A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

munciòni , nm, agt: (mun-ci-o-ni) muntzioni mutzicone, mutziconi, mutzigone, mutzioni Definizione orrugu de linna grussu, mescamente su chi abbarrat apustis istudau su fogu o chi no est segau apostadamente ma comente essit (de linna bècia, de arraighina); mutzigone, nau in cobertantza de unu, chi s'istat tropu citiu, chellau, abengau, de pagos foedhos / mutzioni de inferru (nau de ccn.) = avassu de galera, malu meda Sinonimi e contrari cossigone, morcione, runcu, titone, trunchedhu / mudurcu Frasi su logu fiat abbruxau: testimòngius abarrànt is muntzionis niedhus de is matas ◊ allomíngia unu muntzioni de fogu! ◊ dhoi fiat cinixu e muntzionis istudaus ◊ paramus sas manos a su fogu de mutzigones sicos ◊ at assitzau is mutzionis de su fogu 2. cantu fit istada allegra e buglista, como Mariedha si fit fata mutzigona ◊ e tui, muntzioni, no naras nudha?! ◊ citudí tui, muntzioni tontu, o ita ti creis, ca timu? Cognomi e Proverbi smb: Muzzigoni Etimo srd.

múnculu , nm Definizione bratzu chi dhi mancat sa manu, de unu manimutzu Etimo itl. monco Traduzioni Francese moignon Inglese stump Spagnolo brazo manco, muñón Italiano moncherino Tedesco Armstumpf.

mundadúra , nf: mundhadura Definizione su mundhare, pruschetotu nau de sa manera (fintzes po sa lestresa pinnigandho cosa); sa cosa mundhada Sinonimi e contrari mundhonzu / alga, isargadura, mundhaza, scovadura Frasi mi ndi siat mundadura… fiant cantendi cantzonis! ◊ su piricoco e sa pruna dhos faiant a mundhadura… papandho! ◊ fint a iscobas bochindhe tilibirche, faghindhe a mundhadura pro l'ammuntonare a l'istichire fogu Etimo srd. Traduzioni Francese balayage, ordures Inglese rubbish Spagnolo basura Italiano spazzatura Tedesco Fegen, Kehricht.

mundài , vrb: mundhare, mundhari, munnare Definizione ammuntonare a unu tretu s'àliga po che dh'arregòllere, mescamente passandho s'iscova po illimpiare su logu; pinnigare totugantu, no lassare nudha, pigare fintzes su chi no si depet, pigare coment'e a mundhadura (nau fintzes de su chi faet una fortza manna)/ mundhare a lébiu (chentza fagher bolare s'arga), a cadhos a cadhos (impresse meda, faghindhe bolare s'arga atesu, e pesendhe brúere) Sinonimi e contrari afachiare, disargare, isaligare, iscobare, munnuzare, scovai / leai, pinnicai Frasi nosu innòi nci seus po sfrigociai, mundai, allichidiri su logu!…◊ cudha pratza pariat un'isprigu de comenti dh'iu mundada! ◊ amus totu mundhadu sa carrela ca colat sa portessione 2. sa giustítzia in pagos annos si che aiat mundhadu totu ◊ odheu, za amus coitadu a che mundhare cussos pagos sodhos: chentza nudha semus! ◊ nci dh'at mundau su bentu, s'arriu ◊ su dillúviu fut acanta de nci mundai totu sa bidha Etimo ltn. mundare Traduzioni Francese balayer, nettoyer Inglese to sweep Spagnolo barrer Italiano spazzare Tedesco kehren, fegen.

mundhàda , nf Definizione su mundhare, su passare s'iscova a ndhe pinnigare s'àliga Sinonimi e contrari afachiada, isargada Frasi daechela una mundhada, inoghe, ca che at arga! Etimo srd.

mundhadòre , nm Definizione chie mundhat: in su radu po mòlere olia, genia de pala chi passat arrasigandho a lébiu in su fundhu (sutana) po mòvere e agghiare s'olia asuta de is molas Sinonimi e contrari isargadore, scovadori Frasi su manzanu in carrela passat su mundhadore a pulire Etimo srd.

mundhadúra mundadúra

mundhànu , agt Definizione chi est de su mundhu, de custu mundhu Frasi Pódhighe at iscritu "Sa mundhana cummédia" ◊ cussu pessat solu a s'interessu e a su bene mundhanu ◊ s'in sa Terra sos èsseres mundhanos simizantes a tie funt istados, sanos e fortes ma ispiantados, ancora in percas viviant che nanos! (S.Murgia) Cognomi e Proverbi smb: Mundanu.

mundhàre, mundhàri mundài

mundhàtzu , nm Definizione sedatzu de argiola po chèrrere sa mundhaza de is laores Sinonimi e contrari cerrigu, chibiru Terminologia scientifica ans.

mundhàza , nf Definizione àliga chi si arregollet mundhandho, purgadura de is laores Sinonimi e contrari mundadura / cerfa, coale, coamaderzu, coalina, coana, culischedhu, enina, genina, ghinina, ischivozu Frasi in dogni trigu bi at mundhaza ◊ su mare buliadu bombitat mundhaza Etimo srd. Traduzioni Francese rebut, épluchure, grenaille Inglese refuse Spagnolo barredura, monda Italiano mondíglia Tedesco Spreu, Abfälle (Pl.).

mundhía mindía

mundhiànu , agt Definizione nau de abba chi proet, chi est fine, a tzivina, a orrosina.

mundhièdha , nf Sinonimi e contrari mindia.

mundhilía , nf Definizione preugu Sinonimi e contrari mindia, mundhítzia, pidúciu Terminologia scientifica crp Etimo srd.

mundhína modhína

mundhinàre modhinàre

mundhinòne , avb Definizione èssere m. = a su proe proe, proendho fatuvatu.

múndhinu , avb Definizione andhare m. m. = andai piotibioti, chentza foedhare, chentza fàere iscóviu Frasi su capiscuadra si che iscambuliaiat pro torrare múndhinu múndhinu, in punta de pè, a buscare sos triballantes chistionendhe ◊ est intradu múndhinu múndhinu.

mundhiòla , nf Definizione preughedhu piticu Sinonimi e contrari mindia, mundhítzia, peogu, pidúciu Terminologia scientifica crp Etimo srd.