rodàre , vrb: arrodai 1*, orrodare Definizione bogare o acutzare s'atza a un'aina po segare méngius Sinonimi e contrari acuciai, aggurdare, apuntai, immolare | ctr. ingurdai, irmarrare.
rodàre 1, rodeàre rodài
rodédhu , nm Definizione s'orrodighedha totu puntas de s'isprone.
ròdere , vrb: arròere*, ròere, ròiri Definizione orrunchinare, coment'e arrasigare, cun is dentes / pps. rósidu, rosu; dare it'e ròere = giare it'e fàere, múngia Sinonimi e contrari arrosigai 2. sos passos de Giuanne sunt che a sas alas de cudhos furferarzos chi li aiant dadu it'e ròere ◊ fiza mia faghe impresse: inoghe che at it'e ròere!
rodèta , nf Sinonimi e contrari orrodàntzia, orrosenita, rodíglia, sarreta Terminologia scientifica ans.
rodéu , nm: arrodeu,
orrodeu,
rudeu Definizione
su giru chi si faet a inghíriu de calecuna cosa o de ccn.; genia de oru in su gipone / rodeu de unu bistiri = sa largària de su giru chi tenit su bistiri in is pojas
Sinonimi e contrari
ghilone,
poja
Frasi
sunt a rodeu acurtzu a mie puzones malos! ◊ sa zente si seit a rodeu de su fogarone ◊ fatemis rodeu totu umpare arrejonendhe ◊ pensamentos, pasu no mi dades un'iscuta, a rodeu che bolu de tilibbrios ◊ ses isetandhe a rodeu pro ti tatare chin sas purpas meas
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
circuit
Inglese
circuit
Spagnolo
rodeo
Italiano
circùito
Tedesco
Kreis.
rodhulànu , agt Definizione chi orrúmbulat, chi andhat a orrumbuladura, chi girat Sinonimi e contrari arrumbulanu, corriazolu Frasi sas pedras rodhulanas, a bortas, faghent brullas metzanas Etimo srd.
rodhulàre , vrb Definizione
andhare orrúmbula orrúmbula, coment'e un'orroda o àteras cosas tundhas
Sinonimi e contrari
arrembulai,
cadhinare,
codulare,
lodhurare*,
loturare,
lumburare,
torrulare,
trodhulare,
tromedhare
Frasi
bi at pagas domos rutas, isperrumadas dae unu crastu chi ndh'est faladu rodhulendhe dae sa costera
Traduzioni
Francese
dégringoler
Inglese
to tumble down
Spagnolo
rodar
Italiano
ruzzolare
Tedesco
hinunterrollen.
ródhule, ródhulu, ródhuru , nm Definizione su rodhulare / èssere a r. (nau de prantu) = a suncutos, a meda, de no si pòdere muntènnere Sinonimi e contrari arrúmbiu, bórtule, rúmbulu, tróulu 2. custu mundhu est andhandhe a ródhules in sas àndhalas iscussertas de s'ódiu (G.Piga)◊ apo intesu sa petra in sa péntuma achirrandhe a ródhulos una bona iscuta Etimo ltn. rotulus.
ródia , nf Definizione
su rodiare, su istare a rodeu, giru a inghíriu de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
gíriu,
inghíriu
Frasi
ródia de corvos píghidos si pesant dae mare ◊ s'intendit s'ischíliu de is varzias in ródia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tour,
orbite
Inglese
turn,
orbit
Spagnolo
giro
Italiano
giro,
òrbita
Tedesco
Kreisbahn,
Bahn.
rodiài, rodiàre , vrb: arrodeare*,
orrodeare Definizione
istare a rodeu a inghíriu de calecuna cosa, istare a su gira gira acanta a calecuna cosa abbaidandho apedhiaos a che dh'arregòllere, andhare a inghíriu de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
arrodare 1,
arrogliai,
inghirare
Frasi
chei s'astore in s'aera tue ródias intro de sas tancas ◊ como totu mi timent chei sa runza e si mi bient che ródiant adhane! ◊ ue cuàt sas licantzadorias rodiao solvèndhemi in salias!
