tellixèdha , nf Definitzione tella pitica, pedrighedha lada Sinònimos e contràrios lastrita.
tellòra tagiòla
telloràrgiu talloràxu
telloràxi, telloràxu talloràxu
téllura , nf Definitzione pedra lada Sinònimos e contràrios tèglia Ètimu srdn.
telluràrgiu, telluràxu talloràxu
tellúri , nm Sinònimos e contràrios praicàrgiu, razile, talloraxu Ètimu srdn.
telòne , nm Definitzione telu grussu, mannu.
telòne 1 , nm Definitzione tula manna, terrenu prus longu chi no largu Frases b'aiat unu telone semenadu a trigu, in sa tanca.
tèlpe , nm, nf: terpe,
trepe Definitzione
prus che àteru, genia de animale longu longu e fine, chentza peis e ne farrancas, chi camminat a egaseogas illasciandho e coment'e iscutulandhosi in terra, pentzau sèmpere che animale malu; fintzes àtera genia de animales pagu geniosos e, in cobertantza, persona mala / no bíere mancu terpe = mancu ànima, nudha, a neune
Sinònimos e contràrios
caboru,
cerpe,
cerpiu,
grodhe,
terpente
Frases
cale columba càndhida innossente mossida dae terpe velenosu ◊ sa terpe che at cumbintu a Eva chin sa mela…◊ telpes e mostres, tra fiamaridas l'afritzant cun sa vista ànima e coro (P.Casu)◊ sa tentascione istrísciat che sa terpe ◊ una die chi si aiat fatu una pastina li at bénnidu unu dolore chi si trofijaiat che telpe
Terminologia iscientìfica
anar
Ètimu
ltn.
serpes
Tradutziones
Frantzesu
serpent
Ingresu
snake
Ispagnolu
serpiente
Italianu
sèrpe,
serpènte
Tedescu
Schlange.
telpía , nf, nm: cerpiu*,
serpia,
terpia,
terpiu,
tirpia,
tripia,
tzarpia Definitzione
dónnia e css. bobboi; foedhandho cun tzacu de ccn., chie giaet ifadu o est malu
Sinònimos e contràrios
arresia,
babballoti,
babbaudhu,
babboi,
errebiu,
incerpiu,
terpusu,
titupiu
Frases
brujendhe piantas e colturas custa terra incantada si distruet, forsis mancu tirpias che istant solas ◊ su gorropu est unu furriadorzu de istrias, acoilat bobborrotis e tirpias
2.
cussa fémina est una tripia
Tradutziones
Frantzesu
les insectes
Ingresu
insects
Ispagnolu
los insectos
Italianu
gli insètti
Tedescu
Insekten.
télu , nm: teu 1 Definitzione orrugu mannu de tela, de àtera orrobba téssia, o fintzes de plàstica Frases si ponet unu telu, mescamente de lana, a cuguzare su pane pesendhe ◊ pro collire s'olia isterrent telos de pràstica in sa cortina 2. dhi apu nau a mi ndi betiri unu teu, de tripa, e mi ndi potat un'iscaparroni!
telútza , nf Definitzione tella pitica, tellixedha Sinònimos e contràrios arragiola, pianella, pranita Frases est un'iscala a gradinus de telutzas niedhas chi badhant a dónnia postura de pei.
tèlza , nf Definitzione genia de misura (de unos noe litros) Frases aiat postu sas ainas in d-una cascetedha manna cantu una telza.
telzibbúcu , nm: terzebbucu,
totzibbucu Definitzione
pannighedhu a si frobbire in murros papandho
Sinònimos e contràrios
frebbeucu,
pannighedhu,
tiagiola,
tialledha,
tratabbucu
/
cdh. tuadholu
Ètimu
itl.l
terzebuca
Tradutziones
Frantzesu
serviette de table
Ingresu
napkin
Ispagnolu
servilleta
Italianu
tovagliòlo
Tedescu
Serviette.
tèma , nf: atema,
dema,
tzema (sa t. = nr. satèma) Definitzione
càusa, iscusa de unu male, maladia mancari no grave; fintzes prantu longu
Sinònimos e contràrios
ciaca,
insemia,
iscóticu,
iscúgia,
mendhea,
taca 3,
témiu,
tzemia*
Frases
as collidu tema: mi pares tunconidu
Tradutziones
Frantzesu
symptôme
Ingresu
illness beginning
Ispagnolu
principio de enfermedad
Italianu
difètto alla salute,
princìpio di malattìa
Tedescu
schlechte Gesundheit,
Anfang einer Krankheit.
tèma 1 , nm Definitzione
argumentu chi si portat in chistionu, sa cosa chi si chistionat, de chistionare: mescamente s'argumentu tirau a billetes chi giaent a is poetas de palcu, o su chi in iscola giaent a is istudentes po dhos pònnere a iscríere, coment’e prova o cumproa de su chi ant istudiau o de comente ischint foedhare de s'argumentu
Sinònimos e contràrios
alleca,
argumentu,
chestione
Frases
in su tema chi dadu mi as oe devo cantare sa part'e s'eroe (Cubeddu)◊ o siat tema betzu o tema nou, deo in custu bi agato recreu! (Sozu)◊ arrejono su tema chi dana, lu fato diventare triunfante (Tucone)
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
sujet,
thème
Ingresu
composition,
topic
Ispagnolu
tema
Italianu
tèma,
argoménto
Tedescu
Thema.
temàdu , agt: tematu, tzemau Definitzione chi at buscau atema, temiadu, chi tenet calecuna mància in sa salude Sinònimos e contràrios incimiau, indemau, intinniu, tacadu, temósigu, temosu, tunconidu | ctr. líaru, sanu Frases sas berbechedhas meas sont istasidas e temadas Ètimu srd.
temàgna tamàgnu