tennidúra , nf Definizione su tènnere, su aciapare o pigare ccn. cosa: est fintzes una genia de tessíngiu (tèssere a t.), manera de fàere figuras in su tessíngiu istagiandho is filos cun s'agu de linna.
tenníperu , nm: tinnéperu, tinníperu Sinonimi e contrari chiníberu, gheníperu*, trubénneru, tziníbiri Frasi nuscos de tenníperu e de chessa ◊ in cussu pizu bi at elichedhas e un'àrvore de tinníperu.
tènniri tènnere
ténnis , nm Definizione genia de isporto.
ténniu ténnidu
tenòre, tenòri , nm Definizione
càntigu a proa, cuncordu, cussertu, si faet in bàtoro ómines: su chi tumbat e cantat est sa boche, is chi dh'acumpàngiant formant su coro (bassu, contra, mesu boche); genia de boghe de ómine, sa prus arta cantandho
Sinonimi e contrari
cuncordu,
cuntzertu
Terminologia scientifica
sntz
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
chant choral typique de la Sardaigne,
ténor
Inglese
typical sardinian choral singing,
tenor
Spagnolo
canto coral sardo
Italiano
caratterìstico canto corale sardo,
tenóre
Tedesco
typisch sardischer Choralgesang,
Tenor.
tenòri 1 tanòri
tenoríle , agt Sinonimi e contrari tenorosu Frasi pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore.
tenorósu , agt Definizione
nau de boghe, de tenore, arta, forte
Frasi
de su chi at nau, totu in italianu, no ndhe li apo cumpresu nudha: peroe, arratza de boche tenorosa e arratza de bellu discursu chi at fatu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
de ténor
Inglese
tenor
Spagnolo
de tenor
Italiano
tenorile
Tedesco
tenoral.
tensiòne , nf Definizione una de is duas calidades de s'elétricu, medida in volts: si podet paragonare, po giare un'idea, a sa pressione de s'abba intubbada (chi prus de in artu calat e prus fortza faet), mentres chi s'àtera est s'intensidade (si podet paragonare a sa largària de su tubbu de s'abba) e s'una moltiplicada cun s'àtera giaent sa fortza de s'elétricu in vatas, sa cantidade Frasi sa tensione de sa currente in sas domos est a dughentos vinti.
tent , bvrb: dent Definizione ant a…, ant a dèpere… + vrb.: bvrb. de 3ˆ pers. pl. chi s'impreat sèmpere po giare s'idea de unu tempus benidore o de una possibbilidade, cosa chi est dàbbile (che a su benidore etotu) Frasi sas corrieras interplanetares tent visitare sos astros bighinos (S.Casu)◊ no tent èssere sos oriolos a ti fàghere incanire! ◊ no tent èssere emigrados ma sempreghessempre fora de domo che sunt.
tènta , nf Definizione
tanti de terrenu, de largària parívile, chi si pigat trebballandho (es. marrandho o arandho, arregollendho olia, messandho e àteru): a logos, fintzes possessu, orrugu de terrenu a bisura longa (corria de terra)
Sinonimi e contrari
ràglia,
teneca,
tula
Modi di dire
csn:
leare sa t. = comintzare unu tretu largu cantu podet bastare pro unu o cantos sunt triballendhe a fiancu de pare; truncare sa t. = andhàreche a sa tenta de s'àteru a costazu; segadore de t. = messadore a manu de intro, a s'ala de su laore chentza messadu, su chi sestat sa tenta; fàghere una cosa a t. = totu pínniga, a pínnigu, chentza ndhe lassare nudha; bogai sa t. = fàghereche totu su tretu comintzadu; andai a tenta dereta = deretos, chentza fàghere a biraorba, ne a s'andhetorra; pigai, messai totu a una t. = leandho totu sa largúria de su trebballu; t. de orbaci = pannu, telu de o. comente essit de su telàrgiu a bisura de tenta
Frasi
no les sa tenta tropu larga, tzapendhe, ca petzi càtigas su chi faghes! ◊ apenas cumentzàt a orbesci seminàt sa tenta e atacàt a marrai ◊ is ispigadrixis depiant bodhiri s'ispiga e passai s'àcua a is messadoris in sa tenta ◊ si funt in medas sa tenta dha pigant prus larga
2.
