trebidúra , nf: trobidura Definizione su troboire, su pònnere sa trobea Sinonimi e contrari travadura, trobeida, tropedinzu Etimo srd.
trébie trébi
trebilàtzu , agt Sinonimi e contrari
apicigosu,
apitzigaditu,
apodhosu
Traduzioni
Francese
glutineux,
visqueux
Inglese
sticky
Spagnolo
glutinoso
Italiano
glutinóso,
viscóso
Tedesco
klebrig.
trébini, trébiri trébi
trebíri trebeíre
trebíri 1 , vrb Sinonimi e contrari serbiri.
trebíu , pps, agt: trobeidu,
trobidu,
trobiu,
tropediu tropeitu,
tropeiu,
tropitu Definizione
de trebiri; chi portat trobeas, chi no podet camminare po cosa chi si dhu impedit; chi si movet cun dificurtade
Sinonimi e contrari
peigonau
/
cdh. trubitu
2.
is cuadhus mannus funt trebius, ma sa pudheca est iscapa ◊ est trobiu coment'e s'arrú cun su tintioni
3.
su pobidhu paret unu pagu troboiu, ballandho, no tenet cudha lepidesa chi giughent is balladores ◊ at rispostu chin boche tropeita
Traduzioni
Francese
entravé
Inglese
shackled
Spagnolo
trabado
Italiano
impastoiato
Tedesco
gefesselt.
trébua , nm: trégulas,
tréulas,
tríbulas,
trígulas,
tríulas,
tríura,
trívulas Definizione
su de sete meses de s'annu, su mese de argiolas, su tempus chi si tréulant is laores / figu de tríulas = figu de prima
Sinonimi e contrari
alzolas
Frasi
in tríulas, finida sa messera, fut festa manna sa di'e s'arzola (S.Murgia Niola)◊ candho in sos meses de làmpadas e tríulas sa calura est tropu forte, aggradesso meda de mi sètzere suta de un'àlvure a lègere
Terminologia scientifica
tpc
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
juillet
Inglese
july
Spagnolo
julio
Italiano
lùglio
Tedesco
Juli.
trebudhéri , agt, nm Definizione chi o chie istat sèmpere criticandho s'àteru Sinonimi e contrari criticheri, giuricheri, porretànciu. Frasi tocat a istai aillargu de is trebudheris, ca funt a origa parada!
trebuléri , agt, nm: treuleri,
treguleri Definizione
chi o chie ponet tréulu, pesat burdellu, ponet avolotu
Sinonimi e contrari
imprenidore,
insulladori,
piliseri,
supuzadore,
supuzeri,
triulanu,
trobbuscadore
Frasi
a cussa gelosa e tragallera dh'ant annomingiada treulera de professioni!
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
agitateur,
fauteur de troubles
Inglese
instigator
Spagnolo
agitador
Italiano
agitatóre,
sobillatóre
Tedesco
Aufwiegler.
trebússu, trebútu trabútzu
trebutzàda , nf Definizione cropu de treutzu; su tanti de cosa chi si podet pigare cun su treutzu Frasi una trebutzada de palla, de fenu ◊ cantu trebutzadas as dépiu bentulai po duas finiallas de pani!… Etimo srd.
trebutzéri , agt Definizione unu chi si giaet bàntidos, chi si credet tropu e cricat chistiones fintzes a ingannia Sinonimi e contrari imbodhiosu Frasi cadrangiosu trebutzeri, presumiu, bantaxeri! ◊ gi est pagu trebutzeri, cussu!…
trebútzu trabútzu
trèca , nf Definizione genia de idea, fintzes iscusa, arreghèscia, ingannu Sinonimi e contrari bibbirriu, bidhídhiri, billèlleres, bremmigorru, crichivellu, tzelevriada, zibbírriu / arraghèscia, iscóticu, iscúgia / trampa, transa, troga Frasi addaghi bos vintrat sa treca de bos giogare sa limba sezis unu fogu fuidu! (G.Ruju)◊ agataiant sa treca giusta pro che lu bogare dae mesu, a isse ◊ si cumprendhides sa treca podides cumprèndhere su chi no bos apo nadu puru ◊ donzi bolta agataiat una treca noa pro no muntènnere sa promissa.
trèca 1 , nf Definizione seca, ispudu, carràschiu, lorodhu.
trecèntos, trechèntos , agt, nm: tregentos,
tregentus,
treghentos,
trejentos,
trexentus Definizione
tres bortas chentu (in números àrabbos 300, in números romanos CCC): coment'e agt. podet cuncordare cun su nm.
Frasi
tenet trechentas berbeches ◊ si podiat bendi po trexentus munedas de prata ◊ no teniat abbisóngiu de is trexentus francus ◊ in treghentos annos cantu ndh'as bistu passandho in cue mannos e pitios!
Etimo
ltn.
trecentos
Traduzioni
Francese
trois cents
Inglese
three hundred
Spagnolo
trescientos
Italiano
trecènto
Tedesco
dreihundert.
trechèssa , nf Definizione tússiu forte, mescamente cussu chi si faet prus aintru in su gúturu.
trechéssu , nm: trechetu Definizione
moida manna / fàghere abba a trechetu, pròiri a trechessu = aira, a stracia
Sinonimi e contrari
carralzu,
chimentu,
isbómbiu,
sciumbullu,
tronidarza
Frasi
in d-unu trechetu inferrorosu sos minadores si atapant e s'ispinghent in miniera ◊ una pitzinna ebbia no leaiat parte a su trechetu chi totu fint fatendhe, a carrasegare ◊ a su tàmbula tàmbula, a su rue rue, faghiat unu trechetu de totu sos diàulos ◊ su bentu falat a trechetu iscudendhe sas frunzas a sas matas
Traduzioni
Francese
fracas
Inglese
din
Spagnolo
fragor
Italiano
fragóre
Tedesco
Lärm.
trechetàda , nf: treghetada Definizione su trechetare; chimentu, moida manna de cropos, fintzes iscutulada manna de abba Sinonimi e contrari sciumbullu, trachidada, trechessu Frasi sos bentos ndhe ghetant sas àgheras prus nighedhas chin órulos de traschias e trechetadas de lampos e de tronos ◊ geo solu no apo cumpresu mancu sas trechetadas e su chimentu de s'iferru de su sirbone sannicanu! Etimo srd.