terchínzu , nm: tirchinzu,
trichinzu 1 Definizione
iscónciu a bentre chi faet a prémidas e andhare de su corpus bortas meda e impresse; fintzes próida, isciustura manna
Sinonimi e contrari
alloina,
atílimu,
corrontza,
currentza,
iscurrensa,
iscurrentziadura,
iscussina,
labina
2.
in dies de trichinzu no buscaimis mancu allominzu pro su fogu, pastorigandhe (C.Longu)
Terminologia scientifica
mld
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
diarrhée
Inglese
diarrhoea
Spagnolo
diarrea
Italiano
diarrèa
Tedesco
Durchfall.
terciàna , nf: tertzana Definizione callentura chi benit a dies fadhias, una die emmo e una nono / t. dópia = callentura chi benit dónnia dí Frasi frade meu est mortu de frè terciana Terminologia scientifica mld.
terdítza , nf, nm Definizione dannu; nau in cobertantza, unu chi no est bellu a fàere nudha Sinonimi e contrari derdícia*, digràtzia / casticau 2. daebbila, custa cosa, a cussu terditza, chi no est bonu mancu a si ndhe fàghere!
terèdha , nf: tzerredha Definizione genia de erba velenosa e púdida, faet s'arraighina grussa e no sicat mai deunudotu (solu sa fògia) Sinonimi e contrari sabadíglia Terminologia scientifica rba, Helleborus lividus.
tèrema , nf: trema,
tremma Definizione
logu o terrenu in costa, in calada meda, tretu inue faet a trempa, trèmene (mescamente sa crista de is surcos de sa cosa prantada)
Sinonimi e contrari
palone,
raza,
riartzu,
trèmena,
trempa
Frasi
s'arciada a su castedhu est che una tèrema ◊ sa bidhighedha che l'ant fata in s'oru de una tremma ◊ su mare inchietu pistat tèremas de preda ue s'oru est artu ◊ benide a sas tremas de sa tanca a iscadriare como chi bi est su nie! ◊ comente at próidu a meda, ororu de istrada che at faladu tremas
2.
piús adhae de sas últimas tremas de su mundhu ◊ sas tremas de sos rios
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
talus,
escarpement
Inglese
scarp,
edge
Spagnolo
borde,
margen
Italiano
ciglióne,
scarpata,
balza
Tedesco
Böschung,
Rand des Abgrundes.
teremàdu , agt Definizione nau de logu, chi est a trèmene, in costa Frasi possedit unu loto de terrinu in costa teremada Etimo srd.
teréntile , agt Definizione nau de calidade de nughe, chi est pedrosa, mala a bogare de su corgiolu.
teresína , nf Definizione
genia de erba grassa chi si prantat po frore
Terminologia scientifica
rba, Phedimus spurius
Traduzioni
Francese
sedum
Inglese
sengreen
Spagnolo
cactácea del género Sedum
Italiano
sèdo
Tedesco
Mauerpfeffer.
tèrga , nf: aterga,
tzerga (sa t. = satèrga) Definizione
capa de trigumoriscu, genia de fògia (upm) larga meda, longa e craca chi imbodhigat a tantos pígios s'ispiga de su moriscu; bestimentu chi is meres giaiant a is tzeracos in dies de festa o a sa fine de s'annu; genia de pane a corona, a chimbe o sete 'melas', chi si faet a Pasca po dhu donare
Sinonimi e contrari
impanna,
palliatza
/
buata 1,
fòdera,
raga
Frasi
a su moriscu si che li catzat sa terga pro lu irranare ◊ colliant sa terga assoliada a ndhe prenare sos sacones a su letu ◊ sa terga frisca si la mànigat su bestiàmine
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
terga
Traduzioni
Francese
bractée
Inglese
corn bract
Spagnolo
bráctea
Italiano
bràttea del granturco
Tedesco
Deckblatt des Welschkorns.
tèrga 1 , nf, nm: tergu Definizione logu tuvudu, buidu, pruschetotu de orroca (ma fintzes su tretu de sa buca inue s'ingurtit); corgiolu de is alegúmenes (tega) e fintzes bobboi chi si papat sa lana: in cobertantza dhu narant fintzes de unu chi papat meda Sinonimi e contrari fresone, garghile, pèlcia / ingullidorzu, irgunzu / teca / arna, lanasta 2. faghídebbos una siendha in sos chelos, inue sos ladros no bi andhant e sa terga no faghet dannu (M.Fara) Etimo srd.
tèrghere , vrb: atèrghere, tzèrghere* Sinonimi e contrari abbudagare, abbudhescare, imbrentai, incolvare, istruntzare.
térghida , nf Sinonimi e contrari frobbida Etimo srd.
tergicristàllu , nm Definizione genia de bratzu (unu o duos) chi in is veturas passat in s'imbidru (de ananti, de apalas) po dhu limpiare de s'abba candho proet (o fintzes de su pruine).
térgu tèrga 1
tería , nf: terie, tiria Definizione genia de tupighedha ispinosa (su frore grogo chi faet paret de martigusa, est fragosu meda)/ tiria aresti = erba de buciucas, o de busucas (Colutea arborescens) Sinonimi e contrari prunughélvinu, ispinasanta 2 Frasi de tiria e frori de iscraria portu crobedha nuscosa! 2. est agru che teria Terminologia scientifica mt.
teriàe , vrb: teriai, tiriai Definizione isparfaruzare, fàere a farinedhos (comente si faet su casu sicau tratagasau po cundhire macarrones) Sinonimi e contrari fratare, tratai Frasi tocat a teriai su casevita po cundí sa minestra.
teriagàsu , nm Sinonimi e contrari fratacasu, gratagasu, tratagasu, tresinacasu Terminologia scientifica ans.
teriài teriàe
teriasàle , nm Definizione pedra lisa ue si pistat sale grussu po dhu fàere a farinos prus piticos.
teríca , nf, nm: tilica,
tilicu,
tirica,
tiricu,
trica 1,
tzirica Definizione
cocollitu de saba a forma de coro, de cricu, genia de druche fatu cun pasta bogada a pígiu e fata coment'e a canale prenu de saba e cotu in su forru; àtera genia de t. si faet cun chíghere, un'àtera ancora cun mele e méndhula: tiricu est fintzes unu druche fatu cun farra, oos, tzúcuru e cotu in s'ógiu
Sinonimi e contrari
caschete,
cocollitu,
sedhina
Frasi
sunt faghindhe pabassinos e tericas ◊ duas tiricas in sa safata, chentu fainas pro un'ispera…◊ Larenta faghet su cató, sos pabassinos, sas copuletas, sas tilicas… e bonas, mih!
Terminologia scientifica
drc
Traduzioni
Francese
gimblette
Inglese
small doughnut
Spagnolo
rosquilla rellena de mosto cocido o miel
Italiano
ciambellina
Tedesco
kleiner Kringel.