nci seu artziau a monti a tenta dereta ◊ cussa narat una fàula infatu de s'àtera, nosu faeus biri ca dha creeus e issa sighit a tenta dereta ◊ s'abe si leat s'idatone a tenta chirchendhe sas àrbures
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bande de terrain qu’on peut travailler
Inglese
rope walk
Spagnolo
porción de terreno que se trabaja
Italiano
andana
Tedesco
Schwaden.
tènta 1 , nf Definizione
su tènnere, su abbruxare / èssere de bona, de mala t. = èssere linna bona, mala a tènnere
Sinonimi e contrari
alluta
Frasi
s'ispíridu suu totu a una tenta mi abbruxat e mi fait morri de amori ◊ fit unu trunchedhu de mala tenta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
combustion
Inglese
burning
Spagnolo
quema
Italiano
combustióne
Tedesco
Verbrennung.
tènta 2 , nf Definizione su tènnere (aciapare)/ fiadu de prima t. = animali chi benit aciapau e acapiau sa primu borta; dhu'est sa cosa a tenta (cosa de pòdere aciapare, tènnere)= a meda, aira Frasi si at fatu calchi bua currendhe in pendhente e a sa nuda cun sa pudhedra a prima tenta ◊ cudheni dhu'est sa musca a tenta! Etimo srd.
tènta 3 , nf, nm: tentu 2 Definizione
su tentare, su abbarrare a càstiu, badrandho calecuna cosa o logu; in sa carrada, dónnia àteru istampu fatu apitzu de su tingiosu
Sinonimi e contrari
aggordu,
castiamentu,
càstiu,
miramentu,
tentonzu
Modi di dire
csn:
pònnere su tentu a unu = fàghere sa posta, tentare fintzas chi essit pro lu tènnere o pro li lòmpere; dare tenta a ccn. = miramentare, tentare, atèndhere
Frasi
sa note faghimis sa tenta pagu perómine pro sos grodhes ◊ su mantenimentu de cust'ègua mi costat caru, sentza de contai su tentu ◊ sa fura fit meda e bi cheriat su tentu die e note ◊ bi fit su tentu, ma sos furones si che ant furatu sa cosa su matessi!◊ Lalliedha cheriat sa sorre a dare tenta a su fizu
2.
li ant postu su tentu e lu ant tentatu a morte! ◊ li azis a dare tenta a sorrastra bostra, ca est minore!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
garde
Inglese
custody
Spagnolo
custodia
Italiano
custòdia
Tedesco
Bewachung.
tentàbbis , nm Definizione su dimóniu Sinonimi e contrari tantadori, tentacione Etimo ltne tentabis.
tentaciòne, tentaciòni , nf: tentascione,
tentassione,
tentassioni,
tentatzione,
tentatzioni,
tentetzioni Definizione
su tentare, su cricare de cumbínchere a unu a fàere male: si narat fintzes de su dimóniu ca faet custa faina
Sinonimi e contrari
demóniu,
tentabbis
/
cdh. tintatzioni
Frasi
sa visione de is momentos prus durces mi ni benit che tentacione a cummidare sa mente mia ◊ in su Babbunostru si narat de no nos lassare rúere in tentascione ◊ sa tentascione est prus manna de su mare ◊ vàrdalos dae sa mala tentajone! ◊ benimus tenteados totu e medas bortas rughimus in sa tentascione
2.
est torrau allestru a domu sua, pariat ca portàt is tentatzionis infatu ◊ su sennori donat un'ispampillonada de fogu e isparessit: fiat sa tentatzioni! ◊ dhu bis, filla mia: tui ti ses isposada cun sa tentatzioni!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
tentation
Inglese
temptation
Spagnolo
tentación
Italiano
tentazióne
Tedesco
Versuchung
tentadènta , avb Modi di dire
csn:
andai t. = a s'apàrpidu, proendhe a bídere, tochendhe; fai su t. = tantare, chircare de conchinare, èssere a su tanta tanta, coment'e in chirca de fàghere carchi cosa
Traduzioni
Francese
à tâtons
Inglese
gropingly
Spagnolo
a tientas
Italiano
tentóni
Tedesco
tastend.
tentadòre , nm, agt Definizione
chie istat tentendhe, a càstiu, giaendho atentzione a calecuna cosa chi no che dha furent, chi no tèngiat dannu
Sinonimi e contrari
castiadore,
miradore
Frasi
su tentadore fit in binza cun s'archibbusu ◊ si times a ti furare ponebbei tentadore!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gardien
Inglese
guard
Spagnolo
guardián,
guarda
Italiano
guardiano
Tedesco
Wächter.
tentadòre 1, tentadòri tantadòri