tèla tèba
telacúba , nf: telaguba,
telecuba,
telegua,
tellecuba,
tellegua Definizione
tela de cuba: crosta, pígiu grussu e tostau chi abbarrat in su fundhu de sa carrada, genia de sales chi faent is binos
Sinonimi e contrari
aradadhu
Frasi
po picai sa tellecuba in is cuponis mannus si intràt aintru (e si bendiat a is lambicus)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tartre
Inglese
tartar
Spagnolo
sarro
Italiano
tàrtaro
Tedesco
Weinstein.
telacúcu , nm: ataligughe,
tilicucu,
tiligugu,
tzabagugu Definizione
genia de ispogiadedhu o prantuledha; genia de tzintzigorru longu, chentza corgiolu
Sinonimi e contrari
alicucu 1,
satzaluga,
sosoga,
talacuca
2.
su telacucu est unu tirpiuzu chi si agatat in logu de umidore
Terminologia scientifica
crp, calcides ocellatus tiligugu
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
gecko
Inglese
gecko
Spagnolo
salamanquesa,
escinco ocelado
Italiano
gèco,
gòngilo
Tedesco
Mauergecko.
telaemúru , nf Sinonimi e contrari beluemuru, lanarràngiu, naparangiolu, napemuru, tadharanu, tiririgna Etimo srd.
telàgiu, telàgliu , nm: telaju,
telàlgiu,
telalzu,
telàrgiu,
telarju,
telarzu,
torarzu,
trabaxu,
tralàrgiu,
tralaxu,
trallaxi,
trauaxu,
trebaxu,
trelaxu,
treraxu,
triàrgiu,
triaxu,
troaxu,
trobaxu,
trolàrgiu,
trolaxu,
trollaxu Definizione
aparatu prus che àteru mannu po fàere tessíngios de tantas genias; in sa mola, duos puntedhos prantaos intraos in sa tónica cun d-una traessa in pitzu po apicare su majolu; s'ossamenta, su carenàrgiu de su cristianu e de un’animale, is crantos o partes principales chi agguantant totu s'arrestu de css. cosa manna formada de diferentes partes (es. màchina, genna)/ genias de telàrgiu (po tèssere): a ispola (a bàtoro antariles o istantaloros, bandhelas, manuntas, regras: su tessíngiu est in paris, is súrbios unu addaesegus (atesu de su tessidore) unu ananti (acanta), arréschios e firmaos cun is piones po poderare istirau su tessíngiu), t. a istoja o prantau (nau deosi ca s'istoja po isterrimentu dha faent apicada): custu telàrgiu est a duas regras, a duos peis e su tessíngiu est de pitzu a bàsciu, is súrbios o bancos unu in artu e unu in bàsciu; partes de su telàrgiu o chi serbint po tèssere: is càscias o iscàssias, su pètene, su litzu, su súrbiu (o bancu), is càlculas, s'ispola, su cannedhu o cannusca, su fustigu, sa canna de gruxi, su stàmini, s'ordidroxu, sa trama, su serradóriu, su faegannedhos, su pindu, is manighedhas, is peis, is tacheris o tacheras o nais cun is intacos
Sinonimi e contrari
cdh. tilàgiu,
ttrs. tiràgiu
Modi di dire
csn:
parare su t. = pònniri, cuncordai su telàrgiu de dhui pòdiri trabballai; impostare su t. = ammanitzare su materiale postu in su telarzu pro tèssere (imboligare su cotone in sos issulos, intrare sos litzos in sas cannas de sos pètenes); su trolaxu, su trebaxu po ferrai = màchina de ferrare, ue si ponent sos boes a los muntènnere in frimmu pro los ferrare; tènniri su triaxu arrésciu = tènnere unu triballu tasidu, frimmu, èssere chentza fàghere; intrare a su telarzu = ponnirisí a tèssiri in su telàrgiu
Frasi
abarra, gei no as a tenni su triaxu arrésciu! ◊ su sonu de su telarzu est divressu segunnu su chi tesset ◊ in Nule tessent cun telajos a istoja ◊ est tessendi un'isciallu in su trallaxi ◊ custu sonu fait rima cun cussu de is trobaxus ◊ tengu tiallas fatas a triaxu ◊ Togna teniat su telarzu sempre armadu, faghindhe tapetos
2.
su telaju de sa bicicleta fiat totu aggobbau, de comenti seu arrutu
Etimo
ltn.
*telarium
Traduzioni
Francese
métier à tisser,
châssis
Inglese
loom,
frame
Spagnolo
telar
Italiano
telàio per tessitura,
intelaiatura
Tedesco
Websthul,
Rahmen.
telagúba telacúba
telàju, telàlgiu, telàlzu telàgiu
telapòrca , nf Definizione
genia de pibitziri matucu
Sinonimi e contrari
ateribilche,
mammagràida,
pibiciri,
pibisiu,
tziabróssima,
tzilibrínchidi,
tzimpilighe
Frasi
sas telaporcas fint cantandhe ◊ fit camminandhe abbellu, pompiandhe a terra pariat chi no cheriat ischertzare sas telaporcas chi bi fint
Terminologia scientifica
crp
Traduzioni
Francese
locuste
Inglese
locust
Spagnolo
langosta
Italiano
locusta
Tedesco
Heuschrecke.
telapútzu , nm Definizione fundhu de iscaria Sinonimi e contrari cadilloni, iscaria, prammutu Terminologia scientifica rba.
telaràgna , nf Definizione genia de tela fine fine chi faent is arangiolos Sinonimi e contrari lanarràngiu, naparangiolu, napemuru, tadharanu*, telaemuru, tirinnia.
telargéri , nm Definizione ómine chi tesset, chi treballat a telàrgiu Sinonimi e contrari tessidore Etimo srd.
telàrgiu telàgiu
telàriu , nm Definizione
genia de tendha manna a duas perras chi serrat s'iscena de unu teatru a sa parte de ananti
Frasi
apalas de su telàriu sos atores sunt totu preparendhe pro sighire sa cummédia
Traduzioni
Francese
rideau
Inglese
curtain
Spagnolo
telón
Italiano
sipàrio
Tedesco
Bühnenvorhang.
telàrju telàgiu
telàru , agt Definizione its, de o che tela? agt. m. telau? / luge telara = lughe bianca nida Frasi flores doraus de luge telara faent corona as fògias de sa figomoro (P.Murru).
telàrzu telàgiu
telàu talàu
telciàre , vrb Definizione essire téciu, prenu, papare meda, tzatzare Sinonimi e contrari mascare, sassai Etimo srd.
telcitélti , avb Definizione istídhiga istídhiga, isciustu meda iscolandho Sinonimi e contrari cobagoba, tilchiatílchia.
télciu téciu