sucròne , nm Definizione iat a èssere surcu mannu, ma nau in su sensu de farta, tretu in mesu de s'aríngiu arresurtau chentza arau: in d-unu chistionu, cosa pagu crara, male cunsiderada Frasi so chircandhe de secare in curtzu pro cuncruire chene lassare apalas sucrones tropu grussos (M.Columbu).
súcru , nm: súlciu,
sulcru,
sulcu,
surcu Definizione
genia de segada longa chi si faet in sa terra po dha mòvere a furriadura e dhue semenare o prantare cosa; genia de cora in sa terra arada, sèmpere po prantare o semenare cosa / min. sulchixedhu, surchitu; sa terra prus in artu, in su surcu: bancu o crista (fintzas pintana, codhixedhu), tretu inue cumènciat, inue acabbat, cabitzali, conca
Sinonimi e contrari
trucu 2
Modi di dire
csn:
bogàreche su s. = (nadu de s'aronzu) fàghereche totu su surcu cantu est longu su tretu, (nadu de s'abba e de s'abbonzu) lòmpere a sa fine de su surcu; sulcus de sperru = surcos largos, coras mannas chi si faghent in su terrinu aradu pro che bogare sas abbas a tropu; torrare in s. = currèzeresi, torrare a su chi andhat bene; ghetai a s. a unu = fàghere intrare in cuadernu; bogare a unu dae su s. sou = cumbínciri a unu chi no est acomenti dha pentzat cussu; essíreche dae surcu (in su chistionu) = circai àteras chistionis, fuedhai de àteru, no abarrai in s'argumentu; betare su surcu = marritai sa cosa prantada a manera de acarraxai su fundu in su tretu prus bàsciu (po portai prus terra)
Frasi
no si chircant piús àteros mundhos ca che at in terras nostras prata e oro cantu piús sos súlcios sunt profundhos (P.Casu)◊ sos boes arendhe caminant súlciu súlciu ◊ sos puzones sunt súlciu súlciu tilingendhe
2.
mancari perriches, catecantu no lu bogas dai su surcu sou
Etimo
ltn.
sulcus
Traduzioni
Francese
sillon
Inglese
furrow,
gully
Spagnolo
surco
Italiano
sólco
Tedesco
Furche.
súcu , nm Definizione macarrones pitichedhedhos chi si faent de símbula murigandhodha in sa canistedha cun is pódhighes a manu a manu chi s'istídhigat abba: essit a farinos tundhos e grussos a bisura de gràndhine (su tundhu), a granos, si faet sicare e si ponet a su brodu, a su minestrone o si faet fintzes piscau e cundhiu che a totu is macarrones (s. istuvadu, freguedha stufada in su forru); dhue at logu chi su sucu est una genia de macarrone longu / min. suchitu / calidades de sucu: tundhu, tagliadu (genia de lisòngias fines) Sinonimi e contrari ambu, frégua, manestu, pistizone Modi di dire csn: s'amore no est s. = no est cosighedha de pagu contu!; fàghere una cosa a s. = firchinare, ispimpirallai, arrogai Frasi proite che at ómine terrenu chi cun farina anzena faghet sucu? (A.Dettori)◊ ant fatu macarrones de busa, macarrones cravaos, minestra fine e sucu ◊ su sucu tagliadu lu faghiamus a fozolos e segadu a fine Cognomi e Proverbi smb: Succu Terminologia scientifica mng Etimo ctl. suc.
súcula , nf Sinonimi e contrari giotuledhu Etimo spn. súcula.
suculítu , nm, nf: ciucullita, sucurita, sucuritu, taculitu, tzaculitu* Sinonimi e contrari súcuru 1, tzaculitata, tzucu Frasi at errísiu tanti chi dhi furint pigaus is sucuritus.
súcunu , nm: súncunu Sinonimi e contrari assupedhu, atzuconamentu, sucúturu, sunconi, sungurtu Frasi sa picioca fuat prangendu a súcunus ◊ no bolemu intendi prantu e súncunus de pipiu!
sucunzàre , vrb Definizione
serrare un'apertura ma no deunudotu, lassandhodha pagu pagu aperta, acostia
Sinonimi e contrari
aggalenare,
assibbiare,
imbasare,
irganzare,
iscadangiai,
iscanzire,
suzire,
tambai
2.
lassaiat sa zanna sucunzada ◊ sa porta no fit tancada, fit solu sucunzada
Etimo
ltn.
sub + cuneare
Traduzioni
Francese
entrouvrir
Inglese
to half-close
Spagnolo
entornar
Italiano
socchiùdere
Tedesco
halb schliessen.
sucuriàre , vrb Definizione coment'e sucariare pranghendho, prànghere a súcuros, a suncutu, tzunchiandho e tremendhosi Sinonimi e contrari singultare.
sucuríta, sucurítu suculítu
sucúrrere , vrb: assuncurri,
suncúrrere,
suncurri,
suncúrriri Definizione
su passare o mòvere una cosa in s'àtera a illascinadura: prus che àteru si narat de unu lobu unu pagu lascu in sa fune o àteras cosas deasi / pps. sucurtu 1, suncurtu 1
Sinonimi e contrari
alliscinai
Frasi
custa funi no suncurrit ◊ dhu portat acapiau a crobu de suncurri ◊ dh'iant fatu passai unu nuu de suncúrriri in su tzugu
2.
si ghetat una tassa de vinu e che la sucurret totu a una tirada
Traduzioni
Francese
glisser
Inglese
to glide,
to shuffle
Spagnolo
deslizarse,
arrastrar
Italiano
scórrere,
strisciare
Tedesco
gleiten,
kriechen.
sucúrri , vrb Sinonimi e contrari agiudai.
sucúrru , nm: suncurru Definizione agiudu e fintzes cosa a papare Sinonimi e contrari agiudu / sustentu Frasi cantos ndhe as bistu inoche chena isperu mutindhe a disisperu unu suncurru! (L.Loi)◊ ponedhi coidau ca su suncurru no ti at a mancare! Etimo spn. socorro.
sucúrta , nf: suncurta Definizione su sucúrrere, su acudire de gente meda, sa gente chi est curta a unu logu Etimo srd.
sucúrtidu , nm Definizione àlidu a cropu, mancamentu de s'àlidu chi faet a chie pranghet a meda Sinonimi e contrari secutu, singurtu, supédhidu Frasi Velíssia est curta a sucúrtidos pro dare cunfortu a sa comare.
sucurtósu , agt Definizione chi est o chi si faet a suncutos, nau de su prantu Etimo srd.
sucúrtu secútu
sucúrtu 1 , pps, agt: suncurtu Definizione de sucúrrere; nau de unu, chi est prontu o deretu a iscúdere / nú suncurtu = chi sucurret.
súcuru súcaru
súcuru 1 , nm: tzúculu* Definizione cropu chi giaet su parasàmbene candho s'intèterat de botu e faet essire coment'e unu tzúnchiu in su gúturu / min. sucuritu Sinonimi e contrari cianculita, ciucullita, tzaculitata, tzicorrida, tzitzilicu, tzucu.
súcuta , nf Definizione sumidura chi essit in sa pedhe a is brebès, ogiosa ma a bisura de sabone (is manos, imbrutadas murghendho, samunadas cun abba essint bene límpias).