rodondíglia redondíglia
rodòne , nm Definitzione
logu, tretu, parisedhu, síngia a inghíriu de calecuna cosa; orroda manna de molinu / min. rodonighedhu; fàghere r. a unu = su istare o si pònnere a inghíriu de unu, istare a rodeu
Sinònimos e contràrios
pàtiu
/
fúrriu,
inghíriu,
rodinu,
rodu
Frases
no s'intendhet in logu ànima bia ne in custos rodones ne adhae ◊ su colore de sos fiores atirat s'abe in su rodone ◊ cun sas ciarras sunt arrivados a si fàghere rodone in dogni logu ◊ si ponent a rodone o unu de fronte a s'àteru ◊ soldadendhe bi deviat istare dóighi annos e issu no si cheriat apartare gai meda dai sos rodones de sas badhes suas ◊ sas córvulas fint assentadas in d-unu rodonighedhu acurtzu a sa giaga
2.
tiu Larentu sighiat a carrare sa ua a su rodone, in binza
Tradutziones
Frantzesu
cercle,
environs
Ingresu
circle,
surroundings
Ispagnolu
círculo,
alrededores
Italianu
cìrcolo,
dintórni
Tedescu
Kreis,
Umkreis.
rodonighédhu , nm Definitzione min. de rodone.
rodrinàcu redinàgios
ródu , nm: rotu Definitzione su istare girandho a inghíriu e logu, ma mescamente argiola ue si tréulat laore; cosa fata o singiada tundha, a cricu, tretu a inghíriu de calecuna cosa (es. domo, fruschedha) Sinònimos e contràrios inghíriu, rodeu, rodone / agliola Frases antigamente si arzolaiat su trigu cun cadhos o cun boes girendhe in su rodu ◊ carrendhe sa fae a su rodu dae su carru ndhe so rutu.
rodúdu , agt Definitzione chi faet a orroda, largu, nau de bestimentu de fémina Sinònimos e contràrios arrodianti Frases zughet una bunnedha roduda, longa finas a cambutzos Ètimu srd.
ródula , nf Definitzione genia de fundhurúgiu o de malesa chi si paret in mesu de abba, o àteru deasi, chi no at pausau.
rodulàre , vrb: arrodulare* Definitzione andhare orrúmbula orrúmbula, coment'e un'orroda o àtera cosa tundha Sinònimos e contràrios arrembulai, cadhinare, codulare, lodhurare, torrulare, trodhulare Frases ródulat che pallone unfiadu ◊ in sa birde palinza de fiores s'ànima rodulao… ◊ semus illiscigados ródula ródula in mesu de su nie.
rodularódula , avb Definitzione
andhare r. = orrumbulandho, a cadhinadura
Sinònimos e contràrios
istirigaistíriga
Tradutziones
Frantzesu
en roulant,
dégringoler
Ingresu
tumnle
Ispagnolu
rodando
Italianu
rotolóni
Tedescu
kollernd.
ródulu , nm: orròtolo Definitzione orrugu de cosa tundha e longhita po dhue imbodhigare filu o cosas deasi Sinònimos e contràrios arrochetu, carrúciu 2, carruledhu, lòtoro, rodinedhu, rudhurinu Maneras de nàrrere csn: Aer.) Frases sas pitzinnas faghíndhesi sas botas a tachitu, zoghendhe, impreaiant sos rodulinos de su filu Ètimu srd.
rodúndhu redúndhu
roédu , nm: ruedu 1 Definitzione oru de bestimentu Ètimu spn. ruedo.
ròere ròdere
rofianía , nf: orrofiania* Definitzione su èssere rufianos; gente orrofiana Sinònimos e contràrios rufianésimu.
