neulíta , nf: neulitza Definizione fumàcia, nepidedha pagu Sinonimi e contrari nebidàrgiu, neuledha, neulatzu Etimo srd.
neulítu , pps, agt Definizione de neulire; nau de s'ou, chi est frochiu Sinonimi e contrari crochidu, loguniu, tzotzidu 2. in su nidu de s'ozastru neulitos sont sos ovos de sa túrtura bianca (G.Farris).
neulítza neulíta
neulòre , nm Definizione
neuledha coment'e cosa chi sighit unu tanti de tempus; nau in cobertantza, cosa pagu crara, chi no si cumprendhet bene, ideas pagu craras
Sinonimi e contrari
nebidatzu,
néula,
neutore
Frasi
sos montes sunt cugudhados de neulore ◊ su tempus est a neulore
2.
so bénniu si bostè mi podet iscrarire custu neulore chi zuco in su cherbedhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
nébulosité
Inglese
fogginess
Spagnolo
nebulosidad
Italiano
nebulosità
Tedesco
Nebelhaftigkeit.
neulósu , agt Definizione
nau de su logu, chi est carragiau de népide, neuladu, iscuriosu meda
Sinonimi e contrari
boerosu,
nebidosu
/
fuscu,
iscuricosu,
múrinu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brumeux
Inglese
hazy
Spagnolo
nebuloso
Italiano
nebbióso,
fósco
Tedesco
neblig,
dunstig,
trüb.
neúne, neúnu , prn: niune,
niunu Definizione
prn. impreau sèmpere po inditare gente: mancu una persona, peruna persona
Sinonimi e contrari
nemmos,
nensunu,
nesciune
| ctr.
totus
Frasi
iscuru a chie est solu, proite si ruet no at a niune ◊ niune naschet in s'arte imparadu ◊ sa bentre non la bidet niunu ◊ in caminu no bojemus a neune finas a bidha
Cognomi e Proverbi
prb:
niune nerzat biadu fintzas chi siat interradu
Traduzioni
Francese
aucun,
personne
Inglese
nobody
Spagnolo
nadie
Italiano
nessuno
Tedesco
niemand.
neuròne , nm Definizione céllula nervosa, unidade funtzionale elementare de su sistema nervosu fata, a diferéntzia de àteras céllulas somàticas, a cambos a tales chi donniuna est su nodu o ingruxeri de un'arretza cun medas acàpios o liòngios chi si atóbiant e intrant apare Terminologia scientifica crn.
neutòre , nm Sinonimi e contrari neulore
neutràle, neutràli , agt Definizione chi no si giaet ne cun s'unu e ne cun s'àteru in calecuna chistione, mescamente in chistiones de gherradores, chi no si dichiarat ne po una parte e ne po s'àtera.
neutralidàde , nf Definizione su èssere o istare neutrales.
neutralizàre , vrb Definizione fàere essire una cosa néutra, de no istare o èssere a favore e ne in contràriu de un'àtera, de un'àteru, nau fintzes in su sensu de no dhi lassare fàere efetu.
néutru , agt, nm Definizione
chi o chie no est ne unu e ne àteru, no faet sa parte a unu e nimmancu a s'àteru contràriu; nau de is filos de sa currente, su chi serrat su giru e torrat sa currente a su generadore
Traduzioni
Francese
neutre
Inglese
neutral,
neuter
Spagnolo
neutro
Italiano
nèutro
Tedesco
neutral,
ungeladen,
Neutrum.
nevrasténicu , agt Definizione nau de ccn., chi est deasi nervosu chi no padit nudha nudha.
nevriàdile , agt Definizione nau de ccn., chi si lassat arteriare is nérbios cun facilidade, chi si dha pigat o arrennegat luego, po pagu Sinonimi e contrari airosu, arrennegaditu, sufuriosu, tzacosu Etimo srd.
nevríle , agt Sinonimi e contrari nelvosu Frasi fia groga in cara e dogni cosa mi rendhiat nevrile (A.M.Pinna) Etimo srd.
névriu nébriu
nèxi nèche
nézie! , bvrb Definizione impr. de neai, leare, pigare, 2ˆ p. pl.: leade!, pigade!, muntenide! Frasi nézie, za mi l’ais a pacare a s’àtera borta!
ni ne
ní , nf, nm: nia,
nibe,
nie,
nive Definizione
istídhigu de abba cagiau, astrau, ma chi, a diferéntzia de su gràndhine, at fatu coment'e agúgias a bisura de frore chi formant unu pigighedhu ladu cantu s'unga (froca, upm) o fintzes prus piticu (ma a bortas a suchitu, a farinos piticos) e po cussu arresurtat lébiu, modhe e calat lenu lenu, abbellu, unu pagu coment'e bolandho / min. nivichedhu
Modi di dire
csn:
fàghere o pònnere nie, leàreche, iscazare o pesàreche su nie; nie russu = a pillu grussu; trubuscada de nibe = traschia de nie; frocos de nibe = tàpiles de froca, solla; selenadu nie = nadu cun istima de ccn., prendha; biancu che nibe = biancu biancu, biancu nidu
Frasi
su nie in montes at fatu a pizu russu ◊ ajozi a fàghere pupones de nie! ◊ fit nibau e sos intzidiadores ant preparau una botza de nibe ◊ frida che sa ní, no dh'iat calau una làmbriga po su mortu! ◊ cada tantu s'ischitzinavat pro che dogare su nive dae supra ◊ su bestiri suu si fuat fatu biancu chei sa ní ◊ prus de su ní est de tímiri sa ciligia ◊ fut giai ispibisiandho unu nie finivini ◊ sa nie in su monte ist arta meda
Terminologia scientifica
tpm
Etimo
ltn.
nive(m)
Traduzioni
Francese
neige
Inglese
snow
Spagnolo
nieve
Italiano
néve
Tedesco
Schnee.