A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

auníre , vrb: unire Definizione pònnere cosas diferentes o medas totus impare, pònnere o istare totus impare, betare totu a unu Sinonimi e contrari acoglire, aggodhetare, audhire | ctr. iscrobare, pratziri, scuncordai Frasi si sa sorte cheret a nos aunire amus a èssere cuntentos ambos duos ◊ a ti aunire sos coros impare no ti deghiat mancu a paragone! ◊ sos pastores si sunt aunidos in coperativa Traduzioni Francese rassembler Inglese to gather Spagnolo juntar Italiano unire, riunire, unificare, raccògliere Tedesco vereinen, wiedervereinen, sammeln.

aunítu aunídu Cognomi e Proverbi smb:

aúnna , nf Definizione camisedha de su granu, pagighedha pitica Sinonimi e contrari cugudhau, scefa, scefabi Frasi a duas perras de aunnedhas torris!

aunnàda aundhàda

aunnàre aundài

auntzàdu , agt Definizione nau de ccn., chi est de malugoro, arrestigu, chi no giaet nudha; iscassu de pesu Sinonimi e contrari aggantzadu, soridu Traduzioni Francese avare Inglese shabby Spagnolo cicatero Italiano grétto Tedesco knauserig.

auntzadúra , nf Definizione su èssere auntzados, arrestigos, de manu istrinta Sinonimi e contrari ingurdoneria, limiore Etimo srd.

auntzàre , vrb: aunzare, untzare Definizione atzitzare un’animale, una persona contras a calecunu, po si gherrare o brigare o àteru Sinonimi e contrari aciopai, agungiari, alluscai, arruntzare, ateneae, atiare, atorigare, chissire, imbriscare, incidai, inciulai, insissiligai, intzifrire, intzigare, intzugare, intzullire, ubetzare | ctr. caciare Frasi bidet canes in paghe e los aunzat ◊ a su pedidore li fit aunzendhe su cane ◊ at aunzadu su cane a sas berbeghes pro che las salarzare Etimo srd. Traduzioni Francese exciter, pousser Inglese to incite Spagnolo azuzar, incitar Italiano aizzare Tedesco hetzen.

auntzàre 1 , vrb Definizione pesare, agiustare su pesu, agiummai coment'e pònnere a untza sa pesa Etimo srd.

aunzadòre , agt, nm Definizione chi o chie istat atzitzandho e ponendho s’unu contra a s’àteru o cricandho ocasiones po brigare, gherrare o àteru deasi Sinonimi e contrari atzitzadori, impuntzeri, infulculosu, insulladori, intzidiante, intzitziligheri, inzibbiolu | ctr. apachiadore, paxieri Terminologia scientifica ntl Etimo srd. Traduzioni Francese instigateur Inglese inciter Spagnolo instigador Italiano istigatóre Tedesco Anstifter.

aunzàre auntzàre

aunzàre 1 , vrb Definizione papandho, acumpangiare (prus che àteru su pane) cun àtera cosa (ingaúngiu: casu, petza, o àteru) de tanti prus piticu Sinonimi e contrari imbalzare, incaungiare Frasi si at aunzadu su pane cun casu e olia ◊ mi aunzo su pane a mossu infundhe in sa saba ◊ su casu betzu aunzat prus de su nou Etimo srd.

aúnzu agónzu

aúnzu 1 , nm Definizione su aunzare, su istare atzitzandho Sinonimi e contrari atzitzamentu, incíliu, insúliu 1, insullamentu Frasi at intesu petzi s'aunzu: sos canes ant brincadu paris a subra sua Etimo srd.

aúpa , nf: upa* Definizione genia de umbra, de cosa chi si biet de atesu ma no si cumprendhet bene ite est Sinonimi e contrari puba Frasi in s'aupa de su monte si bident sas domighedhas.

aupàdu , pps, agt: aupau Definizione de aupare; nau de erba, chi est fatu a upu, coment'e candho creschet bella e meda, cun is fògias cracas, o nau fintzes de mata chi portat sida meda; nau de àtera cosa, chi est leau a pinnone, portau in artu coment’e a braga po dhu fàere a bíere; si narat fintzes in su sensu de cofudu, fatu a conchedha, che a sa conchedha o opia Sinonimi e contrari acupau, imbénnidu / cucurúciu Frasi sa latuca s'est aupada 2. est una foresta aupada ◊ custos campos sunt aupados de laore ◊ ndhe at essidu un'istria dae un'àlvure aupada 3. fiotos de pudhedros annijendhe intro de sas tancas iscurrizant cun sa coa aupada.

aupadúra , nf Definizione su aupare Etimo srd.

aupàre , vrb Definizione fàere s'upu: si narat de sa latuca, de su càule o àteras erbas deasi chi creschent cun is fògias cracas, serradas coment'e a bòcia / aupare sa coa = (nadu de unu) su si crèiri tropu, fai su togu Sinonimi e contrari acupai* 1, aggupulare.

aupàu aupàdu

aúra , nf: ura Definizione totugantu su chi podet capitare in sa vida chentza dipèndhere de sa volontade de su cristianu: s'a. podet èssere bona o mala, fortuna o isfortuna; cosa de bonu chi si disígiat e a su matessi tempus si narat Sinonimi e contrari foltuna, solte / augúriu Frasi at fatu una trista aconcada, comintzada pro giogu, e agabbada in mal'aura Etimo srd.