A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

ràfia 1 , nf, nm: ràfiu Definizione aungada, genia de segada chi si faet in sa pedhe passandho cun fortza cosa tostada chi arrasigat, o a punta Sinonimi e contrari frasca, frascada, iscarràfiu, iscràviu, rafiada Frasi che la finiant fintzamentas cun ràfias a cara ◊ li apo seberadu su trigu a ràfias e a úngias ◊ dae no istare in pasu cun sas manos in buxaca, a ràfios sa teraca ndhe li at betadu su nasu! (P.Mossa)◊ unu de cussos fit sempre frundhidu in terra, brutu, cun calchi ràfiu in cara Etimo srd.

rafiàda , nf Definizione aungada, su singiale chi abbarrat de su rafiare Sinonimi e contrari frasca, frascada, iscarràfiu, iscràviu, ràfia 1, rafiadura Frasi mi cheriat ispínghere a s'isventura cun rafiadas dae suta e dae susu (B.Mureddu) Etimo srd.

rafiadúra , nf Definizione su rafiare, aungada Sinonimi e contrari frasca, frascada, iscarràfiu, iscràviu, ràfia 1, rafiada Etimo srd. Traduzioni Francese action d'égratigner, égratignure Inglese scratch Spagnolo arañazo, rasguño Italiano graffiatura Tedesco Kratzer.

rafiàre , vrb Definizione passare a forte is ungas (o àteru de puntudu e tostau) de lassare su singiale, una de segada longa e fine in sa pedhe o in àtera cosa modhe Sinonimi e contrari farrascare, iscalaviare, scarrafiai Frasi amus rafiadu finèndhennos sas úngias ◊ fis bona cantu su mele, e como dae su fele lompes a mi rafiare! ◊ intrant custas batulinas cun sas úngias in fora e l'ant totu rafiada in fàcia Etimo itl. graffiare.

rafiaxólu , agt Definizione chi ràfiat, chi tenet s'avesu de aungare (o chi podet aungare) Etimo srd. Traduzioni Francese griffeur Inglese scratcher Spagnolo arañador Italiano graffiatóre, graffiante Tedesco Kratzer.

ràfica , nf Definizione isparu arrepitiu a tantas bortas aifatu de pare; cropu de bentu forte Sinonimi e contrari irfrusada, ufulada.

rafigagnósu, rafiganzósu , agt Definizione arrasposu, agiummai coment'e chi aunghet tocandhodhu Sinonimi e contrari arraspinosu, arraspiosu, arrescidhosu, raspitzu, rasposu, refrighinzosu / ttrs. rafigagnosu | ctr. lísiu Frasi sa robba de furesi fit rafiganzosa ma atapèndhela a sas pedras un'ammodhigada bi la daiant Traduzioni Francese rêche, rude au toucher, granuleux Inglese rugged, grainy Spagnolo áspero, granuloso Italiano scabro, granulóso Tedesco rauh, grob.

rafilài , vrb: arrafilai*, refilai Definizione fàere a paris is oros de una cosa; iscúdere una cosa a cambarinu, brillandho atesu cosa a bisura de nae de linna / rafilai unu corpu = iscúdere unu cropu Sinonimi e contrari apalisare / arremilai.

rafinadúra , nf Definizione su rafinare Etimo srd.

rafinài, rafinàre , vrb: arrafinai, rafinare, refinai, refinare Definizione fàere prus fine, lassare consumare una cosa (es. a budhidura), fintzes po dha torrare de essire méngius, prus bona, prus cagiada Sinonimi e contrari alghentare, assendrare Frasi sos chi amat refinat Deus solu che oro a tota proa in su crisolu Etimo ctl., spn. refinar.

rafinatziòne, rafinatziòni , nf Sinonimi e contrari arrefinu.

rafínu , nm: arrefinu*, refinu Definizione consumadura de calecuna cosa, o cosa chi est torrada a consumadura (fintzes po ndhe bogare sa parte méngius o po ndhe seberare una parte); pruine finedhedhu; genia de bruvura po is fosiles Frasi pro limbicare su binu su limbicu cun refinu cheret chi siat usadu!

ràfiu ràfia 1

rafòni , agt Definizione chi portat is pilos o is pinnias iscrabionaos, betaos apare Sinonimi e contrari arrufau, orrofadu Frasi ndi at tentu po arregalu una pudhixedha rafona (F.Carlini)

ràga , nf Definizione su corgiolu ispinosu de sa castàngia e fintzes sa cogòcia de su landhe; a logos est sa fògia de sa canna (fintzes de su trigu), po cantu imbodhigat su cambu Sinonimi e contrari arone, cugudha, gurgudhu, ischissone, ispunzola 1 / aterga Cognomi e Proverbi smb: Raga, Ragas Terminologia scientifica rbr Traduzioni Francese bogue Inglese chesnut husk Spagnolo erizo Italiano rìccio Tedesco Kastanienigel, Fruchtbecher, Cupula.

ragabèdhe , nm Definizione pilloni annapau, de noti, de su tiàulu o sóriche càmpinu o pinnàdigu, animaledhu múrinu chi essit solu a denote (no biet in sa lughe): assimbígiat unu pagu a is pigiones ca portat coment'e alas e andhat a bolu, ma est unu mammíferu e faet su fedu coment'e custos Sinonimi e contrari alaepedhe, arratapignata, cincidedhu, satzamurredhu, terriolubedhe Terminologia scientifica anar Etimo srd.

ragaciòi , nm Sinonimi e contrari sarragamentu, sarragu, serrogu Etimo srd.

ragaciósu , agt: arragaciosu* Sinonimi e contrari arragaciolu, sarragau.

ragàglia, ragàlla , nf: regàglia Definizione chistionu a meda e a boghe arta de una cambarada, tanti po istare a chistionu o fintzes a briga Sinonimi e contrari apísciulu, argiolu 1, bàdula, bataloca, ciaciarra, ciaramedha, ciarra, lúlluru, paraleta / ttrs. ragàglia Frasi sunt a regàglia fata, chi nachi como sos tempos sunt giambados ◊ intendhendhe sa ragalla, si sunt acurtziados pro ndhe collire s'assuntu de su cuntrestu ◊ custa ragalla a cust'ora in sa carrela, ite bi at? Cognomi e Proverbi smb: Ragàglia, Regaglia Etimo srd. Traduzioni Francese vacarme, brouhaha Inglese noise, bawling Spagnolo estrépito, estruendo, parloteo Italiano chiasso, frastuòno di vóci, vocìo Tedesco Geschwätz, Quasselei.

ràgana , nf Definizione genia de fortza, capacidade de agguantu, de sighire faendho Frasi a che pigare a sa punta bi cheret ràgana (P.Casu) Traduzioni Francese entrain Inglese vigour Spagnolo tesón Italiano lèna Tedesco Stärke.