ispatónzu , nm: ispatzóngiu Definizione
su ispatzare, illimpiamentu de una terra
Sinonimi e contrari
ilmatadura,
innetionzu,
ispatadura,
ispatzinzu,
isputzucronzu,
limpióngiu,
matadura
Frasi
in austu faia s'ispatzóngiu e in cabidanni su carríngiu (A.Barra)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de dégarnir un terrain des buisson
Inglese
clearing of the bushes
Spagnolo
desmonte
Italiano
decespugliaménto
Tedesco
Gestrüppentfernung.
ispinghidúra , nf: spingidura Definizione
su ispínghere; manera de fortzare
Sinonimi e contrari
ispinghinzu,
ispinta,
spintua
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de pousser
Inglese
pushing
Spagnolo
empuje
Italiano
spingiménto
Tedesco
Schieben.
isprupadúra , nf: ispurpadura Definizione
su ispurpare
Sinonimi e contrari
ispulpinzu,
spulpamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de décharner
Inglese
stripping the flesh off
Spagnolo
el despulpar,
descarnadura
Italiano
spolpaménto
Tedesco
Entfleischung.
istallía , nf: istallina Definizione
su si tratènnere, su istare, su abbarrare, istentare, nau mescamente de is naves firmas in su portu
Sinonimi e contrari
biltentu,
stentu,
tratesa
Frasi
s'istallina tua devet èssere in su chelu!◊ sa sapiéntzia no at a fàghere mai istallina in d-unu corpus béndhidu a su pecadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de retenir
Inglese
entertainment
Spagnolo
el retener
Italiano
tratteniménto,
permanènza
Tedesco
Verweilen,
Aufenthalt.
istelévru , nm Sinonimi e contrari
ifraschédhiu,
scimíngiu
Frasi
sa de su catolaju est un'arte de istelevru (P.Casu)◊ comintzei a bisare sonnos dendhe bolu a chentu istelevros (M.Bua)◊ no ischiat si crere a cudhu contu o lu leare pro istelevru de unu betzu rembambidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de se creuser la cervelle
Inglese
licking
Spagnolo
comedura de coco
Italiano
lambiccaménto
Tedesco
Kopfzerbrechen.
istrascinadúra , nf: istrasinadura Definizione
su istrascinai
Sinonimi e contrari
trazadura,
trazu,
trisinadura
/
cdh. straxinatura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de traîner
Inglese
trailing
Spagnolo
arrastre
Italiano
strascinaménto
Tedesco
Schleppen.
istrasínzu , nm: strasíngiu,
strisíngiu Definizione
su istrisinare, sa moida chi si faet trisinandho, tragandho cosa
Sinonimi e contrari
istrísinu,
trasíngiu,
trasinonzu,
trisíngiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de traîner
Inglese
trailing
Spagnolo
arrastre
Italiano
strascinìo
Tedesco
Schleppen.
malcadúra , nf: marcadura Definizione
su marcare in sa pedhe (pruschetotu is animales mannos: cuadhos, boes e bacas); sa marca chi si faet
Sinonimi e contrari
aferritadura,
marconzu,
sinnadolzu
/
cdh. fucatógiu,
malcatura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marquage,
action de marquer,
ferrade
Inglese
to brand
Spagnolo
marca
Italiano
marchiatura
Tedesco
Markieren,
Markierung.
nuschínzu , nm Definizione
su nuscare
Frasi
ses inoghe cun nuschinzos de late a pretèndhere una parte de sole e de luna! ◊ e cantu tempus a ti chircare in su nuschinzu de onzi fiore!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de flairer
Inglese
smelling
Spagnolo
olfateo
Italiano
odoraménto
Tedesco
Riechen.
píchiu , nm Definizione
sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu
Sinonimi e contrari
tzocu
/
arraolu,
pensamentu
Frasi
in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu
3.
custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca!
Traduzioni
Francese
action de frapper à la porte
Inglese
knock
Spagnolo
golpe dado al llamar a la puerta
Italiano
bussata
Tedesco
Anklopfen.
rafiadúra , nf Definizione
su rafiare, aungada
Sinonimi e contrari
frasca,
frascada,
iscarràfiu,
iscràviu,
ràfia 1,
rafiada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action d'égratigner,
égratignure
Inglese
scratch
Spagnolo
arañazo,
rasguño
Italiano
graffiatura
Tedesco
Kratzer.
