perótigos , nm, nf pl: perrótigas Definizione
is arràndhulas o néulas chi bogant sa salia
Sinonimi e contrari
viulas
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ctl.
paròtiga
Traduzioni
Francese
parotides
Inglese
parotids
Spagnolo
parótidas
Italiano
paròtidi
Tedesco
Parotis,
Ohrspeicheldrüse.
perótu , nm Sinonimi e contrari limontzianu, lumia Terminologia scientifica frt, Citrus x aurantifolia.
peròu parò
perpendiculàre, perpendiculàri , agt Definizione
chi pendhet a prumu, chi faet un'àngulu de noranta grados postu apare cun àtera línia o pianu
Traduzioni
Francese
perpendiculaire
Inglese
perpendicular
Spagnolo
perpendicular
Italiano
perpendicolare
Tedesco
senkrecht.
perpendículu , avb: prapandicu Definizione falare, èssere a p. = a prumu, de fàere un'àngulu de noranta grados postu apare cun àtera línia o pianu Frasi sos rajos de su sole falant a perpendículu totu s'annu in s'ecuatore.
pèrpere , avb, agt: pérperu Definizione
chi est de totunu andhare, de sa matessi grussària, mannària, colore o àteru, totu pínnigu cracu; chi est meda, si narat fintzes in su sensu de sa firmesa de unu fàere (postu in forma de agt.)
Sinonimi e contrari
paramiche,
parinzu,
parívile,
perale
| ctr.
diferente,
méschiu
Frasi
cussu logu fit su rennu pèrpere de sa chessa ◊ su cras, semper pèrpere, gruspit benenu ◊ sicu pèrpere chi ti acatent! ◊ su pitzinnu fit fascau totu pèrpere ◊ su nibe fit pèrpere ◊ s'erba fit naschindhe pèrpere totube ◊ sa cosa bi la dades pèrpere a su muru, pro no bi sumire abba
2.
fint tempos de gherra e de bisonzu pérperu
Etimo
ltn.
perpere
Traduzioni
Francese
uniforme,
homogène,
complètement
Inglese
uniform,
completely
Spagnolo
unifome,
homogéneo,
completamente
Italiano
unifórme,
omogèneo,
completaménte
Tedesco
gleichförmig,
einheitlich,
vollständig,
völlig,
ganz.
perperèche , nm: bebbereche* 1 Definizione pigione chi abbitat meda in Sardigna e faet sa cria fintzes duas bortas in s'annu Sinonimi e contrari cancàrau 1, cícuri, pasparau, scuacioni, trepodrè Terminologia scientifica pzn, coturnix coturnix.
perperínu , avb Definizione istare, pònneresi a p. = apispirinadu, apipiredhau, abbasciau e coment'e ciciu in carrones.
pérperu pèrpere
perpetuèlla , nf Definizione genia de erba chi faet a cannàile, po bellesa Terminologia scientifica rba, Dolichos lablab.
perpignànu , nm Definizione una genia de orrobba fata de lana Terminologia scientifica ts Etimo itl. perpignano.
perpirinàre , vrb: aperperinare* Definizione su si abbasciare coment’e cicindhosi in pitzu de is carrones, apipiredhaos Sinonimi e contrari abbibbirinai, abribidhai, apatai, apimpirinare.