Traduzioni
Francese
graviter autour,
tourner
Inglese
to orbit,
to rotate
Spagnolo
rodear
Italiano
orbitare,
ruotare
Tedesco
kreisen.
rodiaméntu , nm Definizione
su istare a rodeu, rodiendhe, girandho a inghíriu de calecuna cosa / movimentu de r. = su movimentu chi faet unu corpus (es. sa Terra in tempus de una die) movendho totu is puntos suos a inghíriu intreu de unu matessi asse
Sinonimi e contrari
furriamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rotation
Inglese
rotation
Spagnolo
rotación
Italiano
rotazióne
Tedesco
Rotation.
rodiaródia , avb Definizione istare, andhare r. = andai a ingíriu Sinonimi e contrari roliarrólia.
rodighèdha , nf: rodixedha Definizione
min de roda, orroda pitica, ma fintzes s'ossu tundhu de is benugos
Sinonimi e contrari
arrodedha 1,
badhadori,
rodita,
rotedha 1,
ruédhula
Traduzioni
Francese
petite roue
Inglese
small wheel
Spagnolo
rueda,
rodaja,
rótula
Italiano
rotèlla
Tedesco
Rädchen.
rodíglia, rodílla , nf: rudíglia,
rutíllia Definizione
orrosinita, aina po segare pígiu fine de pasta: est una orrodighedha cun s'oru segante e fatu a manera de lassare una segada cun s'oru totu a egaseogas e si pigat a una màniga cun d-una manu
Sinonimi e contrari
orrodàntzia,
orrosenita,
rodeta,
sarreta,
taglianti
Terminologia scientifica
ans
Etimo
spn.
rodilla
Traduzioni
Francese
roulette de pâtissier
Inglese
castor
Spagnolo
cortapasta
Italiano
rotèlla
Tedesco
Teigrädchen.
rodinédhu , nm Definizione
orrugu de cosa (cartone, linna o àteru fatu coment'e a cannedhu curtzu) ue s'imbodhigat filu (prus che àteru de cosire)
Sinonimi e contrari
arrochetu,
carrúciu 2,
lòtoro,
ródulu,
rudhurinu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bobine
Inglese
reel
Spagnolo
carrete
Italiano
rocchétto
Tedesco
Zwirnrolle.
rodínu , nm Definizione tretu, logu acanta, a inghíriu de ccn. cosa / a r. = a rodeu Sinonimi e contrari rodone Frasi in cussos rodinos de Carrela ’e Putu apo passadu sa pitzinnia (N.Fadda) 2. s'at picau una cotichina e andhabat a rodinu che gradharone Etimo srd.
rodíta , nf Definizione min. de roda, orroda pitichedha (fintzes cussa po segare sa pasta, orrosinita) Sinonimi e contrari arrodedha 1, badhadori, rodighedha, ruédhula.
rodíu , nm, agt: rotiu,
rudiu,
rúdiu,
rutiu Definizione
terra crua, annigrina, de annos meda chentza trebballada
Sinonimi e contrari
annicrinu,
arestadu,
arrudiau,
egadu
Frasi
fint faedhendhe de rodiu e de bidustu ◊ in sos golleis be sont sos rudios e in sos sétiles sas terras araas (L.Loi)◊ sa Sardigna tandho fit coment'e una terra vírgine, o rutia ◊ custu terrinu fit rudiu ot'annos, ma ocannu l'apo prenu
2.
custas sunt terras rodias ◊ fizu meu fit beranilendhe sa terra rotia, preparendhe sas tulas pro s'atunzu ◊ che massaju chi, rutiu e lanzu barvatu at bortuladu a die intreu, de su sole bramaiat s'ocasu
3.
rutias torrant d'atunzu sas malinconias (T.Rubattu)
Cognomi e Proverbi
prb:
a terra rutia sèmenala a su chi bi essit
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain inculte
Inglese
waste land
Spagnolo
terreno inculto,
erial
Italiano
terréno incólto
Tedesco
unbebautes Grundstück.
rodixèdha rodighèdha