atitónzu , nm Sinonimi e contrari atítidu Frasi sa biuda s'at abbratzau su bene suo e at cumintzau s'atitonzu Etimo srd.
atítu atítidu
atitúdine , nf Definizione
capacidade naturale de fàere calecuna cosa, prus che àteru unu trebballu, un’arte, una professione
Sinonimi e contrari
abbilesa,
abbilidade,
capatzidade
Traduzioni
Francese
disposition,
aptitude
Inglese
aptitude
Spagnolo
aptitud
Italiano
attitùdine
Tedesco
Begabung.
atitulàu , agt Definizione
chi est fatu a títulas, a silibbas, a isprigos es. aràngiu, àgiu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
composé de caïeux,
de gousses,
de quartiérs
Inglese
sliced
Spagnolo
en gajos
Italiano
fatto a spìcchi
Tedesco
in Scheiben aufgeteilt.
ativài, ativàre , vrb Definizione
pònnere a fàere, pònnere in movimentu
Sinonimi e contrari
fàchere,
traballare
Frasi
tantos impitzos, tantu traballare tempus no lassant a su disaogu: die e note mi tocat de ativare (M.Dore)◊ su ativare est dovere in zovania! ◊ si ativeint a istudare su fogu
Traduzioni
Francese
activer
Inglese
to activate
Spagnolo
activar
Italiano
attivare
Tedesco
in Betrieb setzen.
ativèsa , nf Definizione abbrítiu, contivígiu, totu su chi si faet mescamente coment'e trebballu e capacidade de fàere faina.
atívu , agt, nm Definizione chi o chie istat faendho, chi si giaet o ponet a fàere, a trebballare; nau de vrb., chi inditat su fàere de unu sugetu Sinonimi e contrari fachidore, fachijolu, faineri, fracóngiu, trabagliante | ctr. mandronàciu, praitzosu.
atíza , nf: tiza* Definizione
orrughedhu a pigighedhu fine de carre morta chi s’istacat de sa pedhe
Sinonimi e contrari
atògia,
cadassa,
crosta,
freadu,
muga,
pagiagoda,
solla,
tizola
Traduzioni
Francese
tranche mince
Inglese
thin slice
Spagnolo
pizca
Italiano
fétta sottile
Tedesco
dünne Scheibe.
atizàre , vrb Definizione fàere a tizas, segare, istacare a iscatas Etimo srd.
atlànte, atlànti , nm Definizione
in sa mitologia greca e latina, su gigante chi portaiat sa Terra a codhu; arregorta de cartinas geogràficas de unu territóriu, de totu is continentes, e fintzes cartas chi presentant fatos e cambiamentos de àtera genia (istóricos, linguísticos, e àteru)
Frasi
s'Atlante de sa Sardigna a lu connosches?
Traduzioni
Francese
atlas
Inglese
atlas
Spagnolo
atlas
Italiano
atlante
Tedesco
Atlas.
atlànticu , agt, nm Definizione
de s'ocèanu intremesu de is Américas, s'Àfrica e s'Europa; cust'ocèanu etotu
Traduzioni
Francese
atlantique
Inglese
atlantic
Spagnolo
atlántico
Italiano
atlàntico
Tedesco
atlantisch,
Atlantik.
atlèta , nf, nm Definizione chie tenet bene a pràtiga calecunu isporto.
atòa , nf: atzoa,
toa Definizione
calidades de sàlighe, genia de linna de logos de abba, modhe e lenta, faet pértigas bonas po intèssere, bestire istrègios, fàere pischedhas e cosas deasi
Sinonimi e contrari
sciova,
tzarpa
Terminologia scientifica
mt, Salix cinerea, S. pedicellata
Etimo
grc.
dia iteòn
Traduzioni
Francese
saule cendré
Inglese
common sallow
Spagnolo
sauce,
salzmimbre
Italiano
sàlice
Tedesco
Weide.
atoàdu , pps, agt: atuadu,
atuau Definizione
de atoare; nau de ccn., chi atuat a is cosas, chi dhue pentzat, si ndhe serat o acatat / ómine a., fémina atuada, pessone a.
Sinonimi e contrari
abbistu,
achistiadu,
atinadu,
giudisciosu
Frasi
che fis cue: no bi as atuadu a colare a butega a leare su túcaru? ◊ za l'ischia chi depia fàghere cussu puru, ma tandho no bi apo atuadu, fia pessendhe in àteru!
2.
tiat èssere prus atoadu meda a avertire sos parentes! ◊ tenet bíndhighi annos, ma est atuada, no istat ispetendhe a bi lu nàrrere sa mama su de fàghere! ◊ e atuadu, mih, chi no ses… cantu s'àinu: depo pessare a totu deo!
Traduzioni
Francese
avisé
Inglese
discerning
Spagnolo
sensato,
consciente
Italiano
accòrto,
consapévole
Tedesco
klug.
atoàre , vrb: atuai 1,
atuare Definizione
fàere atentzione e fàere capia de una cosa, pentzare o fintzes fàere pentzare a una cosa o chistione; cunsiderare, carculare, fàere contu de is cosas e chistiones
Sinonimi e contrari
afetuare,
assagumare,
atinai,
atuire,
cunsentire,
penciai,
supentire
/
ammentare
| ctr.
irbariare
Modi di dire
csn:
atuare a una cosa = pentzai a una cosa; atuare una cosa a unu = arregordai o nàrriri una cosa a unu a manera de si ndi acatai; atua! = dona atentzioni!, dae tentu!
Frasi
una cosa ebbia fit atoandhe bene como: issa cheriat leada in bonas pro l'azuare ◊ si no bi atoas tue chi ses una fémina, a cosas goi, deo prus pagu puru! (M.Danese)◊ bidet sas cosas, ma no bi atuat: in cussu est pessendhe!…◊ sos pisedhos sunt pessendhe a zogare, si no bi lis atuant sos mannos su dovere ◊ atuendhe fis a su chi at nadu su notaju? ◊ ohi, mancu atuendhe bi fia: setzide a bos combidare! ◊ atuabbilu, cussu cumandhu, a babbu tou, no si ndhe irméntighet! ◊ si unu lezet chentza bi atuare no cumprendhet nudha
2.
bastat de pensare a sa mannària de custos terrinos e si podet atuare cantu podent rèndhere
Etimo
itl.
attuare
Traduzioni
Francese
comprendre par intuition,
réfléchir
Inglese
to sense,
to be conscious,
to reflect
Spagnolo
intuir,
ser consciente,
reflexionar
Italiano
intuire,
èssere cosciènte,
riflèttere
Tedesco
intuitiv erkennen,
bewußt sein,
überlegen.
atobbài, atobbàre addobbài
atobiàe, atobiài, atobiàre, atobiàri adobiài
atóbiu addóbiu