inchimerài, inchimeràre , vrb: inchimeriare Definizione
pigare chimera, pigare o giare arennegu, fintzes pònnere in conca calecuna idea a bisura de chimera
Sinonimi e contrari
abbetiae,
achibberare,
acroconai,
afutare,
airai,
aorcare,
arrabbiai,
arragiolire,
arrannegai,
inchietae,
inchimerire,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
intziminire,
renignai
Frasi
sendhe míseru isciau, t'inchimeras e ti faghes padronu in prepoténtzia (P.Casu)◊ su chelu si fit inchimeradu e caleit de botu sa irada de s'abba ◊ si bulluzat su mare, dae subra l'inchimerant sas nues… in pag'ora est un'inferru! ◊ sas aeras inchimeradas no faghent isperare in dies bonas ◊ si inchimeras a mie, ti zuro chi non cantas prus in logu! (M.Z.Funedda)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'obstiner,
s'irriter
Inglese
to be obstinate
Spagnolo
obstinarse,
empeñarse
Italiano
incaponirsi,
alterarsi
Tedesco
sich versteifen,
sich erregen.
inchínghere , vrb Definizione
coment'e pigare a chintzu cun is bratzos, pònnere a inghíriu / pps. inchintu
Sinonimi e contrari
achintorzare,
aggrapiare,
atrotzigonare,
chígnere
Frasi
so inchintu de cadenas ◊ cust'àrbure no l'inchinghent duos ómines
Etimo
ltn.
incingere
Traduzioni
Francese
entourer,
ceindre,
embrasser
Inglese
to embrace
Spagnolo
rodear,
ceñir
Italiano
cìngere,
avvòlgere,
avvinghiare
Tedesco
umfassen,
umarmen.
inchinisàdu , pps, agt: inchisinau,
inchixinatu Definizione
de inchinisare; totu brutu de chinisu, fatu a chinisu
Sinonimi e contrari
cinisosu
2.
lampant fogos in calchi rutu muru de sa citade totu inchinisada (S.Lay Deidda)
Traduzioni
Francese
qui est réduit en cendres
Inglese
reduced to ashes
Spagnolo
quemado,
encenizado
Italiano
incenerito
Tedesco
mit Asche bedeckt,
eingeäschert.
inchizolàre , vrb: incozolare,
incuzolare Definizione
cuare, pònnere, abarrare o istare in d-unu cugigone (chizolu), a una parte
Sinonimi e contrari
acantonai,
achizolare,
achizonare,
acorrunconare,
acuzonare,
arreconai
Frasi
intro tou s'est incuzolada cudha ojada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cacher,
rencogner
Inglese
to put in a corner
Spagnolo
arrinconar
Italiano
rincantucciare
Tedesco
in eine Ecke drängen.
inciassàre , vrb Definizione
pònnere o abbarrare istrintu in mesu de duas cosas coment'e istrecandho
Sinonimi e contrari
aggafiare,
incasciae
2.
in sa ruta de su muru so restadu inciassadu tra duos cantones
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rester pris,
s'accrocher
Inglese
to get entangled
Spagnolo
enredarse,
engancharse
Italiano
rimanére impigliato
Tedesco
verfangen bleiben.
inciauài, inciaulài , vrb: insaulai,
intzaulai,
issaulai,
itzabai,
itzaulai Definizione
su abboghinare de is canes, fintzes po dolore, iscrammentaos, iscutos
Sinonimi e contrari
alloroscare,
apedhae,
atocare,
aciaulai,
baulai,
imbauai
Frasi
cani chi inciàuat no mússiat ◊ cussu est cani chi itzàulat ma no móssiat ◊ su piciochedhu atacat a intzaulai pariat unu cani de càstiu ◊ dhu pigant e dh'acollant a itzabai coment'e canis
2.
su cani dh'ant iscutu e s'est fuiu intzaulendi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aboyer
Inglese
to bark
Spagnolo
ladrar
Italiano
abbaiare
Tedesco
bellen.
incidài , vrb: incidiare,
incirai 1,
insidai 1,
intzediare,
intzidare,
intzidiare,
intziliare,
intzirai 1,
intzitai,
intzitare Definizione
mòvere o fàere mòvere s'àteru atzitzandhodhu, naendho e faendho e ofendhendho puru, ponendho s'unu contras a s'àteru / incirai su logu = pònnere sa zente, sos àteros, o fintzas solu s'àteru in buluzu, fàghere pessare in su malu
Sinonimi e contrari
aciopai,
ateneae,
atiare,
auntzare,
imbriscare,
incirigare,
inciulai,
insissiligai,
intrulliare,
intzifrire,
intzigare,
intzudie,
intzullire,
issolociare,
pretzipitare,
sotae,
tzintzigare,
ubetzare,
umprigare
/
intriscare,
mincidiare,
suberiare,
purruntzare,
tinghitare
Frasi
un'ora ses intzidiendhe: ma si ti aferro ti ndhe passo sa gana! ◊ a filla mia est sa cumpàngia chi dha incidat a fai cussas cosas ◊ ti pregu chi no insidis de fronti a custa disputa, chi no fatzas su disconnotu! (Pani)◊ prus de unu l'intzediaiat pro la cherrer fàghere cantare ◊ non m'intzédies: menzus mudu ti abbarra!◊ no dhi neris cosa, a su pipiu, ca dh'incidas, ca est dormendisí!
2.
at incidau totu su logu chi depit andai a s'èstero ◊ su piciochedhu est incirendi is fradis a pedí dinai a sa mama ◊ ant iscambillau is pipius… funt giogus de natura…: ita bollis intzirai?!