pèrra , nf: pérria Definizione
nau de css. cosa chi si podet cunsiderare fata de duas metades paríviles, donniuna de is duas; nau pl., sèmpere sa parte de aintru de is còscias, is còscias etotu; a logos fintzes bandha, leada, àteru logu / min. perrichedha; genias de perra: de bértula, de pane (fresa), de gianna, de bracone, de nughe, de chiu, de landhe, de manu, de conca, de caltzones, de annu
Sinonimi e contrari
mesidade
/
ala,
cabone,
cherru,
parte
/
còscia
Modi di dire
csn:
frades, sorres de p., sos perras = cróbinos, nàschidos paris de sa matessi bentre; perra ’e bértula (nau de ccn.) = furuncu, isterzari; perri cónchinu = conchedha; perra de téula, perra de gavessa (nadu de ccn.) = pagu sàbiu, machisonzu, chi zughet pagu zudíssiu; pònniri sa bia in perras = leàresi su caminu, andhare; a perras de mesanote = intro ’e note, a oras de mesanote; segare o fàghere perra perra = segai in mesu in mesu, a metadi giustu, in prenu; segare a perras = in duus arrogus, ma fintzas a arrogus matucus; faedhare a arrogu perra = chena finesa, a crabistoninu; èssere a perr'apari = nadu de duas propiedades, a muru in mesu; èssere perrisicu (nau de linna, truncu)= a perr'e sicu, metadi o in parti sicau e in parti friscu; p. de manu = su tantu de cosa chi cabet in d-una manu (a logos est fintzas sa manada)
Frasi
ispinghesit una perra de su poltone e lu muntenzesit abbeltu ◊ dhui est giai una perra de annu ◊ at bidu sa mama in perra de gianna ◊ so in d-una gherra chi mi partit su coro perra perra ◊ dhoi at fatu duas dis e perra ◊ sas zannas de mesu si faghent a una perra, sas de fora a duas ◊ at fatu sa cartzofa in ischissionera cun patata a perras ◊ custa fae est a perras, no est cota!
2.
si sedet e si ponet su moju in perras a lu muntènnere ◊ s'oríghine si che tzacat in sas pérrias caldas de s'animale ◊ cuss'animalatzu mi che tzacat sa conca in mesu de perras e mi ndhe pesat in dallàllari ◊ finas isse che istupeit a coa missa in perras! ◊ in custa pérria est dae paritzu chi no si bidet unu baroniesu
3.
arguai a portai carrúcius a perr’e sicu po su forru: depit èssi sicau e mancu purdiau ◊ bellu perra 'e gavessa ti che ses lendhe a cojare!…
4.
cust'innotzente angheledhu ch'est rutu e t'ispacat su coro perra perra! (Sozu)
Cognomi e Proverbi
smb:
Perra, Perras
Etimo
ltn.
perna
Traduzioni
Francese
moitié
Inglese
half
Spagnolo
mitad
Italiano
metà
Tedesco
Hälfte.
pèrra 1 , nf Definizione
su pecu de is trotos, malos a adduire fintzes candho est craru chi no tenent arrexone
Sinonimi e contrari
abbétia,
aputa,
cotilesa,
perronia,
tostorrímine
Modi di dire
csn:
leare sa p. = essire tostorrudu, fàere su tostorrudu; sa p. de s'àinu = su màssimu de sa tostorrudéntzia; perra ’e gavessa = fiadu dortu, pessone metzana
Frasi
candu pigat sa perra no dhu fúrriat mancu sa balla!
Etimo
spn.
perra
Traduzioni
Francese
entêtement
Inglese
stubborness
Spagnolo
testarudez,
terquedad
Italiano
testardàggine
Tedesco
Dickköpfigkeit,
Starrköpfigkeit.
perrabèrra , avb Definizione giustu giustu a metade, in prenu Sinonimi e contrari mesumesu Frasi tenia trint'annos e s'umbra de restare fiudu mi truncaiat perra perra su coro.
perracànna , avb Definizione zúghere sas dentes a p. = lascas.
perràciu , nm Definizione perra, parte de truncu isperrau coment'essit a orrugos lados e longos Sinonimi e contrari perrone Etimo srd.
perràda , nf Definizione su tanti de cosa chi cabet in d-una manu sola posta coment'e a istrégiu (sa metade de una giunta) Etimo srd.
perradèdha , nf Definizione min. de perrada (de manu): su tantighedhu de cosa chi cabet in d-una manu.
perrài , agt Sinonimi e contrari pedrale* Modi di dire csn: béciu p. = béciu perdali; cucu perrai = su cucu, zenia de puzone