tellixèdha , nf Definizione tella pitica, pedrighedha lada Sinonimi e contrari lastrita.
tellòra tagiòla
telloràrgiu talloràxu
telloràxi, telloràxu talloràxu
téllura , nf Definizione pedra lada Sinonimi e contrari tèglia Etimo srdn.
telluràrgiu, telluràxu talloràxu
tellúri , nm Sinonimi e contrari praicàrgiu, razile, talloraxu Etimo srdn.
telòne , nm Definizione telu grussu, mannu.
telòne 1 , nm Definizione tula manna, terrenu prus longu chi no largu Frasi b'aiat unu telone semenadu a trigu, in sa tanca.
tèlpe , nm, nf: terpe,
trepe Definizione
prus che àteru, genia de animale longu longu e fine, chentza peis e ne farrancas, chi camminat a egaseogas illasciandho e coment'e iscutulandhosi in terra, pentzau sèmpere che animale malu; fintzes àtera genia de animales pagu geniosos e, in cobertantza, persona mala / no bíere mancu terpe = mancu ànima, nudha, a neune
Sinonimi e contrari
caboru,
cerpe,
cerpiu,
grodhe,
terpente
Frasi
cale columba càndhida innossente mossida dae terpe velenosu ◊ sa terpe che at cumbintu a Eva chin sa mela…◊ telpes e mostres, tra fiamaridas l'afritzant cun sa vista ànima e coro (P.Casu)◊ sa tentascione istrísciat che sa terpe ◊ una die chi si aiat fatu una pastina li at bénnidu unu dolore chi si trofijaiat che telpe
Terminologia scientifica
anar
Etimo
ltn.
serpes
Traduzioni
Francese
serpent
Inglese
snake
Spagnolo
serpiente
Italiano
sèrpe,
serpènte
Tedesco
Schlange.
telpía , nf, nm: cerpiu*,
serpia,
terpia,
terpiu,
tirpia,
tripia,
tzarpia Definizione
dónnia e css. bobboi; foedhandho cun tzacu de ccn., chie giaet ifadu o est malu
Sinonimi e contrari
arresia,
babballoti,
babbaudhu,
babboi,
errebiu,
incerpiu,
terpusu,
titupiu
Frasi
brujendhe piantas e colturas custa terra incantada si distruet, forsis mancu tirpias che istant solas ◊ su gorropu est unu furriadorzu de istrias, acoilat bobborrotis e tirpias
2.
cussa fémina est una tripia
Traduzioni
Francese
les insectes
Inglese
insects
Spagnolo
los insectos
Italiano
gli insètti
Tedesco
Insekten.
télu , nm: teu 1 Definizione orrugu mannu de tela, de àtera orrobba téssia, o fintzes de plàstica Frasi si ponet unu telu, mescamente de lana, a cuguzare su pane pesendhe ◊ pro collire s'olia isterrent telos de pràstica in sa cortina 2. dhi apu nau a mi ndi betiri unu teu, de tripa, e mi ndi potat un'iscaparroni!
telútza , nf Definizione tella pitica, tellixedha Sinonimi e contrari arragiola, pianella, pranita Frasi est un'iscala a gradinus de telutzas niedhas chi badhant a dónnia postura de pei.
tèlza , nf Definizione genia de misura (de unos noe litros) Frasi aiat postu sas ainas in d-una cascetedha manna cantu una telza.
telzibbúcu , nm: terzebbucu,
totzibbucu Definizione
pannighedhu a si frobbire in murros papandho
Sinonimi e contrari
frebbeucu,
pannighedhu,
tiagiola,
tialledha,
tratabbucu
/
cdh. tuadholu
Etimo
itl.l
terzebuca
Traduzioni
Francese
serviette de table
Inglese
napkin
Spagnolo
servilleta
Italiano
tovagliòlo
Tedesco
Serviette.
tèma , nf: atema,
dema,
tzema (sa t. = nr. satèma) Definizione
càusa, iscusa de unu male, maladia mancari no grave; fintzes prantu longu
Sinonimi e contrari
ciaca,
insemia,
iscóticu,
iscúgia,
mendhea,
taca 3,
témiu,
tzemia*
Frasi
as collidu tema: mi pares tunconidu
Traduzioni
Francese
symptôme
Inglese
illness beginning
Spagnolo
principio de enfermedad
Italiano
difètto alla salute,
princìpio di malattìa
Tedesco
schlechte Gesundheit,
Anfang einer Krankheit.
tèma 1 , nm Definizione
argumentu chi si portat in chistionu, sa cosa chi si chistionat, de chistionare: mescamente s'argumentu tirau a billetes chi giaent a is poetas de palcu, o su chi in iscola giaent a is istudentes po dhos pònnere a iscríere, coment’e prova o cumproa de su chi ant istudiau o de comente ischint foedhare de s'argumentu
Sinonimi e contrari
alleca,
argumentu,
chestione
Frasi
in su tema chi dadu mi as oe devo cantare sa part'e s'eroe (Cubeddu)◊ o siat tema betzu o tema nou, deo in custu bi agato recreu! (Sozu)◊ arrejono su tema chi dana, lu fato diventare triunfante (Tucone)
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
sujet,
thème
Inglese
composition,
topic
Spagnolo
tema
Italiano
tèma,
argoménto
Tedesco
Thema.
temàdu , agt: tematu, tzemau Definizione chi at buscau atema, temiadu, chi tenet calecuna mància in sa salude Sinonimi e contrari incimiau, indemau, intinniu, tacadu, temósigu, temosu, tunconidu | ctr. líaru, sanu Frasi sas berbechedhas meas sont istasidas e temadas Etimo srd.
temàgna tamàgnu