A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

perótigos , nm, nf pl: perrótigas Definitzione is arràndhulas o néulas chi bogant sa salia Sinònimos e contràrios viulas Terminologia iscientìfica crn Ètimu ctl. paròtiga Tradutziones Frantzesu parotides Ingresu parotids Ispagnolu parótidas Italianu paròtidi Tedescu Parotis, Ohrspeicheldrüse.

perótu , nm Sinònimos e contràrios limontzianu, lumia Terminologia iscientìfica frt, Citrus x aurantifolia.

peròu parò

perpendiculàre, perpendiculàri , agt Definitzione chi pendhet a prumu, chi faet un'àngulu de noranta grados postu apare cun àtera línia o pianu Tradutziones Frantzesu perpendiculaire Ingresu perpendicular Ispagnolu perpendicular Italianu perpendicolare Tedescu senkrecht.

perpendículu , avb: prapandicu Definitzione falare, èssere a p. = a prumu, de fàere un'àngulu de noranta grados postu apare cun àtera línia o pianu Frases sos rajos de su sole falant a perpendículu totu s'annu in s'ecuatore.

pèrpere , avb, agt: pérperu Definitzione chi est de totunu andhare, de sa matessi grussària, mannària, colore o àteru, totu pínnigu cracu; chi est meda, si narat fintzes in su sensu de sa firmesa de unu fàere (postu in forma de agt.) Sinònimos e contràrios paramiche, parinzu, parívile, perale | ctr. diferente, méschiu Frases cussu logu fit su rennu pèrpere de sa chessa ◊ su cras, semper pèrpere, gruspit benenu ◊ sicu pèrpere chi ti acatent! ◊ su pitzinnu fit fascau totu pèrpere ◊ su nibe fit pèrpere ◊ s'erba fit naschindhe pèrpere totube ◊ sa cosa bi la dades pèrpere a su muru, pro no bi sumire abba 2. fint tempos de gherra e de bisonzu pérperu Ètimu ltn. perpere Tradutziones Frantzesu uniforme, homogène, complètement Ingresu uniform, completely Ispagnolu unifome, homogéneo, completamente Italianu unifórme, omogèneo, completaménte Tedescu gleichförmig, einheitlich, vollständig, völlig, ganz.

perperèche , nm: bebbereche* 1 Definitzione pigione chi abbitat meda in Sardigna e faet sa cria fintzes duas bortas in s'annu Sinònimos e contràrios cancàrau 1, cícuri, pasparau, scuacioni, trepodrè Terminologia iscientìfica pzn, coturnix coturnix.

perperínu , avb Definitzione istare, pònneresi a p. = apispirinadu, apipiredhau, abbasciau e coment'e ciciu in carrones.

pérperu pèrpere

perpetuèlla , nf Definitzione genia de erba chi faet a cannàile, po bellesa Terminologia iscientìfica rba, Dolichos lablab.

perpignànu , nm Definitzione una genia de orrobba fata de lana Terminologia iscientìfica ts Ètimu itl. perpignano.

perpirinàre , vrb: aperperinare* Definitzione su si abbasciare coment’e cicindhosi in pitzu de is carrones, apipiredhaos Sinònimos e contràrios abbibbirinai, abribidhai, apatai, apimpirinare.