refàciu , nm: refatzu,
rifatzu,
rinfàciu,
rinfatzu Definizione
su rifatzare, cosa chi si narat a unu betandhosidha a curpa, coment'e a briga
Sinonimi e contrari
afetuada,
apoboretada,
atzúrridu,
ripitimenta,
rimbicu,
sfacidhamentu
Frasi
mai unu refatzu de neune at tentu, cussa! ◊ si no fit ca ses antzianu ti tias meritare unu rifatzu: curpa de su cuidu o de su bratzu, raru sa die a ti agatare sanu! ◊ sas peràulas suas sunt ammunimentu e rinfatzu pro un'ammentu eternu ◊ cosa mala a dèpiri arriciri refàcius pustis de ai trabballau cun cunsiéntzia!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de reprocher
Inglese
reproach
Spagnolo
el echar en cara
Italiano
rinfacciaménto
Tedesco
Vorwurf.
sétia , nf: sétida,
sétzida,
tzétzida Definizione
su sètzere, su istare sétzios, cicios
Sinonimi e contrari
séida,
setidorja
/
posta
| ctr.
pesada
Frasi
sa sétida chi at fatu no si ndhe pesaiat prus!
2.
catziadore apostadu frimmu e mudu, dae ora so in sétzida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de s'asseoir
Inglese
sitting
Spagnolo
sentada
Italiano
seduta
Tedesco
Sitzung.
tachedhàda , nf Definizione
su tachedhai, su fàere tachedhas; segada chi si faet a s'olia de cunfetu po dha pònnere a indrucare in abba
Sinonimi e contrari
intacugliada,
trapada,
trapu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de graver
Inglese
carving
Spagnolo
talla
Italiano
intagliatura
Tedesco
Schnitzen.
tancàda , nf Definizione
su tancare
Sinonimi e contrari
serrada 1
| ctr.
abbelta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
clôture,
action de fermer
Inglese
turn
Spagnolo
cierre,
cerramiento
Italiano
serrata
Tedesco
Schließen.
tiràda , nf: tirara,
tirata Definizione
su tirare, su tirare a cropu, su fàere a tiradura, a suspidura; tantighedhu de cosa chi si suspit, chi s'ingurtit, e àteru; tretu longu e largu pigau totu pínnigu / t. de pinna = frigada, passada de pinna e singiale iscritu chi lassat a bisura de arraja
Sinonimi e contrari
tostada
/
sutzada
/
ingullida,
tichedhu,
tirone
/
istirada
Frasi
tres amantes pro un'isposa sunt a tiradas de pare ◊ at donau una tirada de funi
2.
mi apo fatu una tirata de custas sigaretas ◊ si allughiat su tzigarru e fachiat tiratas longas ◊ est iscurtu, muconosu e a tiradas de nares ◊ at fatu una tirada de binu
3.
su camminu fiat una bona tirada ◊ una borta eus fatu una tirara a Bidhexidru in Cincuxentus!
4.
arendhe abberiant surcos chi pariant tiradas de pinna
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de tirer
Inglese
pull,
draw,
stretch
Spagnolo
tirada
Italiano
tirata
Tedesco
Ziehen.
tratèsa , nf Definizione
su si tratènnere
Sinonimi e contrari
biltentu,
intertenimentu,
intratesa,
istallia,
stentu
Frasi
in sas musas mi fato tratesa ca sullevu mi sunt in donzi pena (M.Dore)◊ ti che cuas apalas de su monte, ue t'est possíbbile a fàghere tratesa (C.Longu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de rester
Inglese
entertainment
Spagnolo
el quedarse,
entretenimiento
Italiano
tratteniménto
Tedesco
Unterhaltung.
trubbàda , nf: truvada,
turbada Definizione
su trubbare; móvia a forte, cun fortza totinduna, currendho po iscúdere, po lòmpere a calecuna cosa o a ccn. a giagaradura; in cobertantza, zutura
Sinonimi e contrari
trambuscada,
trumentata
/
trubbera
Frasi
at fatu una trubbada de bentu ◊ si li at fatu una trubbada su mascru a tzumbadas chi l'at fatu fintzas rúere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action d'exciter,
de pousser
Inglese
rashness
Spagnolo
arremetida
Italiano
avventaménto
Tedesco
Werfen.
trumbulladúra , nf Definizione
su trumbullai
Sinonimi e contrari
abbaunzamentu,
intrullamentu,
trumbullamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de troubler
Inglese
muddiness
Spagnolo
enturbiamiento
Italiano
intorbidaménto,
intorbidazione
Tedesco
Trübung.
trumbullaméntu , nm Definizione
su trumbullai
Sinonimi e contrari
abbaunzamentu,
intrullamentu,
trumbulladura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de troubler
Inglese
turbidity
Spagnolo
enturbiamiento
Italiano
intorbidaménto,
intorbidazione
Tedesco
Trübung.