A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

imberriocàre , vrb Definitzione pentzare o fàere chentza critériu, comente si meledat, segundhu su bibbirriu, comente benit a conca, chentza cunsideru Sinònimos e contràrios acucae, meledai Ètimu srd.

imberriósu , agt Definitzione nau de ccn., chi faet a imbérriu Sinònimos e contràrios imberriadu Frases fit fémina de frenédiga manna e de tichírriu imberriosu, limbori e forroxosa fintzas amoratzendhe Ètimu srd.

imberrisconàre , vrb: imbirrisconare Definitzione arrennegare che berre, fàere su berriscone, su barrosu giaendho ifadu e atzitzandho / bestiàmene, cadhu imberrisconau = in birbílliu, chi no si resessit a lu muntènnere, a lu dominiare Sinònimos e contràrios arrannegai, imbelèschere Frases si li das aggheju istat pagu a s'imberrisconare! ◊ su burricu si est imbirrisconau in fatu de sa burrica in calore 2. imberrisconadu, che imbolat su ladru e si che fuit ◊ at bogau a pizu contos de bistiàmene imbirrisconau o tirriosu Ètimu srd.

imberritài, imberritàre , vrb Definitzione pònnere sa berrita Ètimu srd.

imberritàu , pps, agt Definitzione de imberritare; chi est in berrita, chi portat sa berrita posta; nau de unu mururdu (fatu a pedra chentza impastu), chi est incobertinau, acabbau cun pedras longas cantu est largu Sinònimos e contràrios cdh. imbarritatu.

imberritínzu , nm Definitzione finidura de mururdu chi si faet a pedras longas, mannas, is cobertinas, a manera chi no si che movant is pedras de asuta prus piticas.

imbérriu , nm Definitzione totu su chi si faet o chi si narat a giogu e a frandhigu a su pipiu, mescamente candho est creschendho e podet cumenciare a cumprèndhere e a fàere a cabosu, sériu, de imprastu; totu su chi faet su piciochedhu a giogu a tropu, chentza cabu, coment’e cumportamentu prus de pipiu chi no de matucu, fintzes pranghendho po bòllere o no bòllere calecuna cosa a vítziu e pagu importu Sinònimos e contràrios annennériu, denga, dengheria, imbímbinu, imbràmbulu, ingrangúgliu, iscancériu, melindru, pacia / cdh. imbirriúmini, ttrs. imbirriumu Frases a fizos bostros no los tenzedas tropu in sos imbérrios ◊ no bi at chei su pane sut'a frísciu a bos fàghere s'imbérriu passare! (P.Mossa)◊ ses male imbideadu, ma sos imbérrios ti che los bogo deo! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cajolerie, affectation Ingresu mawkishness, mincing ways Ispagnolu mimos, melindres Italianu vézzo, leziosàggine Tedescu Ziererei.

imbèrta , nf: imbértia Definitzione su s’imbèrghere, su si ndhe andhare e isparire; cropu, acollada, ispinta chi si giaet; dhu narant fintzes in su sensu de créschia, aumentu de su pesu de sa carena; in cobertantza, disgràtzia, dannu Sinònimos e contràrios acollada, colpu, imbudada, impédhida, ispinta / malasorte / créschida Frases s'imberta chi at fatu no s'est bidu prus! 2. si est intesu su passu de su cabadhu e deretu s'imberta de su portale ◊ dàemi un'imberta in sa bantzicallera ca est arressàndhesi! ◊ ti ant porriu atzotas e imbertas chi irrenant! ◊ su cumandhu chi li at nau su babbu li est istau un'imberta e at rispostu nechidau male ◊ petzi s'imberta de su tempus chene piedu est reséssia a lu cranucare 3. a l'at tenta s'imberta!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu poussée violente Ingresu shove Ispagnolu empujón Italianu spintóne Tedescu heftiger Stoß.

imbertériu , avb Definitzione bene, fatu comente si tocat Frases sa Luna est peus de ti pònnere ocru malu e mai cosa ti podet essire imbertériu!

