rubàrju ruàgiu
rubbaíre rebbaíre
rubbànu , agt, nm Definitzione nau de colore, chi est coment'e orrúbiu; su sarmentu, pruschetotu su pàmpinu, sa pértiga lómpia de sa bide po su colore orrubiastu chi portat Sinònimos e contràrios aranginu, rujatu, rujonzu, subilinu / isammentu Sambenados e Provèrbios smb: Rubanu Terminologia iscientìfica clr Ètimu ltn. *rubanus.
rúbbia , nf: arrúbbia*, rúvia Definitzione r. tinzosa, genia de erba (e su frutu puru) bona po fàere tinta orrúbia, tinta de sorixedha, po intínghere orrobba o fintzes àteru Sinònimos e contràrios atzotalimba, ciorisedha, pigalati, pitziculosa, ratalimba, rúgia, tintaruja Terminologia iscientìfica rba, Rubia tinctorum, R. peregrina.
rubbínu , nm Definitzione genia de pedra orrúbia che binu: fata a prendha, essit lúghida Terminologia iscientìfica mnr, prd.
rubbòni , nm Definitzione ispétzia de bestire antigu Terminologia iscientìfica bst Ètimu itl. robbone.
rubèschere , vrb: arrubèschere* Definitzione essire orrúbiu orrúbiu in cara Sinònimos e contràrios arrabatzonare.
rubièsa , nf Definitzione su èssere orrúbiu Sinònimos e contràrios rubiscori Ètimu srd.
rubínzu , nm: arruíngiu,
orroghinzu,
rughintzu,
rughinzu 1,
ruinzu Definitzione
s'óssidu de su ferru, ossígenu cun ferru, genia de pígiu in colore de castàngia chi si faet in su ferru e chi si dhu papat fintzes a dhu segare
Sinònimos e contràrios
arroina,
arrúngia 1,
orrúngiu
Frases
cussu traste si est prenanne de rughintzu, imbolatu in palas de sa domo ◊ su ferru si lu mànigat su ruinzu ◊ custos ciois sunt garrigaos de rughinzu
Ètimu
ltn.
*aerugineus
Tradutziones
Frantzesu
rouille
Ingresu
rust
Ispagnolu
herrumbre
Italianu
rùggine
Tedescu
Rost.
rubiòri , nm: arrubiori, orrubiore*, rubore Definitzione su èssere orrúbiu, orrúbios Sinònimos e contràrios rubiesa, rubiscori.
rubisconài , vrb: arrubisconai* Sinònimos e contràrios arrabatzonare, irrujire Frases fiant domandas chi fiant rubisconai sa picioca.
rubisconàu , pps, agt: arrubisconau Definitzione de rubisconai; chi s'est fatu orrúbiu meda Sinònimos e contràrios arruvischedhau, ingrujatzadu, rubiscu.
rubiscòri , nm: arrubiscori* Sinònimos e contràrios arrubiori, rubiesa.
rubíscu , agt Sinònimos e contràrios arrúbiu.
rúbiu , nm, agt: arrúbiu,
orrúbiu,
rúgiu,
ruju,
rúviu,
ruxu,
ruzu Definitzione
genia de colore, su de su sàmbene, de su fogu, prus o prus pagu cotu o càrrigu; chi est in colore inchesu, in colore de su sàmbene, de su fogu / genias de ruju: ruju pràchidu (colore de fràmula de fogu, r. che pudhu, che pumata, che coradhu), ruju meru, ispabajau (ruju deunudotu, totu, meda)
Sinònimos e contràrios
porporinu,
rubiscu,
rusu
Maneras de nàrrere
csn:
fàgheresi ruju in cara de sa birgonza, fàghere sa fatza ruja = faisí arrúbiu, arrubèschere; bortàresi a su ferru ruju = no tènniri arrispetu po nudha e po nisciunus; frades rujos = su fogu fuidu; àrias rúgias de sole… faghet tempus malu!
Frases
no s'ischit si est niedhu, rúviu o biancu ◊ si est fatu ruju ruju e no resultat a nàrrere paràula ◊ giuto sos càvanos ruxos che pumatos ◊ sas àgheras si sont fatas rujas dae sas lampitzatas ◊ issa fuit bene fata, galana, bianca e ruja che una mela rosa ◊ ite bellas chi sunt, chie niedha chie ruza, custas féminas! ◊ in bidha sa chéxia est ruxa
Sambenados e Provèrbios
smb:
Rubiu, Ruggiu, Rugiu, Ruiu, Ruju
Terminologia iscientìfica
clr
Ètimu
ltn.
rubeus
Tradutziones
Frantzesu
rouge
Ingresu
red
Ispagnolu
rojo
Italianu
rósso
Tedescu
Rot.
rubòre rubiòri
rubósu , agt: ruosu, ruvosu Definitzione nau de logu, chi est totu orruo, carragiau de tupas de orruo, fatu a ruedu Frases fit istracu de s'ispinniare ifatu de sas crapas in sas andhatas rubosas ◊ est unu zassu ruvosu ◊ cussu est unu tirighinu ruosu Ètimu srd.
rúbu rú
rúca , nf Definitzione genia de erba a frore grogo, bona po insalada Sinònimos e contràrios arruchita Terminologia iscientìfica rbz, Diplotaxis muralis, viminea Ètimu itl.
rúca 1 , nf: arrucas Definitzione arruca a fògias mannitas chi assimbígiant a sa fògia de s'ambulartza (ma prus piticas) e faet su frore biancu cun bàtoro fogighedhas a grughe Terminologia iscientìfica rba, Eruca vesicaria.