indiànu , agt Definizione chi est de s'Índia (o fintzes de s'América).
indiaulàre , vrb: intiaulai Sinonimi e contrari
assurvilare,
incoglire,
ispiridare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rendre démoniaque
Inglese
to fly into a fury
Spagnolo
endiablar
Italiano
indiavolare
Tedesco
ärgern.
indiaulàu , pps, agt: intiobau Definizione
de indiaulare; chi che dhi at intrau dimónios, chi giughet dimónios
Sinonimi e contrari
abbundhoradu,
acrabinadu,
assurviladu,
foraldómine,
incóglidu,
indemoniadu,
spiridau
2.
ita est custa pena, fémina chi andas a passu intiobau?! (G.P.Salaris)
Traduzioni
Francese
démoniaque
Inglese
furious
Spagnolo
endemoniado
Italiano
indiavolato
Tedesco
besessen.
indibbíri , vrb Sinonimi e contrari istibbire*.
indicadòre , agt Definizione chi serbit o est postu po inditare, chi inditat.
indicài, indicàre , vrb Definizione giare un'indítziu, ammostare calecuna cosa Sinonimi e contrari inditai, signalai.
indicatívu , agt, nm Definizione chi serbit a inditare, a fàere bíere, ammostare; modu de su vrb. chi signíficat sa seguresa, su èssere berus de unu fatu o de una cosa o fintzes pentzada e pigada coment’e chi siat.
índice , nm: índixi Definizione tàula de is trataos de is libbros, lista de is argumentos e capítulos cun s'inditu de sa pàgina chi si agatant.
indícu , nm Definizione
cosa chi si narat o chi si giaet a ischire a ccn.; in is libbros, sa lista de is allegas o argumentos cun su númeru de pàgina inue si agatant o cumènciant
Sinonimi e contrari
indíscia,
inditu,
significu
Frasi
sos indicos chi at dadu sunt pretzisos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
indication
Inglese
sign
Spagnolo
índice
Italiano
indicazióne
Tedesco
Angabe.
indídia , nf Definizione
genia de erba prantada po insalada, unu pagu marigosa, a fògias totu bichedhadas
Sinonimi e contrari
indívia
/
ttrs. indíria
Terminologia scientifica
rbzc, Cichorium endivia
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
endive
Inglese
endive
Spagnolo
escarola
Italiano
indìvia
Tedesco
Endivie.
índidu , agt: bínnidu,
ínnidu,
ínnitu Definizione
nau de logu a pàsculu, chi est chentza pàschiu nudha; nau de bestiàmene, chi est chentza marcau, chentza sinnau nudha o fintzes (si est animale fémina) chi no at mai angiau; nau de un'àtera css. cosa, chi est chentza tocada, chi no ndhe mancat nudha (nau de fémina, chi no at tastau ómine = itl. vérgine); si narat fintzes in su sensu de biancu nidu
Sinonimi e contrari
intregu,
sintzillu
/
nidu
| ctr.
tocadu
Modi di dire
csn:
anzone biancu ínnidu, pudha ínnida in pumas = biancu nidu, de totunu colore; àrvere í. = àrbure nébida, fintzas chentza tocada a bistrale; baju í. = baju pèrpere
Frasi
sa cussolza est ínnida ◊ piús no truvat como, in sos beranos, su masone a sa ínnida pastura ◊ su crabitu est ancora ínnidu ◊ su mardiedu dh’iant betau a s'ebra índida ◊ is dus cungiaus fuant abarraus índidus finas a tandu ◊ custa síndria est índida, is carrogas no dh'ant ispitzuada
2.
cudhu lizu ínnidu
Etimo
ltn.
nitidus
Traduzioni
Francese
intact
Inglese
intact
Spagnolo
intacto
Italiano
intatto
Tedesco
unberührt.
indienànti indainànti
indiferènte, indiferènti , agt Definizione chi no faet o no dhue at diferéntzia; nau de su cumportamentu de unu, chi paret de no dh'importare nudha, chi abbarrat fridu fridu.
indifésu , agt: isdifessu Definizione chi est deasi e bastat, po sèmpere Sinonimi e contrari assolutu Etimo itl. indifeso.
indígenu , agt: indízenu Definizione chi est de su logu, chi dhu'est naschiu.
indígnu , agt: indínniu,
indinnu Definizione
chi no est dignu, chi no méritat; si narat fintzes po légiu, feu, e mescamente pagu praghillosu, chi tenet unu naturale pagu ispàstigu, chi no praghet, fintzes traitore
Sinonimi e contrari
| ctr.
meneschidore
Frasi
deghe o dóighi familias si ant partidu sa Sardigna, de una manera indigna si ndhe sunt fatas pobidhas (F.I.Mannu)
Traduzioni
Francese
indigne
Inglese
unworthy
Spagnolo
indigno
Italiano
indégno
Tedesco
unwürdig.
índigu índagu
indilicàre , vrb Definizione fàere prus delicau, abbrandhare Frasi Geo so Diaulemmesu! - aiat natu indilicanne sa boche Etimo srd.