melabastòre , nf Definizione su frutu de su troiscu: tinghet de colore grogo Etimo srd.
melabidòngia, melabirògna, melabiròngia , nf: melapiròngia Definizione genia de mata (no tanti manna) e frutu (upm) chi faet grogo candho est lómpiu, unu pagu aghedu, aspru, de fragu bellu meda Sinonimi e contrari chidonza, melachidonza*, meladintíngia, piraghidonza, piròngia Frasi apu cotu unas cantu melabidòngias a fodhi o, comenti si narat, in su farivari Terminologia scientifica frt, Cydonia oblonga.
melàbrina , nf: melàvrina Definizione mela àbrina, de porcrabu (sirbone): genia de linna chi faet in montes (es. Gocèanu) fintzes a mata manna e assimbígiat meda a su pirastu po s'ispina, ca portat ispinas mannas, longas ma prus finòngias e prus pagas, faet sa fògia prus curtza e tundhatza e bogat unu frutighedhu a bisura de pira pitichedhedha che pirastru ma prus lúghidu e lisu: faet a dh'innestare a mela Terminologia scientifica mtr, Malus dasyphylla Etimo srd.
melachidònza , nf: melachitonza,
meladidòngia,
meladidonza,
meladirogna,
meladiròngia,
melaghidòngia,
melaghidonza,
melaghintonza,
melaridonza Definizione
genia de mata (no tanti manna) e frutu (upm) chi faet grogo candho est lómpiu, aghedu, aspru (e nudha suciosu), de fragu bellu meda
Sinonimi e contrari
chidonza,
melabiròngia,
meladintíngia,
pirachidonza,
piròngia
/
ttrs. meraghidogna
Frasi
su mossu de sa melaghidonza est malu a ingullire ◊ sa melaghidonza ocannu est liera, ma bi at annu chi est totu punta
Terminologia scientifica
frt, Cydonia oblonga
Etimo
ltn.
mela cytonea
Traduzioni
Francese
cognassier,
coing
Inglese
quince (-tree)
Spagnolo
membrillero,
membrillo
Italiano
cotógno,
cotógna
Tedesco
Quittenbaum,
Quitte.
melachínu , agt Definizione chi est druche meda, che mele, nau de binu; nau de manta de animales, chi est in colore de su mele Sinonimi e contrari mélinu Etimo itl. melacchino.
melachitònza melachidònza
melàcra , nf: melagra,
melarga,
meliagra,
meriaga,
meriagra,
miliacra,
miliagra,
miliarga,
miriagra Definizione
calidades diferentes de erba agheda, a fògia ovada
Sinonimi e contrari
alabatu,
lampatu
/
ciduledha,
coraxedu 1,
erbasalia,
malistritza,
marraola,
medhaca,
meraxa,
meriàgula,
miriola,
pabasedha
Terminologia scientifica
rba, Rumex acetosella, Oxalis acetosella
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
oseille
Inglese
sorrel
Spagnolo
acederilla,
aleluya
Italiano
acetósa minóre
Tedesco
Kleiner Sauerampfer.
melàda , nf Definizione druche fatu de mela cota; maladia chi benit a sa cosa prantada e dha faet bianca Etimo srd.
meladidòne , nf, nm: melalidone,
melalione,
melaulidone,
meluchidone,
meludidone,
melulidone,
meraridoni,
merarioni,
merulidone,
meurioni Definizione
sa mela, melighedha, de su lidone, e fintzes sa mata etotu / inchesu che su meladidone (nau de ccn)= cun sa cara orrúbia che fogu
Sinonimi e contrari
alidone,
baca 1,
billella 2,
bilisone,
chelleisone,
ghilidone,
lasarione,
lisone,
memeledhu,
mendhilicotu
Frasi
portat is trempas arrúbias che unu merarioni ◊ sa pitzinna est chin sa cara ruja che meladidone
2.
fit inamoradu de s'ària de su monte, de sos buscos de meluchidone e de iscoba
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
arbouse
Inglese
arbutus berry
Spagnolo
madroño
Italiano
àlbatra,
corbézzola
Tedesco
Frucht des Erdbeerbaumes.
meladidòngia, meladidònza melachidònza
meladintíngia , nf Sinonimi e contrari chidonza, melachidonza, piròngia.
meladirògna, meladiròngia melachidònza
meladrína , nf Definizione genia de mela areste.
melàdu , pps, agt, nm: melau Definizione de melare 1; chi portat mele, chi est isciustu in mele; druche fatu cun mele / catas meladas.
melàdu 1 , pps Definizione de melare Frasi apo intesu sas berbeghes ca ant meladu.
melaerànu , nf Definizione
(pl. melasderanu, melaeranos) genia de mata e de frutu (upm), po su prus matucu, chi faet aintru coment'e ispartziu a silibbas tramesadas cun d-unu pigighedhu de cosa groga crara che a su corgiolu etotu, totu a granighedhos unu pagu longhitos e cracos de colore orrúbiu candho est de pòdere papare: su corgiolu est marigosu che fele e de colore grogànciu / m. abberta = cun su croxu tzacau; fàghere su risu de sa melaeranu (nau pro arrennegu)= fai s'arrisu de is angionis de Pasca (s'arenada si tzacat e paret ammostandho is dentes)
Sinonimi e contrari
adenada,
aniada,
melagranada,
tanada
Frasi
ndh'amus bodhidu sa melaeranu ◊ a su mortimmorti a su pisedhu li ant dadu duas melasderanu
Terminologia scientifica
frt, Punica granatum
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grenadier,
grenade
Inglese
pomegranate (tree)
Spagnolo
granado,
granada
Italiano
melograno,
melagrana
Tedesco
Granatapfelbaum,
Granatapfel.
melaevrúschinu , nf Definizione una genia de tupighedha pitica, totu birde, cun is cambos chi parent fògias, puntudas, a ispina: faet unu pibionnedhu orrúbiu (mela de frúschiu o meledha úrpina) Sinonimi e contrari brúsciu 1, buscadinu, frúschiu 1, grúspinu 1, lauspinosu, piscialetu, ruju 2, rúschiu, sorighina 1, spinadopis Terminologia scientifica rbl, Ruscus aculeatus Etimo srd.
melàghe , nm Sinonimi e contrari babbarrotu, babbasaju, buvone, partabúdiga, paulina, perta, sasàgia, scarfajoni Frasi abes, espes, melaghes, mariposas, babbaudedhos cun alas pintadas, muidèndhemi in giru a boliadas de su mundhu mi dant novas gustosas (P.Casu) Terminologia scientifica crp.
melaghidòngia, melaghidònza, melaghintònza melachidònza
melàgi , nm: melàrgiu,
melaxi,
melaxu Definizione
parte de su casidhu inue s'abe faet su pane de su mele; covecu de ortigu o sipa chi tupat is casidhos de is abes
Etimo
ltn.
*melariu
Traduzioni
Francese
hausse de ruche
Inglese
honeycomb
Spagnolo
melero
Italiano
melàrio
Tedesco
Honigwaben.