pastorizàre , vrb Definizione tratare su late a calore forte a manera de no si guastare ma chentza dhi fàere pèrdere is calidades chi si iant a pèrdere cun su budhimentu, coendhodhu; fintzas pastorigare 2. chie pastorizat manighizat.
pastorízu , nm Definizione totu su manígiu chi si faet a su late Frasi tziu Ortale fit urtimandhe sos pastorizos de su late in su cuile, apenas úmpriu su recotu Etimo srd.
pastosidàde, pastosidàdi , nf Definizione su èssere pastosu, nau de is papares.
pastósu , agt Definizione nau de alimentu, chi prenet, chi giaet sustàntzia meda (nau de terrenu puru) Frasi Silanos, ses cussorza 'e poesia ca possedis pastosu su terrinu (B.Longu).
pastróxu partóxu
pàstu , nm Definizione
su papare cunsideradu coment'e borta chi si papat, chi si pigat
Sinonimi e contrari
scatúsciu
Frasi
tra irmurzu, merendha e chena si faghent tres pastos a die ◊ s'at papau a unu pastu su cadhu cun s'imbastu, ingurtit che surcu de abba!
Etimo
ltn.
pastus
Traduzioni
Francese
repas
Inglese
meal
Spagnolo
comida
Italiano
pasto
Tedesco
Essen,
Mahlzeit.
pastudrèmini , nm Definizione
erva de ràmine, genia de erba chi camminat meda sutaderra, totu cambos nuosos e tostaos (chi faent is arraighinedhas, fines fines, in is nodos) istrobbosa e mala a bínchere fintzes in logu trebballau
Sinonimi e contrari
araminzu,
arramanarxu,
eràmine,
gràmene,
norodhàsile,
orgodhàsile,
orodhasu,
trèmini
Frasi
in bíngia su pastudrèmini tocat a dhu circai bèni po ndi dhu bogai totu
Terminologia scientifica
rba, Cynodon dactylon
Traduzioni
Francese
chiendent
Inglese
scutch
Spagnolo
grama
Italiano
gramigna
Tedesco
Hundszahn.
pastúmini , nm Definizione cosa de papare, prus che àteru po bestiàmene.
pastúra , nf Definizione
su logu e s'erba a pàschere / p. franca = pàsculu francu, genia de cuntratu (unu ponet is pàsculos, s'àteru su bestiàmene e su trebballu: su frutu est a mesapare)
Sinonimi e contrari
ammindha,
erba,
paschinzu,
pàsculu
Frasi
sunt bichinos de pastura ◊ sos pastores pregant s'abba pro chi crescat sa pastura ◊ truvat su masone a sa ínnida pastura ◊ cussas tancas las tenent issos in pastura ◊ cufromma a sa pastura sa rassura
Etimo
ltn.
pastura
Traduzioni
Francese
pâturage
Inglese
graze
Spagnolo
pasto
Italiano
pàscolo
Tedesco
Weide.
pasturài , vrb: pasturare Sinonimi e contrari pàscere Frasi su pastore si leat su bachidhu e bogat sas alveghes pasturendhe ◊ issus funt pasturendi bestiàmini insoru.
pasturàle , nm Definizione in sa camba de is cuadhos, tretu a bisura de nodu e chirrione de pilos longhitos in s'annoigadórgiu tra su cambúciu e sa cannedha Frasi sa cannedha àrtziat dae s'arva de su pasturale a su grenucu (G.Albergoni)◊ sos pasturales sont de su matessi pilu e colore de s'animale Terminologia scientifica crn.
pasturàre pasturài
pasturía pastoría
pasturicàre pastoricàre
pàsu pàsa 1
pasulànu , agt Definizione chi abbarrat asseliau, in pàusu Sinonimi e contrari pachiosu, pàsidu Frasi allegra e pasulana, sa porchedha incalorida si fit drommida in sa friscura Etimo srd.
pàta , nf Definizione
su calore de sa forredha, ma fintzes sa basca
Sinonimi e contrari
caentu,
patera,
tebidori
/
basca
| ctr.
frios
Modi di dire
csn:
avb.: a p. a fogu, a p. de fogu = a calor'a fogu; cotu a p. = cotu in su pamentu de su foghile imbudhighinadu; p. a… = afaca a…; su fogu betat p. = mandhat caentu
Frasi
lezindhe custu contu paret de intèndhere sa pata de su forru coghindhe su pane ◊ no caentao mancu a pata a fogu (P.Bitto)◊ fit in domo sétzidu a pata a fogu ◊ intret segura sa pata de beranu!
2.
fimus sétzidos pata a tie a nos contare sos contos
Cognomi e Proverbi
smb:
Pata, Patta
Traduzioni
Francese
chaleur du foyer
Inglese
home warmth
Spagnolo
calor del hogar
Italiano
calóre del focolare
Tedesco
Wärme der Feuerstelle.
pàta 1 , nf Definizione
su matessi tanti de un'àteru, s'arresurtau oguale a su de s'àteru
Sinonimi e contrari
cdh. impata
Modi di dire
csn:
fàghere p., èssere a p. = èssere patos, àere su matessi tantu (de puntos, de cosa addesumada, e gai); cadhos de pata = cuadhus chi lompint impari, currendi; andai, o fai cosa, pat'apari = paris, totu paris; sos puzones de pata = de sa matessi cria, chi si che bolant paris; pat'apari = fàcia apari
Frasi
amus fatu pata zoghendhe a cartas ◊ sos cadhos a paríglia in serras ponent pata de óbbligu ◊ dae nidu est boladu cun alas de astore lassendhe in d-una in d-una sos puzones de pata in bidatone (A.Dettori)◊ cherimus su riconnoschimentu de su sardu paris e pata cun s'italianu ◊ candho tancamus contos semus a pata
2.
duus amigus fiant andaus pata apari a is domus bècias po biri chi dhoi essiant cosas mauas ◊ cudhus duus s’ant contau pata apari su bisu chi ant fatu
Traduzioni
Francese
égalité
Inglese
draw
Spagnolo
pata,
empate
Italiano
patta
Tedesco
Unentschieden.
patabàri , avb Definizione pata a pari, pat'e pari = impare Frasi is dus piciocus ant decídiu de abarrai patabari.
patàda , nf Definizione
terrenu in paris, parighinu, in logos de monte, paris de logos artos / sa p. de sos cadhos = su pònnere impares is cuadhos candho tzucant a cúrrere
Sinonimi e contrari
campeda,
giara
Frasi
l'aiant richiamadu pro andhare a gherrare contras a sos Austríacos in sa patada de Asiago ◊ s'elimóbbile l'ant dassadu in d-una patada chi galu serbàt sinnales de ortos e binzas (Z.F.Pintore)
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
haut plateau,
alignement
Inglese
upland,
alignment
Spagnolo
altiplanicie,
meseta,
alineación
Italiano
altopiano,
allineaménto
Tedesco
Hochebene,
Einreihung.