rótu ródu
rótula , nf Definizione cosa tundha chi orrúmbulat, chi podet orrumbulare Sinonimi e contrari arrumbuloni, gromeredhu, grómeru, lómberu, lombiscedhu, lórimu.
rótulu , nm: arrótulu Definizione
cosa allomborada, mescamente paperi pinnigau tundhu a cannedhu; a logos est una calidade de pane, fatu coment'e ispianada manna (cogone) cun figuras de isposos, de pigiones, chi is isposos donant a su preide a s'intrada de sa missa isposandho
Sinonimi e contrari
tórulu 2
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
rouleau
Inglese
roll
Spagnolo
rollo
Italiano
ròtolo
Tedesco
Rolle.
rotundài retundài
rotundèsa , nf: arredundesa Definizione
su èssere tundhu, nau de is cosas
Sinonimi e contrari
tundhària,
tundhesa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rondeur
Inglese
roundness
Spagnolo
redondez
Italiano
rotondità
Tedesco
Rundheit.
rotúndha retúndha
ròtza , nf Definizione calidade de àghina niedha unu pagu orrúbia Sinonimi e contrari arroza* Terminologia scientifica frt.
rotzigàre rosicàre
rótzigu , nm Definizione rosigadura, su orrunchinare, fintzes crantu de cosa tostada a papare, avantzada, coigiada Sinonimi e contrari rosicadura, rósicu, rosidura / cdh. róntzicu / ràtula Etimo srd.
rotzulàre , vrb Definizione
girare, ballare a molinadura
Sinonimi e contrari
dummidare
Frasi
sempre rotzulendhe apas su fusu fintzas a candho s'isperdet sa lana
Traduzioni
Francese
tourner,
tournoyer
Inglese
to twirl
Spagnolo
girar
Italiano
prillare
Tedesco
herumdrehen.
rovaróllu , nm Definizione
unu chi dha bolet bínchere sèmpere issu a poderiu, ammalaògia
Sinonimi e contrari
immagliatzu,
margiatzu
Etimo
itl.p
Rivarolo
Traduzioni
Francese
autoritaire,
impérieux
Inglese
overbearing
Spagnolo
prepotente
Italiano
prepotènte
Tedesco
anmaßend.
ròza rògia
rózita , nf Definizione arrasigamentu chi si faet in su gúturu cun sa boghe Sinonimi e contrari ilmàschiu, iscrémiu.
rú , nm: arrú,
orrú,
rubu,
rugu 1,
ruo,
ruvu Definizione
sa tupa e su frutu de sa mura de orruo / min. ruedhu (orruo etotu); pl. ruos / rubu berbeghinu = ruburbinu, rú cadhinu, rú cràbinu: su chi bogat sa rosa canina o rosa padedha, rú màsciu / tupale, tupa, mata de rú; canna de rú = tentalza, àlamu
Sinonimi e contrari
amura,
lama 1,
murarrú
Frasi
bi faghes mala figura che berveghe tenta a ruos! ◊ est una cresura de ruo ◊ tiria, teti, rugu e garduleu mi ant bistu vortulandhe a brente a susu (A.Nanni)◊ no si collit àchina dae su rubu!
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)rrú, Ru
Terminologia scientifica
mt, Rubus fruticosus
Etimo
ltn.
rubus
Traduzioni
Francese
ronce
Inglese
bramble
Spagnolo
zarza
Italiano
róvo
Tedesco
Brombeere.
rúa , nf: arrui 1, rui Definizione genia de pigione cun su tzugu longu e is cambas longas, raru in Sardigna Sinonimi e contrari grua*, grughe, gruni Frasi sa rua at intradu sa conca in su tuju de su lupu pro ndhe li bogare un'àscia de ossu chi li fit arrézida in bula ◊ andheint fuendhe che ruas chi a setentrione bolent e palte a sa terra brujada Terminologia scientifica pzn, grus grus.
rúa 1 , nf: arruga* 1, orruga 2, ruca 4, ruga 1 Definizione logu largu po passare in mesu de is domos e a ue su prus de is domos tenent sa essia, in is bidhas; fintzes piegadura, atzirbisonadura de sa carre (pedhe)/ sa ruga majore = sa carrela mazore Sinonimi e contrari bia, caminu, carreba / frungidura, pícia 1 Frasi est aturau totu sa noti girendi is rugas 2. sas ruas li sinzabant sa cara allinnada.
ruàda , nf Definizione roadia, genia de costuma de fàere trebballu; faina fata male, chentza régula, a improdhu 2. dèu si pagu, ma non bollu chi su marróngiu siat fatu a sa ruada (G.Mura).
ruàgiu, ruàlzu, ruàrzu , nm: arruàrgiu,
orruàlgiu,
rubarju,
ruvàgliu,
ruvàrgiu,
ruvarzu Definizione
donnaghe de orruo, tamale de ruvu, padente de orruo, logu prenu de tupas de orruo; busa, tupa de orruo / abbulutziatu che ruvàgliu = abberrisonadu, betadu apare
Sinonimi e contrari
rubarja,
ruedu
Frasi
su cunzadu est totu calarighes e rualzos ◊ sas erveches nche fint in mesu de unu ruvàgliu ◊ cudhu ruvarzu fit brujandhe ma non b’ispitiat! ◊ sa tanca est derruta, totu unu ruarzu
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ronceraie
Inglese
brumble bush
Spagnolo
zarzal
Italiano
rovéto
Tedesco
Dornbusch.
ruàza , nf Definizione s'orruo, totu s'orruo Etimo srd.