incalamàre , vrb Definizione
pigare acalamamentu po calecuna cosa
Sinonimi e contrari
abborborare,
ascalamare
Traduzioni
Francese
enflammer
Inglese
to impassion
Spagnolo
enfervorizar
Italiano
infervorire,
accalorarsi
Tedesco
sich ereifern.
incalamidàe , vrb Definizione
carrigare de magnetismu
Sinonimi e contrari
calamidare
Traduzioni
Francese
aimanter
Inglese
to magnetize
Spagnolo
imanar,
magnetizar
Italiano
calamitare,
magnetizzare
Tedesco
magnetisieren.
incalancàre , vrb Definizione
pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca
Sinonimi e contrari
impelciare,
imprecolare,
incalare,
incolonconare,
ingarghilare,
intergare
/
abbuare,
atanai
| ctr.
essire,
bocare
2.
in catza at bidu pegos incalancados
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mettre quelque chose dans une fissure
Inglese
to slip in
Spagnolo
meter algo en un agujero,
encavarse
Italiano
métter qlcs. déntro una fessura
Tedesco
etw. in einen Spalt stecken.
incalcàre , vrb: incarcare,
incascare,
inchircare,
incracai,
incracare Definizione
ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu
Sinonimi e contrari
abbarrigare,
abbaticare,
apretigare,
calcai,
crichiri,
istibbire,
pretare
Frasi
s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat
2.
comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori)
3.
de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
presser,
s'épaissir
Inglese
to press,
to thicken
Spagnolo
apretar
Italiano
prèmere,
addensarsi,
infittire
Tedesco
drucken,
sich verdichten,
dichter werden.
incalchetàre , vrb: incaschetare Definizione
incasciare o pònnere un’idea firma in conca, fintzes chentza de motivu
Sinonimi e contrari
incasciae
Frasi
si che l'at incaschetadu, como, ca depet fàghere gai, e no lu fúrrias prus dae s'idea sua!
Traduzioni
Francese
se mettre en tête
Inglese
to be fixed
Spagnolo
obstinarse
Italiano
fissarsi,
inculcare
Tedesco
eine fixe Idee haben.
incalchinàre , vrb: incalcinai,
incalcinare,
incarchinare,
incarcinae,
incarcinai,
incarcinare,
incarcinari,
incartzinare,
incrachinare,
incracinai Definizione
betare crachina, carragiare, imbrutare de crachina, fintzes ischedrare is muros cun impastu de crachina o passare su late de sa crachina (sa prima manu) a is muros ischedraos
Sinonimi e contrari
albinare,
arrabbussai,
arraspagliai,
impalitai,
impilatzare,
intunigare,
irrustigare
/
imbarchinai
Frasi
is maistus de muru s'incarcinant totu sa bistimenta
2.
seu aici totu biancu ca ci seu imbàtiu in d-unu muru incracinau ◊ incrachinant sa dommo una borta a s'annu ◊ sa coghina si incalchinat donzi annu ◊ de cantu in cantu is aposentus tocat de dhus incarcinari
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépir
Inglese
to plaster with lime
Spagnolo
encalar
Italiano
incalcinare
Tedesco
mit Kalkmörtel bewerfen.
incalchíre , vrb Definizione
essire cracu, tibbiu
Sinonimi e contrari
incalchiare
Frasi
sas nues si sunt incalchidas ◊ si est incalchidu su ludu comente si ch'est assutada s'abba
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
condenser
Inglese
to condense
Spagnolo
condensar
Italiano
condensare
Tedesco
verdichten.
incalèschere , vrb Definizione
nau de unu male, impeorare, tirare a tempus longu chentza sanare
Sinonimi e contrari
incruai,
incrudèschere
Etimo
ltn.
incalescere
Traduzioni
Francese
aggraver,
devenir chronique
Inglese
to aggravate
Spagnolo
volverse crónica una enfermedad
Italiano
rincrudire,
diventar crònico
Tedesco
sich verschärfen.
incallíre, incallíri , vrb: ingallire Definizione
essire tostau, a càgiu, nau de sa carre (es. in is manos po comente si trebballat); nau de gente, abbetiare, perricare
Sinonimi e contrari
abbadhare
/
abbetiae,
aperrare,
ostinai,
tostai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rendre calleux,
durcir
Inglese
to make horny
Spagnolo
encallecer,
curtir,
empedernir
Italiano
incallire
Tedesco
verhärten.
incaloritzíre , vrb Definizione
iscaentare, pigare una chistione cun apentu forte e a s'airada foedhandho o faendho cosa o po calecuna cosa
Sinonimi e contrari
afodogai,
imberborare,
iscajentare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'échauffer
Inglese
to grow fervent
Spagnolo
acalorarse
Italiano
accaldarsi,
infervorarsi
Tedesco
sich ereifern.
incamasinàre , vrb: incomasinare Definizione
pònnere o chistire in magasinu
Sinonimi e contrari
ammagasinai,
incungiai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
emmagasiner
Inglese
to store
Spagnolo
almacenar
Italiano
immagazzinare
Tedesco
einlagern.
incaminàre , vrb: incamminai Definizione
cumenciare a andhare, cumenciare su camminu, su viàgiu, pònnere in o ammostare su camminu (bonu) de fàere; fàere andhare, bogandhoche a ccn.
Sinonimi e contrari
comentzari,
incarrebai,
tocai 1
Frasi
Deus at a incamminai is passus nostus in sa bia de sa paxi ◊ sa cussorza che fit atesu e si fit incamminadu luego ◊ sa chistioni si podit incamminai fàcias a su giustu ◊ candho creias chi fist arrivadu ti fist pagu prima incaminendhe ◊ s'afari est incamminau ◊ incamminarí e bai a s'ortixedhu!
