imberriocàre , vrb Definizione pentzare o fàere chentza critériu, comente si meledat, segundhu su bibbirriu, comente benit a conca, chentza cunsideru Sinonimi e contrari acucae, meledai Etimo srd.
imberriósu , agt Definizione nau de ccn., chi faet a imbérriu Sinonimi e contrari imberriadu Frasi fit fémina de frenédiga manna e de tichírriu imberriosu, limbori e forroxosa fintzas amoratzendhe Etimo srd.
imberrisconàre , vrb: imbirrisconare Definizione arrennegare che berre, fàere su berriscone, su barrosu giaendho ifadu e atzitzandho / bestiàmene, cadhu imberrisconau = in birbílliu, chi no si resessit a lu muntènnere, a lu dominiare Sinonimi e contrari arrannegai, imbelèschere Frasi si li das aggheju istat pagu a s'imberrisconare! ◊ su burricu si est imbirrisconau in fatu de sa burrica in calore 2. imberrisconadu, che imbolat su ladru e si che fuit ◊ at bogau a pizu contos de bistiàmene imbirrisconau o tirriosu Etimo srd.
imberritài, imberritàre , vrb Definizione pònnere sa berrita Etimo srd.
imberritàu , pps, agt Definizione de imberritare; chi est in berrita, chi portat sa berrita posta; nau de unu mururdu (fatu a pedra chentza impastu), chi est incobertinau, acabbau cun pedras longas cantu est largu Sinonimi e contrari cdh. imbarritatu.
imberritínzu , nm Definizione finidura de mururdu chi si faet a pedras longas, mannas, is cobertinas, a manera chi no si che movant is pedras de asuta prus piticas.
imbérriu , nm Definizione
totu su chi si faet o chi si narat a giogu e a frandhigu a su pipiu, mescamente candho est creschendho e podet cumenciare a cumprèndhere e a fàere a cabosu, sériu, de imprastu; totu su chi faet su piciochedhu a giogu a tropu, chentza cabu, coment’e cumportamentu prus de pipiu chi no de matucu, fintzes pranghendho po bòllere o no bòllere calecuna cosa a vítziu e pagu importu
Sinonimi e contrari
annennériu,
denga,
dengheria,
imbímbinu,
imbràmbulu,
ingrangúgliu,
iscancériu,
melindru,
pacia
/
cdh. imbirriúmini,
ttrs. imbirriumu
Frasi
a fizos bostros no los tenzedas tropu in sos imbérrios ◊ no bi at chei su pane sut'a frísciu a bos fàghere s'imbérriu passare! (P.Mossa)◊ ses male imbideadu, ma sos imbérrios ti che los bogo deo!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cajolerie,
affectation
Inglese
mawkishness,
mincing ways
Spagnolo
mimos,
melindres
Italiano
vézzo,
leziosàggine
Tedesco
Ziererei.
imbèrta , nf: imbértia Definizione
su s’imbèrghere, su si ndhe andhare e isparire; cropu, acollada, ispinta chi si giaet; dhu narant fintzes in su sensu de créschia, aumentu de su pesu de sa carena; in cobertantza, disgràtzia, dannu
Sinonimi e contrari
acollada,
colpu,
imbudada,
impédhida,
ispinta
/
malasorte
/
créschida
Frasi
s'imberta chi at fatu no s'est bidu prus!
2.
si est intesu su passu de su cabadhu e deretu s'imberta de su portale ◊ dàemi un'imberta in sa bantzicallera ca est arressàndhesi! ◊ ti ant porriu atzotas e imbertas chi irrenant! ◊ su cumandhu chi li at nau su babbu li est istau un'imberta e at rispostu nechidau male ◊ petzi s'imberta de su tempus chene piedu est reséssia a lu cranucare
3.
a l'at tenta s'imberta!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poussée violente
Inglese
shove
Spagnolo
empujón
Italiano
spintóne
Tedesco
heftiger Stoß.
imbertériu , avb Definizione bene, fatu comente si tocat Frasi sa Luna est peus de ti pònnere ocru malu e mai cosa ti podet essire imbertériu!
