit a unu logu; pònnere in cúcuru (nau de su giuale a is boes)
Sinonimi e contrari
acolumare,
acucurrumedhare,
afucurare
/
acuguciai
/
giúnghere
/
maltzire,
marcitai
| ctr.
bocare,
iscucurai,
leai
Frasi
no cumprendu comenti apat pótziu acugurrai tanti dinai ◊ bi at logu chi sa mesura la faghent a oros, medindhe, e àteros ue l'acucurrant ◊ teniat dus canistedhus acucuraus de figu sicada
2.
sas berbeghes sunt acucurrendhe ca lis cheret pagu pro anzare ◊ s'aera est acucurrendhe, acucurrendhe: s'imbucat a pròere, ndhe faghet de abba!…
3.
at acucurau sa terra a sa patata ◊ totu sa genti de s'arruga si est acugurrada de is tzérrius chi apu ghetau! ◊ candu passant is isposus, sa genti, po dhus biri, at a èssi acugurrada me is ispuntonis ◊ poita ti acugurras a su petus miu?
4.
mi leo su zuale e sos loros ca depo acucurrare sos boes ◊ sos basones, intantu, a custu puntu ognunu betat giuale a su giú sou e l'acucurrat a sa pedra, a triulare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
combler
Inglese
to overfill
Spagnolo
hacer rebosar
Italiano
riempire óltre i bórdi
Tedesco
überfüllen.
acuculiàda , nf Definizione su si acuculiare, su èssere in su bisóngiu Etimo srd.
acuculiadúra , nf Definizione su si acuculiare Sinonimi e contrari acuculiamentu Etimo srd.
acuculiaméntu , nm Definizione
su bènnere pòberu, impoberimentu
Sinonimi e contrari
arrichimentu
| ctr.
irrichimentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
appauvrissement
Inglese
impoverishmet
Spagnolo
empobrecimiento
Italiano
immiseriménto
Tedesco
Verarmung.
acuculiàre , vrb Definizione
ponnere coment'e acuguciaus, coment'e cuaos, pònnere in s'acoiladórgiu, in s'acúliu
Sinonimi e contrari
aciunciulire,
acoconare,
aconcolai,
acucai,
acuconare,
acuculiedhare,
acucunniare,
aculigionai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'accroupir
Inglese
to crouch (down)
Spagnolo
ponerse en cuclillas
Italiano
accoccolarsi
Tedesco
sich zusammenkauern.
acuculiàre 1 , vrb Definizione
torrare a sa cuculia, bènnere in bisóngiu, essire pòberos
Sinonimi e contrari
ammiserae
| ctr.
irrichire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
appauvrir
Inglese
to impoverish
Spagnolo
empobrecer
Italiano
immiserirsi,
impoverirsi
Tedesco
verelenden,
verarmen.
acuculiàu , pps, agt Definizione de acuculiare 1; chi est in su bisonzu.
acuculiedhàre , vrb Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconare, acucai, acuconare, acuculiare, acucunniare, aculigionai Etimo srd.
acucullài, acuculliàre , vrb: acuguliare Definizione
pònnere totu acuguciau, carragiau in conca cun ccn. cosa
Sinonimi e contrari
acapuciai,
acubudhare,
acuguciai,
acugudhai,
incugudhai
Frasi
sa criadura si acugúliat in su petus de sa mama ◊ at acuculliadu bene sa pisedha e che l'at torrada a domo de sa mama
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
emmitoufler
Inglese
to muffle up
Spagnolo
arrebujar,
arropar
Italiano
imbacuccare
Tedesco
einhüllen.
acuculliàdu , pps, agt Definizione de acuculliare; acuguciau, acuculiedhau.
acucumedhài , vrb Definizione pònnere o istare a trassa de cucumeo, bestiu a meda, totu bene ammontau Sinonimi e contrari acucullai Etimo srd.
acucumedhàre , vrb Definizione coment'e fàere su cucumedhu, nau de sa bide isparandho, bogandho Etimo srd.