pèrra , nf: pérria Definitzione nau de css. cosa chi si podet cunsiderare fata de duas metades paríviles, donniuna de is duas; nau pl., sèmpere sa parte de aintru de is còscias, is còscias etotu; a logos fintzes bandha, leada, àteru logu / min. perrichedha; genias de perra: de bértula, de pane (fresa), de gianna, de bracone, de nughe, de chiu, de landhe, de manu, de conca, de caltzones, de annu Sinònimos e contràrios mesidade / ala, cabone, cherru, parte / còscia Maneras de nàrrere csn: frades, sorres de p., sos perras = cróbinos, nàschidos paris de sa matessi bentre; perra ’e bértula (nau de ccn.) = furuncu, isterzari; perri cónchinu = conchedha; perra de téula, perra de gavessa (nadu de ccn.) = pagu sàbiu, machisonzu, chi zughet pagu zudíssiu; pònniri sa bia in perras = leàresi su caminu, andhare; a perras de mesanote = intro ’e note, a oras de mesanote; segare o fàghere perra perra = segai in mesu in mesu, a metadi giustu, in prenu; segare a perras = in duus arrogus, ma fintzas a arrogus matucus; faedhare a arrogu perra = chena finesa, a crabistoninu; èssere a perr'apari = nadu de duas propiedades, a muru in mesu; èssere perrisicu (nau de linna, truncu)= a perr'e sicu, metadi o in parti sicau e in parti friscu; p. de manu = su tantu de cosa chi cabet in d-una manu (a logos est fintzas sa manada) Frases ispinghesit una perra de su poltone e lu muntenzesit abbeltu ◊ dhui est giai una perra de annu ◊ at bidu sa mama in perra de gianna ◊ so in d-una gherra chi mi partit su coro perra perra ◊ dhoi at fatu duas dis e perra ◊ sas zannas de mesu si faghent a una perra, sas de fora a duas ◊ at fatu sa cartzofa in ischissionera cun patata a perras ◊ custa fae est a perras, no est cota! 2. si sedet e si ponet su moju in perras a lu muntènnere ◊ s'oríghine si che tzacat in sas pérrias caldas de s'animale ◊ cuss'animalatzu mi che tzacat sa conca in mesu de perras e mi ndhe pesat in dallàllari ◊ finas isse che istupeit a coa missa in perras! ◊ in custa pérria est dae paritzu chi no si bidet unu baroniesu 3. arguai a portai carrúcius a perr’e sicu po su forru: depit èssi sicau e mancu purdiau ◊ bellu perra 'e gavessa ti che ses lendhe a cojare!… 4. cust'innotzente angheledhu ch'est rutu e t'ispacat su coro perra perra! (Sozu) Sambenados e Provèrbios smb: Perra, Perras Ètimu ltn. perna Tradutziones Frantzesu moitié Ingresu half Ispagnolu mitad Italianu metà Tedescu Hälfte.

pèrra 1 , nf Definitzione su pecu de is trotos, malos a adduire fintzes candho est craru chi no tenent arrexone Sinònimos e contràrios abbétia, aputa, cotilesa, perronia, tostorrímine Maneras de nàrrere csn: leare sa p. = essire tostorrudu, fàere su tostorrudu; sa p. de s'àinu = su màssimu de sa tostorrudéntzia; perra ’e gavessa = fiadu dortu, pessone metzana Frases candu pigat sa perra no dhu fúrriat mancu sa balla! Ètimu spn. perra Tradutziones Frantzesu entêtement Ingresu stubborness Ispagnolu testarudez, terquedad Italianu testardàggine Tedescu Dickköpfigkeit, Starrköpfigkeit.

perrabèrra , avb Definitzione giustu giustu a metade, in prenu Sinònimos e contràrios mesumesu Frases tenia trint'annos e s'umbra de restare fiudu mi truncaiat perra perra su coro.

perracànna , avb Definitzione zúghere sas dentes a p. = lascas.

perràciu , nm Definitzione perra, parte de truncu isperrau coment'essit a orrugos lados e longos Sinònimos e contràrios perrone Ètimu srd.

perràda , nf Definitzione su tanti de cosa chi cabet in d-una manu sola posta coment'e a istrégiu (sa metade de una giunta) Ètimu srd.

perradèdha , nf Definitzione min. de perrada (de manu): su tantighedhu de cosa chi cabet in d-una manu.

perrài , agt Sinònimos e contràrios pedrale* Maneras de nàrrere csn: béciu p. = béciu perdali; cucu perrai = su cucu, zenia de puzone