imbértia imbèrta
imbértu , pps Definizione de imbèrghere, ispariu; fintzes agatau, ingortu Sinonimi e contrari imbérghidu, irfregorau Frasi ch'est dau in sos carabbineris e pro no isparare si lis est imbertu 2. fizu meu, ite as imbertu, aite ses goi assagadau? ◊ in sa gherra at imbertu una maladia
imbertuladúra , nf Definizione su imbertulare, su pònnere o assentare cosa in bértula Etimo srd.
imbertulài, imbertulàre , vrb Definizione pònnere sa cosa in bértula, arregòllere a sa bértula; carrigare sa bértula a un'animale; in cobertantza, crèdere totu cun facilidade Frasi imbértula s'olia e ghirachela a bidha! ◊ che ant leadu totu cantu ant pótziu imbertulare! Etimo srd.
imbertzíre , vrb Definizione
cricare afàrios o chistiones angenas, su si pònnere in mesu po chistiones angenas
Sinonimi e contrari
infrechidhare,
infrichiri,
intraudhare,
intremèsiri,
tzacare
Frasi
no est zustu de s'imberzire in cosas chi no ndh'est a connoschéntzia ◊ si sa zustíssia no si fit imberzia, oje fortzis cussu no fit istau unu bandhiu
Traduzioni
Francese
s'entremettre
Inglese
to interfere
Spagnolo
entremeterse
Italiano
introméttersi
Tedesco
sich einmischen.
imbertzíu , pps, agt Definizione de imbertzire Sinonimi e contrari afrodhieri, fichete.
imbèsce , nm: ambessi,
imbesse,
imbessi,
imbresse,
imbressi,
imbrèssiri,
immesse,
umbessi Definizione
s’àtera parte, sa parte contrària, su contràriu de una cosa (de unu bestimentu, sa parte de s’aforru), fintzes de un’órdine, de unu cuncordu
Sinonimi e contrari
alimbesse,
ifache
Modi di dire
csn:
avb. a s'imbessi = furriadu a su contràriu de unu essu, a manu furriada; pònnere a bràncul'imbesse = a farrancas a susu; fai una faci e un'imbressi = fàghere duas caras, èssere fartzu; fàchere a s'imbresse e a ifache = fàere una cosa e su contràriu puru
Frasi
cussa est genti chi fait una faci e un'imbressi
2.
torro a s'imbesse in sos tempos ◊ nos bogant su colzu a s'imbesse ◊ su chíndhalu est inzomendhe su filu a s'imbesse ◊ seu unu sacu isbuidau furriau a pedhi imbressi! (S.Baldino)◊ portat is mígias a s'imbressi ◊ est unu mundhu a chirru imbesse ◊ cussu est nàsciu a s’imbressi, iscempiau comenti est!◊ custas leges fatas a s'immesse!
3.
a s'imbesse de su frade, isse bibiat e pipabat
Etimo
ltn.
inverse
Traduzioni
Francese
inverse
Inglese
contrary
Spagnolo
inverso,
contrario
Italiano
invèrso,
revèrso
Tedesco
Umgekehrt.
imbescurài , vrb Definizione
ammesturare, pònnere impare, totu a unu cosas diferentes; prnl., su si interessare de cosas chi no si depet
Sinonimi e contrari
ammeschiare,
ammesturai,
imbesturai
/
imbertzire
2.
no t'imbescuris in is fatus nostus!
Traduzioni
Francese
s'entremettre
Inglese
to interfere
Spagnolo
entremeterse
Italiano
immischiare
Tedesco
sich einmischen.
imbèsse, imbèssi imbèsce
imbessinàda , avb Definizione a s'i. = in pinna, imbia de no si pòdere bíere, apalas de calecuna cosa.
imbestiài , vrb: imbestiare Definizione
nechidare a meda, su si pigare fele, tzacu, arrennegu mannu
Sinonimi e contrari
imbestialare
Traduzioni
Francese
enrager
Inglese
to get enraged
Spagnolo
enfurecerse
Italiano
imbestialirsi
Tedesco
wütend werden.