raighinàrza , nf Sinònimos e contràrios alicarja, arraiga, arraíxini, arrovonellu Frases s'ambularza tenet su matessi sabore de sa raighinarza Ètimu srd.
raighíne , nm: arraíxini, réxini 1 Sinònimos e contràrios alicarja, arraiga*, arrovonellu, rabanella Terminologia iscientìfica rba.
raína , nf Definitzione
tretu artu meda de orroca, oru de orrocas artas
Sinònimos e contràrios
conchile,
ibba,
ispéntimu,
ispérruma,
scabiossu,
trabentu
Frases
dae punta de sa raina bio su mare de Bosa ◊ s'abbilastru bolat sempre in sas alturas, si pasat in sas rainas ◊ si ch'est betadu dae una raina ◊ ch'est toruladu in sas rainas finas a sa banchina de s'istradone
Terminologia iscientìfica
slg
Ètimu
srdn.
Tradutziones
Frantzesu
bord,
crête,
précipice
Ingresu
border,
precipice,
crest
Ispagnolu
borde,
cresta
Italianu
ciglióne,
precipìzio,
crésta
Tedescu
Abgrund,
Schlucht.
ràis , nm: arrais* Definitzione mere de sa barca, mescamente de is chi piscant sa tunina Sambenados e Provèrbios smb: Rais.
raisidòre , nm Sinònimos e contràrios raidore*.
ràja ràgia
rajadúra , nf Definitzione su rajare; cosa cancellada chi abbarrat de si pòdere bíere Sinònimos e contràrios burrone 2, gantzelladura, isburrone Ètimu srd.
rajài, rajàre , vrb: arrajai Definitzione betare ràgios de lughe, giare lughe; cancellare cosa iscrita; istare naendho raju!… coment'e a ispantu o a frastimu Sinònimos e contràrios irrajare Frases rajadu at cudhu sole chi at disterradu su pecadu feu ◊ sa cara de su Cristos at rajadu che sole candho si trasfiguresit in su Tabor 2. bellu saludu… ma it'est su chi ses rajandhe?! Ètimu spn. rayar.
rajólu ragiólu
rajólu 1 , nm Definitzione orrugu de cosa tostau, a punta, po fàere istrégiu de fenu Sinònimos e contràrios puncione, puntaboru, stampadori Ètimu ltn. radiolus.
rajòne , nf, nm: arraxoni*,
erresone,
raxoni,
regione,
rejone,
resone,
rexone,
rexoni,
rigione Definitzione
capacidade de sa mente de cumprèndhere is cosas, mescamente su giustu, sa beridade, su chi andhat bene o méngius; su èssere in su giustu (e antigamente fintzes sa lei, su ’e sa leze, sa giustítzia de is Sardos); su motivu, su poite si faet calecuna cosa, fintzes argumentu, chistione / ómine de rejone = su chi ponet paghes; chircare su filu de sa resone = cricare s'arrexone, su giustu, punnare a sa filada o bandha giusta
Sinònimos e contràrios
iscúgia,
motivu
/
alleca,
chistionu
/
giustu
| ctr.
toltu
Frases
limbudu isageradu, contu male tiradu at maltratadu chena àere regione (A.Spanu)◊ sos emigrados tiant chèrrere torrare e tenent regione ◊ rajone no ndhe aiant, ma in tzarra binchiant chi pariant deghe ◊ issa l'at promissu e cun rexone ◊ caminas contr'a sa rejone ◊ a chie tocat sa rejone diant, ca tantu no si podet dennegare! (Pirastru)◊ tenes rigione tue! ◊ abazes resone!◊ a chie l'acumpanzat sa regione faghet sas cosas menzus
2.
est unu de sos piús ómines de rejone
3.
in orixos aiet ancora sos rexones de aprimu
Sambenados e Provèrbios
prb:
a morte e a rejone no balet fuire
Tradutziones
Frantzesu
raison
Ingresu
reason
Ispagnolu
razón
Italianu
ragióne
Tedescu
Verstand,
Recht,
Grund.
rajóru ragiólu
rajósu ragiósu
ràju ràgiu
ràju 1 , nm: araju, arrau Definitzione genia de istillu, punta de ossu (fatu cun sa cannedha de sa camba de su lèpere o de su conillu) po trebballare s'iscaria faendho istrégiu Terminologia iscientìfica ans Ètimu ltn. radius.
ràjula , nf: ràsula, ràxula Definitzione parte de su linu, s'istupa prus grussa Sinònimos e contràrios iltupa, raigatzu, raigone Ètimu cdh. rasciula.
rajuócu! , iscl Definitzione raju de focu, nau a ispantu: cun afuta o tzacu, in su sensu de istocada, balla Sinònimos e contràrios arràbiu!, lampu! 2. l'aiat dimannatu de nche mantènnere a innedha dae cussu rajuocu de digógliu.
ralatài , vrb: arralatai, relatai, relatare, rellatare Definitzione lígere o fàere una relata apitzu de calecuna chistione; istare a chistionu, nàrrere Sinònimos e contràrios faedhare, negossare Frases so su segretàriu de su cungressu e relato totu ◊ comente naro bi lu rellatade! ◊ at relatadu s'errore chi fit sutzessu 2. duos faedhos solos ti dia rellatare si mi fit permitidu Ètimu spn. relatar.