rofiànu , agt, nm: arrofianu,
orrofianu,
rufianu,
runfianu Definitzione
persona metzana, chi o chie, trasseri, istat sèmpere cun ccn. cricandho cosa, iscoviandhodhi totu, ordindho calecuna cosa a dannu de s'àteru, cricandho praxeres / sa rufiana = zenia de sazu o frustigu chi si intrat a sa cuba a bídere su paris de su binu (o a un'àteru istrégiu po averguare su tanti de sa cosa chi dhu'est)
Sinònimos e contràrios
iscobiante,
rufa 1
Frases
dennegant a s'onestu dogni diritu pro arrichire ladros rufianos ◊ pro curpa de una limba rofiana no ses istada sa columba mia ◊ sas peràulas de sos rufianos truncant purpa e ossu (G.Ruju)◊ de su ch'intendhes no nies e no ti fetas rufianu!
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
entremetteur
Ingresu
pander
Ispagnolu
rufián
Italianu
ruffiano
Tedescu
Kuppler,
Speichellecker.
roghína , nf, nm: arruinu,
roina,
rughina,
ruina,
ruinu Definitzione
dannu mannu, meda; ruinu si narat fintzes po ruinzu, orruina
Sinònimos e contràrios
bisorruta,
desacatu,
iscalabru,
isciàsciu
Frases
si unu contr'a s'àteru si parat, de domo sa ruina si preparat ◊ in s'istiu sa Sardigna est un'inferru de focos, de roghina, de morte ◊ cussu est sa rughina de sa domo! ◊ est diventada piena de dogni ruinu, custa pàtria mischina ◊ si bi mancat su trigu, ozu e casu finas pro nois est una ruina! (Màsala)
Sambenados e Provèrbios
smb:
Ruina, Ruinas
Ètimu
ltn.
ruina
Tradutziones
Frantzesu
ruine
Ingresu
collapse,
ruin
Ispagnolu
ruina
Italianu
rovina
Tedescu
Ruin.
roghinàre , vrb: arroinare,
orroghinare,
rughinare,
ruinai,
ruinare Definitzione
fàere dannu a una cosa, a unu, de mala manera, de no ndh'èssere prus bonu, de no ndhe pòdere bàlere o serbire prus prus
Sinònimos e contràrios
abbutinare,
derrocai,
derrúere,
iscalabrare,
iscempiai,
ispèldere,
istrossare
| ctr.
agiudai
Frases
mi l'as rughinada tue: si no l'aias lassada andhare cada die a dommo issoro, sa conca no l'aiat pérdia chin cussu preducosu! ◊ cussa morte at rughinau sa famíllia
Ètimu
ltn.
ruinare
Tradutziones
Frantzesu
ruiner
Ingresu
to ruin
Ispagnolu
arruinar
Italianu
rovinare
Tedescu
beschädigen,
ruinieren.
roghinàre 1 , vrb: arrughinare*, orroinai, rughinzare, ruinzare Definitzione pònnere s'orruina, fàere a orruina Sinònimos e contràrios inferrinzare Frases custos bullones sunt totu roghinaos.
rògia , nf: arroa, orroa, roja, roza Definitzione genia de canale, badhigu, logu in fundhu, bàsciu, prenu de abba, coreta; fintzes abba apaulada, madrina, isciustura in terra, abba meda chi calat de artu, trainedhu de abba próina Sinònimos e contràrios bacu / tàcinu, traghinu / lotzina Maneras de nàrrere csn: falare suore a rojas = a rios, a coras; r. de làgrimas = riu de làgrimas; fai roja = apaulare, apojare Frases ne is cúcurus e ne is rojas sa terra est oberta abbruxada de sidi ◊ li falat làmbriga che cariasa e suore a rojas ◊ at bodhidu buda in calchi roza ◊ at proadu su bagnu poníndhesi suta de una bella rògia de abba calda ◊ bella rògia de abba chi ndh’est calandhe! ◊ est imbolandhe abba a mojos e sas rojas fatas a rios ant aundhau sa carrela Terminologia iscientìfica slg.
rógiu , nm Definitzione vena de abba de pagu contu Sinònimos e contràrios rólliu 1 Sambenados e Provèrbios smb: Roggiu.