sórgu sócru
sòri , nm: sudore,
sudori,
suore,
suori,
suroi,
surori Definizione
genia de abbighedha (coment'e orina etotu) chi sa pedhe sèberat de su sàmbene e ndhe bogat a fora, finevine de fàere sa carre unu pagu pigulosa úmida o fintzes isciusta de calare a istídhigos, a coras; si narat fintzes in su sensu de trebballu, faina, múngia
Sinonimi e contrari
insoru,
podhore
Modi di dire
csn:
zenias de suore: suore béchinu (chi fragat de becu), suore chibudhinu (chi tenet s'arrastu de sa cibudha), suore bíschidu (agru), suore fritu (chi essit pro carchi male, chentza pònnere frebba, chentza leare pelea, no pro àere calura); suore de contoneri = cosa difítzile a ndhe agatare…; su suore de sa molte = suore chi ponet candho unu est a punta a mòrrere; suore a multinu = suore gai a meda, in sos cadhos, de pàrrere ispruma; èssere covacadu a suore, in bagnos de suore, in brodu de sudore, a tzúrulu, atzorodhau de sudore = a una murca de suore, inciustu colagola de sudori; costare su suore de s'ogru = trabballu o fatiga meda (itl. sudare sètte camìcie); suore ispurtidhosu = chi friet, chi fait a iscrafíngiu
Frasi
paries ifustos, de su sudore chi bos est falandhe ◊ su suore li essiat che pilu in pedhe ◊ a su piga e fala fit a líscios de suore ◊ ballendhe nos falaiat su suore a ríscias ◊ ti currit su sudori a coras ◊ pagu pagu de irfortzu li ponet su suoredhu minudu ◊ dhi calat su sudori a pibionis ◊ de s'assuconu li est intradu su suore minudu ◊ si passat su muncadoredhu in faci po ndi aciupai su sudori
2.
costat su suore de s'ogru a ti fàghere a cumprèndhere, a tie! ◊ trabballais che béstias e chi fut po mei s'aciungia calincunu francu po su sudori chi assacais!
3.
creschet ódiu e velenu cudhu ch'isfrutat su suore anzenu! (Testoni)
Etimo
ltn.
sudore(m)
Traduzioni
Francese
sueur
Inglese
sweat
Spagnolo
sudor
Italiano
sudóre
Tedesco
Schweiß.
soría , nf: suria Sinonimi e contrari
abudesa,
agodíssia,
allurpidura,
arràngulu,
asuria,
aulimentu,
limiore
| ctr.
bonugoro
Frasi
ne tropu ispendhas ne apas suria!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
avidité
Inglese
avidity
Spagnolo
avidez
Italiano
avidità
Tedesco
Gier.
soricàda , nf Definizione su soricare, sorigadura Etimo srd.
soricadòre , agt: soricatore, sorigadore Definizione nau de gatu, chi cricat e cassat sórighes, cassadore Sinonimi e contrari soricarju 1 Etimo srd.
soricàre , vrb: sorigai 1, sorigare Definizione cassare sórighes, su chi faent is gatos; papare s'orrobba comente faent is sórighes; fintzes forrogare, pònnere totu a tréulu cricandho cosa Frasi custos batos sunt bonos a sorigare: no bi lassant sórighe in bighinadu ◊ su batu est sorighendhe 2. sórighes, in domo mia sorigadu mi azis pane, casu e regotu ◊ pro tènnere a mimme, at nau su sóriche, sórico sa soca! ◊ nche at secatu totu sa parte soricata de su pane 3. ite bi ses soricandhe? ◊ no ti ponzas a soricare in su calàssiu! (G.F.Sedda) Etimo srd.
soricàrgiu, soricàrju , nm: sorigàgiu,
sorigaju,
sorigalzu,
sorigarzu Definizione
aparíciu po cassare sórighes fatu coment'e una gabbiedha de filuverru / parare, pònnere su sorigarzu; isparare su s. = tancaresiche de botu
Sinonimi e contrari
arratera,
arratonera,
cassadopis,
tenedope
/
ttrs. surigàgiu
Frasi
su sorigarzu fit paradu, si ch'est isparadu ma de sórighe no ndhe at tentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ratière
Inglese
mousetrap
Spagnolo
ratonera
Italiano
tràppola per sórci
Tedesco
Mausefalle.
soricàrju 1 , agt: sorigalzu 1 Definizione nau de gatu, chi cassat sórighes, àbbile po cassare Sinonimi e contrari soricadore Frasi batu sorigalza bi tenimus in coile Etimo srd.
