sucròne , nm Definitzione iat a èssere surcu mannu, ma nau in su sensu de farta, tretu in mesu de s'aríngiu arresurtau chentza arau: in d-unu chistionu, cosa pagu crara, male cunsiderada Frases so chircandhe de secare in curtzu pro cuncruire chene lassare apalas sucrones tropu grussos (M.Columbu).
súcru , nm: súlciu,
sulcru,
sulcu,
surcu Definitzione
genia de segada longa chi si faet in sa terra po dha mòvere a furriadura e dhue semenare o prantare cosa; genia de cora in sa terra arada, sèmpere po prantare o semenare cosa / min. sulchixedhu, surchitu; sa terra prus in artu, in su surcu: bancu o crista (fintzas pintana, codhixedhu), tretu inue cumènciat, inue acabbat, cabitzali, conca
Sinònimos e contràrios
trucu 2
Maneras de nàrrere
csn:
bogàreche su s. = (nadu de s'aronzu) fàghereche totu su surcu cantu est longu su tretu, (nadu de s'abba e de s'abbonzu) lòmpere a sa fine de su surcu; sulcus de sperru = surcos largos, coras mannas chi si faghent in su terrinu aradu pro che bogare sas abbas a tropu; torrare in s. = currèzeresi, torrare a su chi andhat bene; ghetai a s. a unu = fàghere intrare in cuadernu; bogare a unu dae su s. sou = cumbínciri a unu chi no est acomenti dha pentzat cussu; essíreche dae surcu (in su chistionu) = circai àteras chistionis, fuedhai de àteru, no abarrai in s'argumentu; betare su surcu = marritai sa cosa prantada a manera de acarraxai su fundu in su tretu prus bàsciu (po portai prus terra)
Frases
no si chircant piús àteros mundhos ca che at in terras nostras prata e oro cantu piús sos súlcios sunt profundhos (P.Casu)◊ sos boes arendhe caminant súlciu súlciu ◊ sos puzones sunt súlciu súlciu tilingendhe
2.
mancari perriches, catecantu no lu bogas dai su surcu sou
Ètimu
ltn.
sulcus
Tradutziones
Frantzesu
sillon
Ingresu
furrow,
gully
Ispagnolu
surco
Italianu
sólco
Tedescu
Furche.
súcu , nm Definitzione macarrones pitichedhedhos chi si faent de símbula murigandhodha in sa canistedha cun is pódhighes a manu a manu chi s'istídhigat abba: essit a farinos tundhos e grussos a bisura de gràndhine (su tundhu), a granos, si faet sicare e si ponet a su brodu, a su minestrone o si faet fintzes piscau e cundhiu che a totu is macarrones (s. istuvadu, freguedha stufada in su forru); dhue at logu chi su sucu est una genia de macarrone longu / min. suchitu / calidades de sucu: tundhu, tagliadu (genia de lisòngias fines) Sinònimos e contràrios ambu, frégua, manestu, pistizone Maneras de nàrrere csn: s'amore no est s. = no est cosighedha de pagu contu!; fàghere una cosa a s. = firchinare, ispimpirallai, arrogai Frases proite che at ómine terrenu chi cun farina anzena faghet sucu? (A.Dettori)◊ ant fatu macarrones de busa, macarrones cravaos, minestra fine e sucu ◊ su sucu tagliadu lu faghiamus a fozolos e segadu a fine Sambenados e Provèrbios smb: Succu Terminologia iscientìfica mng Ètimu ctl. suc.
súcula , nf Sinònimos e contràrios giotuledhu Ètimu spn. súcula.
suculítu , nm, nf: ciucullita, sucurita, sucuritu, taculitu, tzaculitu* Sinònimos e contràrios súcuru 1, tzaculitata, tzucu Frases at errísiu tanti chi dhi furint pigaus is sucuritus.
súcunu , nm: súncunu Sinònimos e contràrios assupedhu, atzuconamentu, sucúturu, sunconi, sungurtu Frases sa picioca fuat prangendu a súcunus ◊ no bolemu intendi prantu e súncunus de pipiu!
sucunzàre , vrb Definitzione
serrare un'apertura ma no deunudotu, lassandhodha pagu pagu aperta, acostia
Sinònimos e contràrios
aggalenare,
assibbiare,
imbasare,
irganzare,
iscadangiai,
iscanzire,
suzire,
tambai
2.
lassaiat sa zanna sucunzada ◊ sa porta no fit tancada, fit solu sucunzada
Ètimu
ltn.
sub + cuneare
Tradutziones
Frantzesu
entrouvrir
Ingresu
to half-close
Ispagnolu
entornar
Italianu
socchiùdere
Tedescu
halb schliessen.
sucuriàre , vrb Definitzione coment'e sucariare pranghendho, prànghere a súcuros, a suncutu, tzunchiandho e tremendhosi Sinònimos e contràrios singultare.
sucuríta, sucurítu suculítu
sucúrrere , vrb: assuncurri,
suncúrrere,
suncurri,
suncúrriri Definitzione
su passare o mòvere una cosa in s'àtera a illascinadura: prus che àteru si narat de unu lobu unu pagu lascu in sa fune o àteras cosas deasi / pps. sucurtu 1, suncurtu 1
Sinònimos e contràrios
alliscinai
Frases
custa funi no suncurrit ◊ dhu portat acapiau a crobu de suncurri ◊ dh'iant fatu passai unu nuu de suncúrriri in su tzugu
2.
si ghetat una tassa de vinu e che la sucurret totu a una tirada
Tradutziones
Frantzesu
glisser
Ingresu
to glide,
to shuffle
Ispagnolu
deslizarse,
arrastrar
Italianu
scórrere,
strisciare
Tedescu
gleiten,
kriechen.
sucúrri , vrb Sinònimos e contràrios agiudai.
sucúrru , nm: suncurru Definitzione agiudu e fintzes cosa a papare Sinònimos e contràrios agiudu / sustentu Frases cantos ndhe as bistu inoche chena isperu mutindhe a disisperu unu suncurru! (L.Loi)◊ ponedhi coidau ca su suncurru no ti at a mancare! Ètimu spn. socorro.
sucúrta , nf: suncurta Definitzione su sucúrrere, su acudire de gente meda, sa gente chi est curta a unu logu Ètimu srd.
sucúrtidu , nm Definitzione àlidu a cropu, mancamentu de s'àlidu chi faet a chie pranghet a meda Sinònimos e contràrios secutu, singurtu, supédhidu Frases Velíssia est curta a sucúrtidos pro dare cunfortu a sa comare.
sucurtósu , agt Definitzione chi est o chi si faet a suncutos, nau de su prantu Ètimu srd.
sucúrtu secútu
sucúrtu 1 , pps, agt: suncurtu Definitzione de sucúrrere; nau de unu, chi est prontu o deretu a iscúdere / nú suncurtu = chi sucurret.
súcuru súcaru
súcuru 1 , nm: tzúculu* Definitzione cropu chi giaet su parasàmbene candho s'intèterat de botu e faet essire coment'e unu tzúnchiu in su gúturu / min. sucuritu Sinònimos e contràrios cianculita, ciucullita, tzaculitata, tzicorrida, tzitzilicu, tzucu.
súcuta , nf Definitzione sumidura chi essit in sa pedhe a is brebès, ogiosa ma a bisura de sabone (is manos, imbrutadas murghendho, samunadas cun abba essint bene límpias).