imbértia imbèrta

imbértu , pps Definitzione de imbèrghere, ispariu; fintzes agatau, ingortu Sinònimos e contràrios imbérghidu, irfregorau Frases ch'est dau in sos carabbineris e pro no isparare si lis est imbertu 2. fizu meu, ite as imbertu, aite ses goi assagadau? ◊ in sa gherra at imbertu una maladia

imbertuladúra , nf Definitzione su imbertulare, su pònnere o assentare cosa in bértula Ètimu srd.

imbertulài, imbertulàre , vrb Definitzione pònnere sa cosa in bértula, arregòllere a sa bértula; carrigare sa bértula a un'animale; in cobertantza, crèdere totu cun facilidade Frases imbértula s'olia e ghirachela a bidha! ◊ che ant leadu totu cantu ant pótziu imbertulare! Ètimu srd.

imbertzíre , vrb Definitzione cricare afàrios o chistiones angenas, su si pònnere in mesu po chistiones angenas Sinònimos e contràrios infrechidhare, infrichiri, intraudhare, intremèsiri, tzacare Frases no est zustu de s'imberzire in cosas chi no ndh'est a connoschéntzia ◊ si sa zustíssia no si fit imberzia, oje fortzis cussu no fit istau unu bandhiu Tradutziones Frantzesu s'entremettre Ingresu to interfere Ispagnolu entremeterse Italianu introméttersi Tedescu sich einmischen.

imbertzíu , pps, agt Definitzione de imbertzire Sinònimos e contràrios afrodhieri, fichete.

imbèsce , nm: ambessi, imbesse, imbessi, imbresse, imbressi, imbrèssiri, immesse, umbessi Definitzione s’àtera parte, sa parte contrària, su contràriu de una cosa (de unu bestimentu, sa parte de s’aforru), fintzes de un’órdine, de unu cuncordu Sinònimos e contràrios alimbesse, ifache Maneras de nàrrere csn: avb. a s'imbessi = furriadu a su contràriu de unu essu, a manu furriada; pònnere a bràncul'imbesse = a farrancas a susu; fai una faci e un'imbressi = fàghere duas caras, èssere fartzu; fàchere a s'imbresse e a ifache = fàere una cosa e su contràriu puru Frases cussa est genti chi fait una faci e un'imbressi 2. torro a s'imbesse in sos tempos ◊ nos bogant su colzu a s'imbesse ◊ su chíndhalu est inzomendhe su filu a s'imbesse ◊ seu unu sacu isbuidau furriau a pedhi imbressi! (S.Baldino)◊ portat is mígias a s'imbressi ◊ est unu mundhu a chirru imbesse ◊ cussu est nàsciu a s’imbressi, iscempiau comenti est!◊ custas leges fatas a s'immesse! 3. a s'imbesse de su frade, isse bibiat e pipabat Ètimu ltn. inverse Tradutziones Frantzesu inverse Ingresu contrary Ispagnolu inverso, contrario Italianu invèrso, revèrso Tedescu Umgekehrt.

imbescurài , vrb Definitzione ammesturare, pònnere impare, totu a unu cosas diferentes; prnl., su si interessare de cosas chi no si depet Sinònimos e contràrios ammeschiare, ammesturai, imbesturai / imbertzire 2. no t'imbescuris in is fatus nostus! Tradutziones Frantzesu s'entremettre Ingresu to interfere Ispagnolu entremeterse Italianu immischiare Tedescu sich einmischen.

imbèsse, imbèssi imbèsce

imbessinàda , avb Definitzione a s'i. = in pinna, imbia de no si pòdere bíere, apalas de calecuna cosa.

imbestiài , vrb: imbestiare Definitzione nechidare a meda, su si pigare fele, tzacu, arrennegu mannu Sinònimos e contràrios imbestialare Tradutziones Frantzesu enrager Ingresu to get enraged Ispagnolu enfurecerse Italianu imbestialirsi Tedescu wütend werden.