soricatòre soricadòre
sóriche , nm, nf: sóriga,
sórige,
sórighe,
sórighi,
sórigi,
sórigu Definizione
genia de animaledhu de tantas calidades, tímiu meda in sa domo ca faet fintzes dannu (orrúnchinat de totu, cosa de papare e trastos, orrobba) e podet ispainare maladias po sa gente; su lampaluxi de su sole chi a giogu si faet cun d-un'orrugu de isprigu / min. sorighitu / sóriche càmpinu, sórighe pinnàdigu o pinnàdile, sorigh'e pedhe = alaepedhe; sóriche de padente = mailloni, itl. ghiro; sórighe de riu = genia de pigione: coàciu, cucumartzolu; sórighe de muscu = sorichenuscu, zenia de prendha; peta in sórighe = sa prupa a orrugu grussu longu tundhu
Sinonimi e contrari
madrona,
tónigu,
topi
/
tzeghedhu
Modi di dire
csn:
comporare casu dae sos sórighes = incumandai lardu a is topis, chircare cosa a chie no ndhe daet ca si la mànigat isse etotu; lestru che sóriche curtu dae tres gatos = lestru meda; essíreche che sóriche in arjola fata = càdriu, debressi, a fuidura; drommire che sórighe núsculu = che sacu, meda; betare sos sórighes = nadu in cobertantza, abboghinare aúgurios o maledissiones in rima in ziru peri sas carrelas, zenia de costuma de úrtima die de annu o a Sos Tres Res, a logos
Frasi
dae candho est morta s'atu sos sórighes si che ant fatu sa buada in su sacone! (S.Bícchiri)◊ pariat batulinu in mesu de lana o sórigu in s'abba pidighinendhe ◊ su sórighe pro si fàghere su nidu rósigat robba, pabilu e cosas gai
Cognomi e Proverbi
smb:
Soriga, Sorighe
/
prb:
fílgiu de gatu sóriga tenit ◊ a muros vetzos no mancant sórighes
Terminologia scientifica
anar, rattus rattus, r. norvegicus, mus musculus
Etimo
ltn.
sorice(m)
Traduzioni
Francese
rat
Inglese
mouse
Spagnolo
rata,
ratón
Italiano
ratto,
tòpo
Tedesco
Ratte,
Maus.
sorichenúscu , nm Definizione genia de prendha a pendhéntile, de pònnere apicada.
sorichína , nf: ciorighina, sorighina 2, sorigina, sorixina 1 Definizione ispina de topis o ispina tzorighina, genia de tupa ispinosa: in calecunu logu dhi narant fintzes tiria che a unas cantu àteras linnas ispinosas meda (deasi comente sorichina a logos est sa tiria o isparau biancu) Sinonimi e contrari tiriabburda / cdh. spinaraza Frasi si uscravat su mannale cun sa sorichina Terminologia scientifica mt, Genista corsica Etimo srd.
sorichínu , agt: sorighinu, sorixinu Definizione de sórighe, chi est che a su sórighe; chi est in colore de sórighe; nau de pegus cràbinu o brebeghinu po is origas, chi no ndhe portat o dhas portat pitichedhedhas Sinonimi e contrari chijinatu, múrinu / múdulu, múticu Etimo ltn. soricinus.
sorichítu , nm Definizione caragolu de mare.
soridòre , agt Definizione agiummai soridu, chi chistit su dinare Sinonimi e contrari | ctr. bauridore, calestiosu.
sorídu , agt: suridu Definizione
nau de ccn., chi est de manu istrinta meda, arrestigu, malu a giare, chi no ispendhet, chi iat a bòllere totu issu; disigiosu meda
Sinonimi e contrari
aggantzadu,
issotzigadore,
limidu,
susuncu
/
esuridu*,
ingurdone
| ctr.
dadivosu,
manilalgu
Frasi
e proite soridu su piúere in fronte li che at sutu su suore faladu in s'agonia? (A.Dettori)◊ so rujendhe in sas cussorzas mias suridas (M.Canu)◊ si mancat sa paghe, sa morte est in ziru surida ◊ làssala istare sa crica surida, no ti fetes piús leare a giogu! ◊ aes malas suridas
2.
una morte surida ti at furadu sos sónnios de pitzinnu ◊ medas furisteris benint a Sardigna suridos de sole e de mare
Traduzioni
Francese
avare
Inglese
mean
Spagnolo
mezquino,
avaro
Italiano
grétto
Tedesco
knauserig.
sóriga sóriche
sorigadòre soricadòre
sorigàdu , pps, agt: surigadu Definizione de sorigare; nau de unu trastu, de orrobba, chi est papau, chi dh'ant orrunchinau is sórighes Sinonimi e contrari arrósiu, orroiu, rosicau / cdh. runtzicatu 2. so barca sorigada in mesu mare e sos bentos abbramidos cun fuetes de atza mi frustant (L.Brotzu)◊ s'atzola, sa robba est totu sorigada ◊ cussos pantalones sunt totu sorigados, comente fint fora.
sorigadúra , nf Definizione su sodigare, andhare o cúrrere aifatu Sinonimi e contrari sighidura Frasi lampu a sorigadura chi dhu calit! Etimo srd.