rubàrju ruàgiu
rubbaíre rebbaíre
rubbànu , agt, nm Definizione nau de colore, chi est coment'e orrúbiu; su sarmentu, pruschetotu su pàmpinu, sa pértiga lómpia de sa bide po su colore orrubiastu chi portat Sinonimi e contrari aranginu, rujatu, rujonzu, subilinu / isammentu Cognomi e Proverbi smb: Rubanu Terminologia scientifica clr Etimo ltn. *rubanus.
rúbbia , nf: arrúbbia*, rúvia Definizione r. tinzosa, genia de erba (e su frutu puru) bona po fàere tinta orrúbia, tinta de sorixedha, po intínghere orrobba o fintzes àteru Sinonimi e contrari atzotalimba, ciorisedha, pigalati, pitziculosa, ratalimba, rúgia, tintaruja Terminologia scientifica rba, Rubia tinctorum, R. peregrina.
rubbínu , nm Definizione genia de pedra orrúbia che binu: fata a prendha, essit lúghida Terminologia scientifica mnr, prd.
rubbòni , nm Definizione ispétzia de bestire antigu Terminologia scientifica bst Etimo itl. robbone.
rubèschere , vrb: arrubèschere* Definizione essire orrúbiu orrúbiu in cara Sinonimi e contrari arrabatzonare.
rubièsa , nf Definizione su èssere orrúbiu Sinonimi e contrari rubiscori Etimo srd.
rubínzu , nm: arruíngiu,
orroghinzu,
rughintzu,
rughinzu 1,
ruinzu Definizione
s'óssidu de su ferru, ossígenu cun ferru, genia de pígiu in colore de castàngia chi si faet in su ferru e chi si dhu papat fintzes a dhu segare
Sinonimi e contrari
arroina,
arrúngia 1,
orrúngiu
Frasi
cussu traste si est prenanne de rughintzu, imbolatu in palas de sa domo ◊ su ferru si lu mànigat su ruinzu ◊ custos ciois sunt garrigaos de rughinzu
Etimo
ltn.
*aerugineus
Traduzioni
Francese
rouille
Inglese
rust
Spagnolo
herrumbre
Italiano
rùggine
Tedesco
Rost.
rubiòri , nm: arrubiori, orrubiore*, rubore Definizione su èssere orrúbiu, orrúbios Sinonimi e contrari rubiesa, rubiscori.
rubisconài , vrb: arrubisconai* Sinonimi e contrari arrabatzonare, irrujire Frasi fiant domandas chi fiant rubisconai sa picioca.
rubisconàu , pps, agt: arrubisconau Definizione de rubisconai; chi s'est fatu orrúbiu meda Sinonimi e contrari arruvischedhau, ingrujatzadu, rubiscu.
rubiscòri , nm: arrubiscori* Sinonimi e contrari arrubiori, rubiesa.
rubíscu , agt Sinonimi e contrari arrúbiu.
rúbiu , nm, agt: arrúbiu,
orrúbiu,
rúgiu,
ruju,
rúviu,
ruxu,
ruzu Definizione
genia de colore, su de su sàmbene, de su fogu, prus o prus pagu cotu o càrrigu; chi est in colore inchesu, in colore de su sàmbene, de su fogu / genias de ruju: ruju pràchidu (colore de fràmula de fogu, r. che pudhu, che pumata, che coradhu), ruju meru, ispabajau (ruju deunudotu, totu, meda)
Sinonimi e contrari
porporinu,
rubiscu,
rusu
Modi di dire
csn:
fàgheresi ruju in cara de sa birgonza, fàghere sa fatza ruja = faisí arrúbiu, arrubèschere; bortàresi a su ferru ruju = no tènniri arrispetu po nudha e po nisciunus; frades rujos = su fogu fuidu; àrias rúgias de sole… faghet tempus malu!
Frasi
no s'ischit si est niedhu, rúviu o biancu ◊ si est fatu ruju ruju e no resultat a nàrrere paràula ◊ giuto sos càvanos ruxos che pumatos ◊ sas àgheras si sont fatas rujas dae sas lampitzatas ◊ issa fuit bene fata, galana, bianca e ruja che una mela rosa ◊ ite bellas chi sunt, chie niedha chie ruza, custas féminas! ◊ in bidha sa chéxia est ruxa
Cognomi e Proverbi
smb:
Rubiu, Ruggiu, Rugiu, Ruiu, Ruju
Terminologia scientifica
clr
Etimo
ltn.
rubeus
Traduzioni
Francese
rouge
Inglese
red
Spagnolo
rojo
Italiano
rósso
Tedesco
Rot.
rubòre rubiòri
rubósu , agt: ruosu, ruvosu Definizione nau de logu, chi est totu orruo, carragiau de tupas de orruo, fatu a ruedu Frasi fit istracu de s'ispinniare ifatu de sas crapas in sas andhatas rubosas ◊ est unu zassu ruvosu ◊ cussu est unu tirighinu ruosu Etimo srd.
rúbu rú
rúca , nf Definizione genia de erba a frore grogo, bona po insalada Sinonimi e contrari arruchita Terminologia scientifica rbz, Diplotaxis muralis, viminea Etimo itl.
rúca 1 , nf: arrucas Definizione arruca a fògias mannitas chi assimbígiant a sa fògia de s'ambulartza (ma prus piticas) e faet su frore biancu cun bàtoro fogighedhas a grughe Terminologia scientifica rba, Eruca vesicaria.