2.
is serbidoras nci dhas apu incamminadas totu: sa cosa mi dha fàciu dèu
Traduzioni
Francese
acheminer
Inglese
to begin
Spagnolo
emprender el camino,
encaminar
Italiano
avviare
Tedesco
sich auf den Weg begeben.
incangrenàe, incangrenài, incangrenàre , vrb: ingranghenai Definizione
fàere a cancrena, nau de sa carre bia chi giughet infetu
Sinonimi e contrari
aggangrenare,
cangrenai
Frasi
sa camba fiat totu ammaciugada e si est ingranghenada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se gangrener
Inglese
to become gangrenous
Spagnolo
gangrenarse
Italiano
incancrenire
Tedesco
brandig werden.
incaniàre , vrb Definizione
no àere làstima nudha, su èssere malos che cane
Sinonimi e contrari
incanire 1,
iscaniare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
être cruel
Inglese
to be cruel
Spagnolo
hacerse cruel
Italiano
èsser crudèle,
non aver compassióne
Tedesco
grausam sein.
incaníre , vrb Definizione
essire (e fintzes fàere) canu a pilos, imbeciandho
Sinonimi e contrari
ammurrai 1,
immurrai,
incanudai
Frasi
no ant a èssere sos oriolos pro sas annadas malas a ti fàghere incanire! ◊ si sunt incanidos sos pilos, ma su coro no est imbetzadu! ◊ cun custa morte mala m'incanis sos pilos ◊ tue, daghi de tempus ses babbai, tevias incanire a isse puru! (Piras)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
devenir chenu
Inglese
to turn white
Spagnolo
encanecer
Italiano
incanutire
Tedesco
grau werden.
incaníre 1, incaníri , vrb, rfl Definizione
fàere su cane, èssere malu, chentza làstima peruna, arrennegare che cane
Sinonimi e contrari
incaniare
Frasi
sa malasorti si est incania cun Mariedha de sa primu dí chi at biu sa luxi, scedada!(G.Ortu)
Etimo
itl.
incanire
Traduzioni
Francese
s'acharner
Inglese
to be pitiless
Spagnolo
ensañarse
Italiano
accanirsi
Tedesco
sich erbosen.
incannài, incannàre, incannàri , vrb Definizione
pònnere sa canna (es. a is tamatas po istare artas de terra, o a orrugos acapiaos a s'arremu segau de un'animale); fàere s'incannitzada; fàere cannedhos, imbodhigare (su filu o cosas deasi) in su cannedhu de s'ispola; incamminare, cumenciare?
Sinonimi e contrari
arraigare
/
incannedhae
/
incannitare
Frasi
ma ita nanca at a fai cudhu béciu, ca boit incannau po abarrai istrantaxu?!…
2.
po incannari sa crobitura de sa domu agiudaus totus
5.
ant a incannare su messonzu cun d-una messadolza
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ramer,
couvrir de chaume,
entourer de chaume
Inglese
to stake
Spagnolo
encañar,
encanillar
Italiano
incannucciare
Tedesco
mit Rohr umzäunen.
incannitàre , vrb: incannitzai,
incannitzare Definizione
fàere s'incannitzau; pònnere orrugos de canna po poderare firmu s'arremu segau de un'animale, fintzas pònnere canna po arraigare (es. a is tamatas, a su pisu)
Sinonimi e contrari
cannitare,
incannai,
incannedhae
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ramer
Inglese
to stake
Spagnolo
encañar
Italiano
incannucciare
Tedesco
mit Rohr umzäunen.
incannugài, incannugàre, incannugràre, incannujàre , vrb: incronucare Definizione
pònnere in sa cannuga; arrennèscere a fàere una cosa; rfl. fuire, pentzandhosi cosa de tímere
Sinonimi e contrari
incarrebai,
intzodhai
2.
fiat de diora sentza de fai tzípulas e timiat de no nd'incannugai una
3.
candu apu biu ca mi castiàt cun idea mala, dèu, mischinu, mi dh'apu incannugada!…◊ candu at inténdiru aici si dh'at incannugara ca no dhi boremu fai su prexei
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
garnir la quenouille
Inglese
to put in the distaff
Spagnolo
enrocar
Italiano
inconocchiare
Tedesco
auf den Spinnrocken wickeln.
incantài , vrb: incantare Definizione
fàere incantos, mescamente in su sensu de pigare, bínchere, acapiare s’àteru o fàere abbarrare ammammalucaos cun calecuna cosa ispantosa, de bonu o de bellu meda (fintzes solu pentzau deasi): si narat fintzes de unu mecanísimu o de calecuna parte chi si firmat, no si movet po difetu, o sighit arrepitindho sa matessi cosa (es. discu); nau de sa giustítzia, leare su chi tenet a unu e bèndhere a fortza, pònnere a s’asta (o a s’asubasta) po dhi fàere pagare unu dépidu
Sinonimi e contrari
ecisai,
inamorai,
indeosare
/
abbelegare,
ismentare
Frasi
mamma tua ti at fatu pro incantare a mie! ◊ bae chi no m'incantas tue, mancari ndhe zutas de barra! ◊ mih no t'incantet ca la ses bidindhe bella: proa si est bona! ◊ sos abbocaos in sos protzessos incantabant sa zente chin sos porrogos issoro ◊ mai t'incantit arriu sulenu mancai luxat coment'e cristallu!
2.
sa zustíssia t'incantet!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
charmer,
ravir
Inglese
to enchant
Spagnolo
encantar
Italiano
incantare,
estasiare
Tedesco
verzaubern,
begeistern.