raighinàrza , nf Sinonimi e contrari alicarja, arraiga, arraíxini, arrovonellu Frasi s'ambularza tenet su matessi sabore de sa raighinarza Etimo srd.
raighíne , nm: arraíxini, réxini 1 Sinonimi e contrari alicarja, arraiga*, arrovonellu, rabanella Terminologia scientifica rba.
raína , nf Definizione
tretu artu meda de orroca, oru de orrocas artas
Sinonimi e contrari
conchile,
ibba,
ispéntimu,
ispérruma,
scabiossu,
trabentu
Frasi
dae punta de sa raina bio su mare de Bosa ◊ s'abbilastru bolat sempre in sas alturas, si pasat in sas rainas ◊ si ch'est betadu dae una raina ◊ ch'est toruladu in sas rainas finas a sa banchina de s'istradone
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
bord,
crête,
précipice
Inglese
border,
precipice,
crest
Spagnolo
borde,
cresta
Italiano
ciglióne,
precipìzio,
crésta
Tedesco
Abgrund,
Schlucht.
ràis , nm: arrais* Definizione mere de sa barca, mescamente de is chi piscant sa tunina Cognomi e Proverbi smb: Rais.
raisidòre , nm Sinonimi e contrari raidore*.
ràja ràgia
rajadúra , nf Definizione su rajare; cosa cancellada chi abbarrat de si pòdere bíere Sinonimi e contrari burrone 2, gantzelladura, isburrone Etimo srd.
rajài, rajàre , vrb: arrajai Definizione betare ràgios de lughe, giare lughe; cancellare cosa iscrita; istare naendho raju!… coment'e a ispantu o a frastimu Sinonimi e contrari irrajare Frasi rajadu at cudhu sole chi at disterradu su pecadu feu ◊ sa cara de su Cristos at rajadu che sole candho si trasfiguresit in su Tabor 2. bellu saludu… ma it'est su chi ses rajandhe?! Etimo spn. rayar.
rajólu ragiólu
rajólu 1 , nm Definizione orrugu de cosa tostau, a punta, po fàere istrégiu de fenu Sinonimi e contrari puncione, puntaboru, stampadori Etimo ltn. radiolus.
rajòne , nf, nm: arraxoni*,
erresone,
raxoni,
regione,
rejone,
resone,
rexone,
rexoni,
rigione Definizione
capacidade de sa mente de cumprèndhere is cosas, mescamente su giustu, sa beridade, su chi andhat bene o méngius; su èssere in su giustu (e antigamente fintzes sa lei, su ’e sa leze, sa giustítzia de is Sardos); su motivu, su poite si faet calecuna cosa, fintzes argumentu, chistione / ómine de rejone = su chi ponet paghes; chircare su filu de sa resone = cricare s'arrexone, su giustu, punnare a sa filada o bandha giusta
Sinonimi e contrari
iscúgia,
motivu
/
alleca,
chistionu
/
giustu
| ctr.
toltu
Frasi
limbudu isageradu, contu male tiradu at maltratadu chena àere regione (A.Spanu)◊ sos emigrados tiant chèrrere torrare e tenent regione ◊ rajone no ndhe aiant, ma in tzarra binchiant chi pariant deghe ◊ issa l'at promissu e cun rexone ◊ caminas contr'a sa rejone ◊ a chie tocat sa rejone diant, ca tantu no si podet dennegare! (Pirastru)◊ tenes rigione tue! ◊ abazes resone!◊ a chie l'acumpanzat sa regione faghet sas cosas menzus
2.
est unu de sos piús ómines de rejone
3.
in orixos aiet ancora sos rexones de aprimu
Cognomi e Proverbi
prb:
a morte e a rejone no balet fuire
Traduzioni
Francese
raison
Inglese
reason
Spagnolo
razón
Italiano
ragióne
Tedesco
Verstand,
Recht,
Grund.
rajóru ragiólu
rajósu ragiósu
ràju ràgiu
ràju 1 , nm: araju, arrau Definizione genia de istillu, punta de ossu (fatu cun sa cannedha de sa camba de su lèpere o de su conillu) po trebballare s'iscaria faendho istrégiu Terminologia scientifica ans Etimo ltn. radius.
ràjula , nf: ràsula, ràxula Definizione parte de su linu, s'istupa prus grussa Sinonimi e contrari iltupa, raigatzu, raigone Etimo cdh. rasciula.
rajuócu! , iscl Definizione raju de focu, nau a ispantu: cun afuta o tzacu, in su sensu de istocada, balla Sinonimi e contrari arràbiu!, lampu! 2. l'aiat dimannatu de nche mantènnere a innedha dae cussu rajuocu de digógliu.
ralatài , vrb: arralatai, relatai, relatare, rellatare Definizione lígere o fàere una relata apitzu de calecuna chistione; istare a chistionu, nàrrere Sinonimi e contrari faedhare, negossare Frasi so su segretàriu de su cungressu e relato totu ◊ comente naro bi lu rellatade! ◊ at relatadu s'errore chi fit sutzessu 2. duos faedhos solos ti dia rellatare si mi fit permitidu Etimo spn. relatar.