rodondíglia redondíglia
rodòne , nm Definizione
logu, tretu, parisedhu, síngia a inghíriu de calecuna cosa; orroda manna de molinu / min. rodonighedhu; fàghere r. a unu = su istare o si pònnere a inghíriu de unu, istare a rodeu
Sinonimi e contrari
pàtiu
/
fúrriu,
inghíriu,
rodinu,
rodu
Frasi
no s'intendhet in logu ànima bia ne in custos rodones ne adhae ◊ su colore de sos fiores atirat s'abe in su rodone ◊ cun sas ciarras sunt arrivados a si fàghere rodone in dogni logu ◊ si ponent a rodone o unu de fronte a s'àteru ◊ soldadendhe bi deviat istare dóighi annos e issu no si cheriat apartare gai meda dai sos rodones de sas badhes suas ◊ sas córvulas fint assentadas in d-unu rodonighedhu acurtzu a sa giaga
2.
tiu Larentu sighiat a carrare sa ua a su rodone, in binza
Traduzioni
Francese
cercle,
environs
Inglese
circle,
surroundings
Spagnolo
círculo,
alrededores
Italiano
cìrcolo,
dintórni
Tedesco
Kreis,
Umkreis.
rodonighédhu , nm Definizione min. de rodone.
rodrinàcu redinàgios
ródu , nm: rotu Definizione su istare girandho a inghíriu e logu, ma mescamente argiola ue si tréulat laore; cosa fata o singiada tundha, a cricu, tretu a inghíriu de calecuna cosa (es. domo, fruschedha) Sinonimi e contrari inghíriu, rodeu, rodone / agliola Frasi antigamente si arzolaiat su trigu cun cadhos o cun boes girendhe in su rodu ◊ carrendhe sa fae a su rodu dae su carru ndhe so rutu.
rodúdu , agt Definizione chi faet a orroda, largu, nau de bestimentu de fémina Sinonimi e contrari arrodianti Frasi zughet una bunnedha roduda, longa finas a cambutzos Etimo srd.
ródula , nf Definizione genia de fundhurúgiu o de malesa chi si paret in mesu de abba, o àteru deasi, chi no at pausau.
rodulàre , vrb: arrodulare* Definizione andhare orrúmbula orrúmbula, coment'e un'orroda o àtera cosa tundha Sinonimi e contrari arrembulai, cadhinare, codulare, lodhurare, torrulare, trodhulare Frasi ródulat che pallone unfiadu ◊ in sa birde palinza de fiores s'ànima rodulao… ◊ semus illiscigados ródula ródula in mesu de su nie.
rodularódula , avb Definizione
andhare r. = orrumbulandho, a cadhinadura
Sinonimi e contrari
istirigaistíriga
Traduzioni
Francese
en roulant,
dégringoler
Inglese
tumnle
Spagnolo
rodando
Italiano
rotolóni
Tedesco
kollernd.
ródulu , nm: orròtolo Definizione orrugu de cosa tundha e longhita po dhue imbodhigare filu o cosas deasi Sinonimi e contrari arrochetu, carrúciu 2, carruledhu, lòtoro, rodinedhu, rudhurinu Modi di dire csn: Aer.) Frasi sas pitzinnas faghíndhesi sas botas a tachitu, zoghendhe, impreaiant sos rodulinos de su filu Etimo srd.
rodúndhu redúndhu
roédu , nm: ruedu 1 Definizione oru de bestimentu Etimo spn. ruedo.
ròere ròdere
rofianía , nf: orrofiania* Definizione su èssere rufianos; gente orrofiana Sinonimi e contrari rufianésimu.
