A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

imbetzíre , vrb Definitzione essire o fàere béciu Sinònimos e contràrios assenecare, imbeciai, imbedustire | ctr. apitzinnare, impisedhire, ingiovanèssiri Frases candho imbetzimus, nen maridu nen àtere nos cheret víere (G.F.Sedda)◊ si ndhe imbetzit chene tènnere sos annos ◊ noche semus imbetzindhe Ètimu srd.

imbéulu , nm Sinònimos e contràrios bébidu, ilbéulu, mélida, méliu.

imbía , avb Definitzione in bia = ananti, inue unu est castiandho, ue est passandho, tretu de mesu Frases inoghe agatas pedras malas imbia ◊ cun sas màchinas caminendhe a forte bochint de sos chi imbicant imbia ◊ beni prus imbia, no istes a un'oru! Ètimu srd.

imbiàda , nf, nm: imbiatu Definitzione su imbiare; cosa chi s’imbiat in donu (es. petza, pane, casu, àteru de su chi unu tenet de pòdere giare); una genia de cropu, de ispinta Sinònimos e contràrios mandada / donu Maneras de nàrrere csn: batire o dare un'i. a unu = batire carchi cosa a regalu a unu; sa peta de imbiatu = sa petza chi is pastoris donant a Pasca manna, a sa tundimenta, o chi unu donat candu bocit su procu (s'ispinu) 2. donzi bolta chi torraiant dae bidha issoro lis batiant calchi imbiada, chi sempre beniat torrada càmbia ◊ candho faghent sa cota costumant s'imbiatu de su pane lentu a sos bighinos. Ètimu srd.

imbiadonàre , vrb Sinònimos e contràrios imbidonai Ètimu srd.

imbiàdu , pps, agt, nm Definitzione de imbiare Sinònimos e contràrios mandau 2. benzeit s'imbiada pro mi aperaulare a s'ómine chi mi cheriat a muzere Tradutziones Frantzesu envoyé, expédié Ingresu sent, messenger Ispagnolu enviado Italianu inviato, spedito Tedescu geschickt.

imbiàdu 1 , agt: imbiau Sinònimos e contràrios afoltunadu, assortadu, beadu, diciosu | ctr. irfortunadu Frases imbiadus bosatrus ca no portais dentis! - at nau su ferigonca a unu pillocu cantadori ◊ imbiau e chini tenit una terra manna! ◊ in sa modhura discansosa de s'isca si fiat dormiu che imbiau.

imbiài, imbiàre , vrb Definitzione fàere andhare a unu o mandhare calecuna cosa cun calecunu a unu logu, po ccn. àteru / imbiare de… = mandhare a nàrrere de… Sinònimos e contràrios mandai 2. li aiant imbiau de ghirare ca bi aiat arribbau una lítera Tradutziones Frantzesu envoyer, expédier Ingresu to send Ispagnolu enviar Italianu inviare, spedire Tedescu schicken.

imbianchitài , vrb Definitzione giare una passada de bianchita, betare bianchita Tradutziones Frantzesu blanchir Ingresu to paint with white lead (stg) Ispagnolu dar de albayalde Italianu imbiaccare Tedescu mit Bleiweiß bestreichen.

imbiaronàre , vrb Definitzione pònnere su biarone, tupare is imbagas (de is muros, de sa linna) a biarone Sinònimos e contràrios biaronare, stochiai Ètimu srd.

imbiàtu imbiàda

imbiatzadúra , nf Definitzione su imbiatzare, fàere prus biu Sinònimos e contràrios abbiatzada Ètimu srd.

imbiatzài, imbiatzàre , vrb Definitzione fàere biatzu, prus biu Sinònimos e contràrios abbiatzai, abbibare, abbiorare, abiociai Frases in beranu s'imbiatzat sa vida ◊ maju cun sa luxi colori de arrosa imbiatzat corus e ogus! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu raviver Ingresu to revive Ispagnolu reavivar, animar Italianu ravvivare, riaccèndere Tedescu beleben.

imbiatzíri , vrb Sinònimos e contràrios imbiatzai Frases sa píbera, comenti s'est imbiatzia, cun d-unu mússiu dh'at bociu (A.R.Maxia).

imbiàu imbiàdu 1

imbibbíri , vrb: impipiri Definitzione fàere una cosa (abba o àteru deasi) a suspidura, comente podet fàere un’istràciu, un’ispòngia o àteru materiale pagu tibbiu Sinònimos e contràrios aciupae, assuspiri, impapare, inciupai, sultzire, sulviare, surbare 1, surbiri, suspiare Frases at imbibbiu un'istràciu in s'àcua frisca po si dhu passai in faci ca teniat basca.

imbicàda , nf Definitzione su imbicare; su papare chi su pigione ponet in buca a su pigionedhu in su niu, giaendhodhi a papare Sinònimos e contràrios impapu, papi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu becquée Ingresu beakful Ispagnolu embuchamiento Italianu imbeccata Tedescu Futter.

imbicàre , vrb Definitzione ingòllere, papare cun su bicu, nau de is pigiones; pònnere coment’e in su bicu, imbucare, cumenciare a…, incarrerare; agatare, fintzes atobiare a ccn. po cumbinatzione Sinònimos e contràrios abbicai, bichitare, biculitare / addopare, atobiai Frases bi aiat unu verme e unu puzonedhu passendhe l'at imbicadu 2. torrat a domo e imbicat sa giae in sa gianna ◊ candho sos cadhos imbicaiant in sa falada fit a cúrrere ◊ imbica sas aveghes in cuss'àidu! 3. est cosa aggradéssida de nos imbicare pro arrejonare ◊ li ponent fatu timendhe no imbichet calchi male ◊ si bos imbico sola, sa comaria ponimus abbandha Ètimu srd.

imbiciài , vrb: imbitzai 1 Definitzione nau de granu, fàere essire bíciu, chentza cumpriu, aortitzu Sinònimos e contràrios | ctr. ingranire Frases su bentu de sobi imbitzat su lori: mellus chi tirit maistrabi! ◊ su sèmini si est imbiciau ◊ su "gurdoni imbiciau" e sa "spiga ingrania", is duas listas po is votatzionis Ètimu srd.

imbiconídu , agt Definitzione nadu de ccn., chi istat ammammalucadu, che incantau Sinònimos e contràrios abbabbiocatu, abballalloadu Frases si istas imbiconida finas a ti leare in manu, ti che passat su beranu e tue ancora a nidare!