apiadaméntu , nm Definizione su àere o sentire làstima, piedade Sinonimi e contrari dabori, dolentia, feritza, làstima, piaidade Etimo srd.
apiadaméntu 1 , nm Sinonimi e contrari abbassiamentu, imbassiada Etimo srd.
apiadàre , vrb Sinonimi e contrari
imbasciai
Traduzioni
Francese
se baisser
Inglese
to stoop (down)
Spagnolo
agacharse
Italiano
abbassarsi,
chinarsi
Tedesco
sich bücken.
apiagàdu , pps, agt Definizione de apiagare; chi est totu malandras, liagas, freaduras 2. nostra Segnora at bidu su fizu totu apiagadu sentza gulpa ◊ fit totu apiagadu a fortza de letu.
apiagàre , vrb: pragare* Definizione
fàere totu a liagas
Sinonimi e contrari
agliagai
Traduzioni
Francese
blesser
Inglese
to hurt
Spagnolo
llagar
Italiano
piagare
Tedesco
verwunden.
apiàglia abiàrja
apiajólu abiólu
apiàna abeàna
apianàre , vrb: aplanai,
aplaniai,
apranai,
apranare,
apraniae,
apraniare,
pranae Definizione
fàere in pianita, trebballare cun sa prana po fàere lisa sa linna; fàere in paris, pranu; in cobertantza, pigare a frandhigos
Sinonimi e contrari
allisai,
impianitare
/
aglianai,
apalisare,
arrepranai,
ispianare,
splanai
Frasi
isciu comenti boit apranau un'arrogu de linna
2.
sa terra est forrogada e dh'apràniat
3.
isse cheret apraniadu, si cheres chi ti ponzat mente
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
raboter
Inglese
to plane
Spagnolo
cepillar,
allanar
Italiano
piallare
Tedesco
hobeln.
apianellài , vrb: pianellare Definizione arregiolare, pònnere is arregiolas Sinonimi e contrari allosai, impianellare Frasi immoi ant apianellau sa pratza.
apíant , bvrb Definizione genia de forma vrbl. (3ˆ pers. pl.) chi s'impreat po fàere su cund. de totu is vrb.: s'impreat a sa matessi manera fintzes po fàere prop. potentziales Frasi custos fiant isposos chi apiant a èssede a cuncórdia (L.Pisano).
apiantonàre , vrb: aprantonare Definizione pònnere unu logu a prantones, a matas; lassare che unu prantone Sinonimi e contrari arburire, imbuschire, intupai, intupire Frasi potant bídere torra aprantonadas sas terras che in séculos passados! Etimo srd.
apiànu , avb Definizione abbellu, chentza presse, chentza brínchidos, in manera pàsida, chentza fàere tropu fortza o giare aggheju Sinonimi e contrari abbellu, allentu, allenu 1, mighirimíghiri, piotibioti.
apiànu 1 abeàna
apiarèsa, apiarésu , nf, nm Definizione
puzoni birdi o rúndini murinisca o isconcamoju, genia de pigione bellu (mannu cantu sa mérula) chi si papat s'abe: a logos dhi narant cocheàchina ca iscocat s'abe in is bíngias in tempus de àghina
Sinonimi e contrari
abeana,
abiàrgiu,
abiarja,
abioi,
marragau,
miàrgiu,
pranedha
Terminologia scientifica
pzn, merops apiaster
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
guêpier d’Europe
Inglese
european bee-eater
Spagnolo
abejaruco europeo
Italiano
mèrope
Tedesco
gemeiner Bienenfresser.
apiàrju abiàlzu
apiarrài , vrb Definizione pònnere a sicare, fàere a pilarda (frutu segau a perras, tamata isperrada cun sale)/ sardina apiarrada = posta in boto cun sale Sinonimi e contrari apilardae Frasi at postu sa tamàtiga a apiarrai.
apíat , bvrb Definizione forma verbale (3ˆ pers. sing.) chi s'impreat po fàere su cund. de totu is vrb.: s'impreat a sa matessi manera fintzrs po giare s'idea de una possibbilidade e po fàere su benidore de tempus passau Sinonimi e contrari iat, piat, tiat Frasi custu apiat a chèrrede nàrrede a torrare a ifatu meda in su tempus (L.Pisano)◊ a mimmi mi apiat a pràghede de ischire totu ◊ custu Batista apiat a èssede unu pastore ◊ s’ómmine apiat a tènnere una sessantina de annos 2. su bandhidore at avisau totu sa bidha ca po órdine de su síndhigu non s'apiat a apèrrere s'abba.
apiatadúra , nf Definizione
su apiatare, cosa apretada, fata a preta, cagiada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
caillot
Inglese
coagulation
Spagnolo
coágulo,
grumo
Italiano
coàgulo
Tedesco
Gerinnung.
apiatàre , vrb: apietare,
apretare Definizione
fàere a preta, nau de su late, de su sàmbene, cagiare / sàmbene apretadu, apietadu = sànguini callau, aperdau
Sinonimi e contrari
abbeladinare,
acepare,
aggromare,
alleae,
ammallorai,
apedrare,
assambellutare,
cagiare,
giagare
Frasi
su sàmbene de s'animale, candho si coglit, cheret morigadu pro no si apietare
Etimo
ctl.
(a)pretar
Traduzioni
Francese
faire grumeler,
coaguler
Inglese
to coagulate
Spagnolo
formar grumos,
cuajar
Italiano
raggrumare,
coagulare,
rapprèndere
Tedesco
ballen,
gerinnen.