indepidài , vrb: indepidare,
ingepidai,
inghepidare Definizione
pònnere dépidu, fàere bufos, pigare sa cosa de pagare apustis
Sinonimi e contrari
| ctr.
irdepidare
Frasi
e ita mi depemu, indepidai po ti acuntentai?! ◊ si est indepidau cun fusteti cun totu su dinai chi teniat! ◊ po fai custa domu mi seu ingepidau ◊ ant fatu sas cosas in mannu e si sunt indepidados ◊ is pòberos a bortas s'inghépidant po fàere sa festa (I.Patta)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'endetter
Inglese
to run into debt
Spagnolo
endeudarse
Italiano
indebitarsi
Tedesco
Schulden machen.
indepidaméntu , nm Definizione su s'indepidare Etimo srd.
indepidàre indepidài
inderbíe , vrb Definizione foedhandho de su logu, naschire, pònnere, crèschere s'erba Sinonimi e contrari erbire.
inderbíu , pps, agt Definizione de inderbie; nau de logu, de terrenu, chi dhue at erba, chi est bonu de erba Sinonimi e contrari erbosu, ervoridu, ervudu, imbrebiu Frasi sa terra si est totu inderbia.
inderetàre , vrb Definizione fàere o pònnere a deretu, bene Sinonimi e contrari adaretzai, acampaniare, acodomai, aconciai, aggheretzare, assantai, assetiai.
inderetúra , avb: adderetura,
indiritura Definizione
chentza si firmare in logu e ne pèrdere tempus; si narat puru cun su sensu de ispantu, meravígia
Sinonimi e contrari
daretu
Frasi
ge no est bénnia inderetura anch'e mammai! ◊ ligendu is fuedhus "pitiedhedhu, bellixedha, gatixedhu" pentzaus inderetura a "pitiu, bella, gatu": funt difatis diminutivus de custus ◊ a su fogu funt suncurtus inderetura is vígilis ◊ candu arribbat a bidha bèngiat inderetura a domu
2.
candu biu unu cani mi morint inderetura is cambas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
directement
Inglese
directly
Spagnolo
directamente
Italiano
direttaménte
Tedesco
unmittelbar.
indéscu , nm Definizione cosighedha a papare chi si betat a is pigiones po dhos atirare Sinonimi e contrari esca.
indestràre , vrb Definizione imparare, giare imparu, abbituare Sinonimi e contrari addestrare*, imparai Frasi si regogliant sos soldados pro los indestrare ca sa gherra no fit agabbada (P.Gajas)◊ sos fizos de su frailalzu fint totu bene indestrados e àbbiles tribagliendhe ◊ cun passiéntzia e amore l'indestrat puru in s'amministrassione de sa domo (Bg.Sini).
indetàre , vrb: inditae,
inditai,
inditare Definizione
ammostare, fàere a bíere, connòschere, nàrrere comente una cosa est o inue si agatat, fintzes ordinare / i. a ligi = imparare a lèzere (a unu)
Sinonimi e contrari
addinnae,
ammustrare,
assintzare,
ingitai
Frasi
a nosu si at inditau sa bia ◊ sos mannos ant ischidu inditare sas régulas pro vívere istimados ◊ bah, inditau a innòi dh'ant! ◊ mi ant inditau unu grustu de murgones ◊ dh'at acumpangiau unu tretu inditendudedhi sa prassigedha
2.
su dotori dhi at inditau cussas mexinas ◊ no mi ndi arragodu comenti est inditau su libburedhu
Etimo
ltn.
indictare
Traduzioni
Francese
indiquer,
conseiller,
proposer
Inglese
to suggest
Spagnolo
indicar,
enseñar
Italiano
indicare,
suggerire
Tedesco
zeigen,
empfehlen.
indetzísu indecísu
indevinàre indeinàre
indevínzu , nm Definizione
cosa de intzertare, giogu chi si faet, a chie intzertat ite est una cosa, unu contu nau in cobertantza
Sinonimi e contrari
abbisabbisa,
divinzu,
incertu,
intzertintzerta,
istevíngiu,
istinzu,
ordivinzu
Frasi
s’indevinzu faghet marghinare sos tzelembros in s’intentu de iscobèrrere sa risposta giusta (Z.Zazzu)
Terminologia scientifica
ggs
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
devinette
Inglese
riddle
Spagnolo
adivinanza
Italiano
indovinèllo
Tedesco
Rätsel.
indevucàre , vrb: irdevucare Definizione
istuvionare, fàere prus tuvuda una cosa coment'e pigandho o bogandho de su fundu, abbasciandho su fundhu
Sinonimi e contrari
afungurai,
aprofundai,
aprofundhire,
devucare,
irfungudare,
istuvucare,
stuvonai,
stuvulai,
tuvucare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
approfondir,
creuser,
caver
Inglese
to hollow out
Spagnolo
ahuecar
Italiano
approfondire,
incavare
Tedesco
tiefer machen,
aushöhlen.
índhe , avb, prn: indi Definizione inditat logu (avb.) pentzau sèmpere coment'e de ue unu o una cosa s'istésiat, cun númene de cosa nada o prus a totu de nàrrere (e chi duncas sighit in sa fràsia): est a dónnia modu raru e agiummai s'impreat solu ndhe, ndi, ne 2, nci Sinonimi e contrari ndhe 2. indhe dh'iant ispérdia sa púlige Etimo ltn. inde.
indhèdha , avb: innedha Definizione
logu atesu (pagu o meda) de chie est foedhandho e de chie est iscurtandho, impreau po su istare, abarrare, èssere / pristinnedha! = prestu a un'ala! (peràula pro chitzire su cane)
Sinonimi e contrari
abedha,
adhadhai,
adhae,
annedha,
atesu,
cudhae,
cudhàniche,
cudhei,
inella,
inello,
inidha,
nedha
| ctr.
acanta,
innoce
Frasi
nch'est in cudha bidha innedha ◊ su de èssere indhedha no podet secare s'impinnu de s'amore!
2.
si manteniant indhedha dae sos malàvios e dae sas cosas issoro
Etimo
ltn.
inde illac
Traduzioni
Francese
là,
loin
Inglese
over there
Spagnolo
allá,
allí
Italiano
là,
colà,
lontano
Tedesco
dort,
weit.
indhenèla , avb Definizione logu acanta a chie est iscurtandho Sinonimi e contrari acue, cube, icui, inello, inèlondhe, inguna, inincuni.
índi índhe
indiaminàdu , agt Definizione chi portat dimónios Sinonimi e contrari indemoniadu*, indiaulau.