aérzu , nm: aexu,
agherju,
arégiu 1,
érgiu,
gherju Definizione
est totugantu su chi distinghet, in sa persona, unu de una famíglia de unu de un'àtera: mescamente sa cara, ma fintzes sa carena, sa manera de foedhare, de camminare, o àteru; su chi una cosa, o fintzes unu logu, paret, su chi si paret de su chi est / bogàrendhe a ccn. a s'aerzu = connòsciri a unu a sa bisura assimbillendidhu a is àterus de sa famíglia
Sinonimi e contrari
aerada,
aeramentu,
bisura,
chígia,
crilta
Frasi
a s'agherju s'assimizabat a unu ◊ su fillu at ghetau un'aexu a su babbu ◊ no lu connoschia ma ndhe l'apo bogadu de s'aerzu ◊ sa fémina fit de agherzu bellu
2.
su matessi presorju prendhiat su pastore e su bandhiu a s'agherju de sa campanna ◊ sa zancheta fit de su matessi agherju de su pantalone ◊ dhue fut su Maschinganna cun arégiu de unu becu cun duas concas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mine,
physionomie
Inglese
aspect
Spagnolo
parecido,
semejanzas entre familiares
Italiano
aspètto,
fisionomìa
Tedesco
Aussehen,
Gesichtzüge.
aèsca , nf, nm: aescu, esca* Definizione addescu o papare po pigiones, po pische; linnighedha fine po allúere su fogu; una parte de s'istentina de sa brebè Sinonimi e contrari bromígiu.
aescàdu , pps, agt Definizione de aescare; chi est fatu a esca, pudrigau Sinonimi e contrari fràzigu, prudigadu 2. custu chercu de cantu est betzu in mesu zughet sa linna aescada.
aescài , vrb: aiscae,
aiscai,
aiscari,
escai,
iscai Definizione
giare a papare ponendho in buca sa cosa a su pipiedhu, a fintzes a unu chi no si dha podet fàere a solu
Sinonimi e contrari
addascare
Frasi
si no papat, cuss'animaledhu, tocat a dh'aiscari ◊ dhi tocat a guardai sa mama ca est a camba segada, ma po papai ciai no tocat a dh'aiscai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
nourrir à la petite cuillère
Inglese
to feed
Spagnolo
dar de comer
Italiano
imboccare
Tedesco
in den Mund stecken.
aescaméntu , nm Definizione su pònnere s'esca Etimo srd.
aescàre , vrb Definizione fàghere a esca, linna sica pudrigada, prudedha Etimo srd.
aèschere abèschere
aéschidu , pps Definizione de aèschere / disizos aéschidos = andhaos male, aortitzos Sinonimi e contrari incaussiu.
aeschidúra , nf Definizione su aèschere Sinonimi e contrari madéschiu Etimo srd.
aescósu , agt Definizione nau de cosa de papare, chi arreschet in su gúturu, mala a ingúrtere Sinonimi e contrari aoschijolu, arreschijolu, obescosu Frasi ca ses frutu selvàticu aescosu a nudha giuas, pirastu predosu! ◊ su pirastru bogat unu frutu chi est aescosu candho est cherfu Etimo srd.
aéscu aèsca
aescúmine , nm Definizione cosa chi aeschet, ma nau in cobertantza po cosa chi si narat, isciolórios, bambíghine Sinonimi e contrari bamberia, bambímine, sciapidóriu Etimo srd.
aéxu aérzu
afaàre , vrb: afavare Definizione tzatzare de fae, tènnere male de sa tropu fae papada Sinonimi e contrari afaighedhare Etimo srd.
afàbbia, afàbbica , nf: afràbbica,
atàbbia,
bràbbica,
fàbbica,
ufràbbica Definizione
erba a fògia lada, fragosa meda, prantada in tempus caente po cundhimentu / calidades de a.: a folla de cixi (sa prus pitica), a folla de làtia (sa prus manna)
Sinonimi e contrari
basile
Frasi
su testu de s'afàbbica dh'apu postu in unu bòtu de liàuna ◊ fatzu sa bagna de tomata frisca cun duas follas de afàbbica
Terminologia scientifica
cndh, rbzc, Ocimum basilicum
Etimo
ctl., spn.
alfábega
Traduzioni
Francese
basilic
Inglese
basil
Spagnolo
albahaca
Italiano
basìlico
Tedesco
Basilikum.
afàbbile, afàbbili , agt Definizione
nau de ccn., chi si faet bòllere bene, chi praghet po sa manera chi tenet de foedhare e de fàere cun s'àteru, chi si lassat foedhare fintzes si est persona de importu mannu
Sinonimi e contrari
amanscívile,
amistantziosu,
amorosu
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
affable
Inglese
friendly
Spagnolo
afable
Italiano
affàbile
Tedesco
freundlich.
afabbilidàde, afabbilidàdi , nf Definizione
su èssere afàbbile
Sinonimi e contrari
amistàntzia,
blandhura
Traduzioni
Francese
affabilité
Inglese
friendliness
Spagnolo
afabilidad
Italiano
affabilità
Tedesco
Freundlichkeit.
afàca , avb, prep: afache,
afaci,
afacu Definizione
si narat de logu e de tempus puru candho est ananti de si bíere o acanta
Sinonimi e contrari
acanta,
acultu,
aproba
Modi di dire
csn:
afaca mia, tua, sua (o fintzas afaca a mie)= in dainanti meu, tou, sou; afaca apare = acanta s'unu a s'àteru
Frasi
istaiant in sas domos de afacu ◊ in trenu at viagiadu cun unu satzeldote afacu ◊ si cramaiat sa cane afaca arrejonèndhela che unu cristianu ◊ custa genti de afaci dèu dha timu, ca funt brúscius ◊ fiat caentandhosi afaca de sa geminera ◊ candho biet arribbandhe su tzeracu dhu tzírriat afaca sua
2.
sa Pasca est afaca ◊ candho ant a comintzare a sutzèdere custas cosas sa libberascione bostra est afaca ◊ si li sunt acurtziados afaca
Etimo
ltn.
ad facies
Traduzioni
Francese
tout près,
près de
Inglese
near
Spagnolo
cerca
Italiano
vicino
Tedesco
nah.
afacài , vrb: afacare 1 Definizione
serrare un'apertura unu pagu, lassandhodha pagu pagu aperta: nau de un'istrégiu, covecare, pònnere covecau, fundhu a susu / andai a manu afacada = a manu tenta, a manu pigada
Sinonimi e contrari
assibbiare,
imbarare,
suzire,
tambai
Frasi
ant afacau sa porta ◊ sa domu est isbuira, sa porta est afacara
2.
afaca sa pingiada isciacuada!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entrouvrir
Inglese
to half-close
Spagnolo
entornar,
entrecerrar
Italiano
socchiùdere
Tedesco
halb schließen.
afacài 1 , vrb Definizione its, pònneresi a chistionare? afracai (a fuedhus)? Frasi gei dh'apu a bolli intendi cun su vicàriu candu s'ant a afacai de latinu e de atras cosas!