rofiànu , agt, nm: arrofianu,
orrofianu,
rufianu,
runfianu Definizione
persona metzana, chi o chie, trasseri, istat sèmpere cun ccn. cricandho cosa, iscoviandhodhi totu, ordindho calecuna cosa a dannu de s'àteru, cricandho praxeres / sa rufiana = zenia de sazu o frustigu chi si intrat a sa cuba a bídere su paris de su binu (o a un'àteru istrégiu po averguare su tanti de sa cosa chi dhu'est)
Sinonimi e contrari
iscobiante,
rufa 1
Frasi
dennegant a s'onestu dogni diritu pro arrichire ladros rufianos ◊ pro curpa de una limba rofiana no ses istada sa columba mia ◊ sas peràulas de sos rufianos truncant purpa e ossu (G.Ruju)◊ de su ch'intendhes no nies e no ti fetas rufianu!
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
entremetteur
Inglese
pander
Spagnolo
rufián
Italiano
ruffiano
Tedesco
Kuppler,
Speichellecker.
roghína , nf, nm: arruinu,
roina,
rughina,
ruina,
ruinu Definizione
dannu mannu, meda; ruinu si narat fintzes po ruinzu, orruina
Sinonimi e contrari
bisorruta,
desacatu,
iscalabru,
isciàsciu
Frasi
si unu contr'a s'àteru si parat, de domo sa ruina si preparat ◊ in s'istiu sa Sardigna est un'inferru de focos, de roghina, de morte ◊ cussu est sa rughina de sa domo! ◊ est diventada piena de dogni ruinu, custa pàtria mischina ◊ si bi mancat su trigu, ozu e casu finas pro nois est una ruina! (Màsala)
Cognomi e Proverbi
smb:
Ruina, Ruinas
Etimo
ltn.
ruina
Traduzioni
Francese
ruine
Inglese
collapse,
ruin
Spagnolo
ruina
Italiano
rovina
Tedesco
Ruin.
roghinàre , vrb: arroinare,
orroghinare,
rughinare,
ruinai,
ruinare Definizione
fàere dannu a una cosa, a unu, de mala manera, de no ndh'èssere prus bonu, de no ndhe pòdere bàlere o serbire prus prus
Sinonimi e contrari
abbutinare,
derrocai,
derrúere,
iscalabrare,
iscempiai,
ispèldere,
istrossare
| ctr.
agiudai
Frasi
mi l'as rughinada tue: si no l'aias lassada andhare cada die a dommo issoro, sa conca no l'aiat pérdia chin cussu preducosu! ◊ cussa morte at rughinau sa famíllia
Etimo
ltn.
ruinare
Traduzioni
Francese
ruiner
Inglese
to ruin
Spagnolo
arruinar
Italiano
rovinare
Tedesco
beschädigen,
ruinieren.
roghinàre 1 , vrb: arrughinare*, orroinai, rughinzare, ruinzare Definizione pònnere s'orruina, fàere a orruina Sinonimi e contrari inferrinzare Frasi custos bullones sunt totu roghinaos.
rògia , nf: arroa, orroa, roja, roza Definizione genia de canale, badhigu, logu in fundhu, bàsciu, prenu de abba, coreta; fintzes abba apaulada, madrina, isciustura in terra, abba meda chi calat de artu, trainedhu de abba próina Sinonimi e contrari bacu / tàcinu, traghinu / lotzina Modi di dire csn: falare suore a rojas = a rios, a coras; r. de làgrimas = riu de làgrimas; fai roja = apaulare, apojare Frasi ne is cúcurus e ne is rojas sa terra est oberta abbruxada de sidi ◊ li falat làmbriga che cariasa e suore a rojas ◊ at bodhidu buda in calchi roza ◊ at proadu su bagnu poníndhesi suta de una bella rògia de abba calda ◊ bella rògia de abba chi ndh’est calandhe! ◊ est imbolandhe abba a mojos e sas rojas fatas a rios ant aundhau sa carrela Terminologia scientifica slg.
rógiu , nm Definizione vena de abba de pagu contu Sinonimi e contrari rólliu 1 Cognomi e Proverbi smb: Roggiu.