Etimo
itl.
incitare
Traduzioni
Francese
provoquer
Inglese
to cause
Spagnolo
provocar,
atizar
Italiano
provocare,
rinfocolare
Tedesco
provozieren,
wieder entzünden.
incignàre , vrb: incingiai,
incingiare,
inciungiae,
inciungiai,
inciungiari Definizione
cumenciare a pònnere, a impreare, si narat meda po pònnere sa primu borta bestimentu nou (ma si podet nàrrere de css. cosa, es. sa carrada, un'istrégiu, sa domo noa)
Sinonimi e contrari
inchingiare 1,
istrinai
Frasi
gunnedha de cincu telus incíngiu sa dí chi isposu…◊ no tengu un'arregordu de èssiri incingiau bistimenta noa ◊ cussa domu fiat apenas fata, dh'emus incingiada nosu ◊ custus lentzorus nous no dhus apu mancu inciungiaus
Etimo
ltn.
encaeniare
Traduzioni
Francese
inaugurer
Inglese
to inaugurate
Spagnolo
inaugurar,
estrenar
Italiano
inaugurare,
incignare
Tedesco
einweihen.
incillíri , vrb: incixie,
incixiri Definizione
ammostare o fàere cara de inchietu istringhendho is chígios; pònnere pentzamentu
Sinonimi e contrari
achizare,
acristai,
inchigiare,
inchizire,
increstare,
ingrispire
Frasi
candu nant cancuna cosa po issa s'incillit e s'inchietat, ma est pronta a perdonai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froncer le sourcil (s)
Inglese
to frown
Spagnolo
fruncir el ceño
Italiano
accigliare
Tedesco
ein finsteres Gesicht machen.
incincinnàre , vrb Definizione
allorighedhare is pilos
Sinonimi e contrari
allorichitare,
anedhai,
arrullai,
frisai,
riciulare
| ctr.
istirai
Etimo
itl.
cincinnare
Traduzioni
Francese
anneler,
boucler
Inglese
to curl
Spagnolo
ensortijar
Italiano
inanellare
Tedesco
ringeln.
inciolài , vrb: insolae,
insolai,
insolare,
issolare Definizione
pònnere sa sola una segundha bortas a is iscarpas
Sinonimi e contrari
assolare,
impetare
Frasi
su cartzeraju est insolendhe unu paju de cracas ◊ su sabbateri at insolau is crapitas a pedhi grussa ◊ cantu mi costat a inciolai custas crapitas?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ressemeler
Inglese
to resole
Spagnolo
remontar
Italiano
risuolare
Tedesco
neu besohlen.
inciorài , vrb: insorai,
insuorae,
intzorai,
intzuorai Definizione
isciúndhere de sudore (po pelea, múngia, disisperu)/ i. piu piu = fàgheresi a una murca de suore, suerare meda
Sinonimi e contrari
impodhorare,
suderare
Frasi
si papat de custa cosa s'intzorat totu piu piu ◊ candu apu inténdiu chistioni de abbruxai femu giai intzorendumí ◊ si t'insoras e pigas frius ti fait mali
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
transpirer
Inglese
to sweat
Spagnolo
sudar
Italiano
sudare
Tedesco
schwitzen.
inciorodhàre , vrb: intzarodhai,
intzorodhare,
intzurudhare Definizione
betare apare a s’afaiu, chentza critériu, fàere un’ammesturitzu de cosas diferentes, fàere un’atzorodhu trebballandho, foedhandho; fintzes isciúndhere a meda, a tropu, cosas de papare
Sinonimi e contrari
aciapuciae,
ciorodhai,
impiastai,
improdhai,
inciapugliare,
inciobodhare
Frasi
ita totu est intzarodhendu cussu fac'e tontu?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gâcher,
faire grossièrement
Inglese
to mess up
Spagnolo
chapucear
Italiano
fare pastìcci
Tedesco
Pfuschereien machen.
inciovài , vrb Definizione
pònnere is oos, nau de su pische e de àteros animales de mare (es. càvuru)
Sinonimi e contrari
sciovai
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
pondre des œufs (poisson)
Inglese
to lay eggs
Spagnolo
desovar
Italiano
depórre,
eméttere le uòva (détto dei pésci)
Tedesco
Eier laichen.
incirài , vrb: insidai,
intzidai,
intzirai Definizione
pònnere cambu nou, un'iferta, in sa linna de àtera mata po dhi fàere bogare frutu diferente; fintzes giare a pentzare una cosa chentza dha nàrrere ladina o apostadamente
Sinonimi e contrari
iferchire,
innastare
Frasi
no s'iscít chini dh'at intzirau cuss'olivàriu
Etimo
ltn.
insitare
Traduzioni
Francese
greffer
Inglese
to graft
Spagnolo
injertar
Italiano
innestare
Tedesco
veredeln.
incispíre , vrb Definizione
coment'e mandhare o bogare cispa, ischintídhias, catzare fogu, nau in cobertantza de una manera de fàere fogosa, forte, airada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flamboyer,
faire fureur
Inglese
to blaze,
to be the rage (all)
Spagnolo
chispear
Italiano
fiammeggiare,
furoreggiare
Tedesco
aufflammen,
großen Erfolg haben.
inciulài , vrb: (in-ciu-la-i) insulai
insullai,
intullae,
intzugliai,
intzulai,
intzullae,
intzullai,
intzullare,
untzulai Definizione
betare o pònnere su cane a ccn. o a unu pegus; nàrrere, fichire ideas in conca a unu po dhu cumbínchere a fàere calecuna cosa, po dhu pònnere contra a s'àteru
Sinonimi e contrari
aciopai,
aggussire,
atiare,
auntzare,
birbillare,
incidai,
inciliare,
incirigare,
insissiligai,
intzullire,
inzibbire,
issolociare,
ubetzare
/
intriscare,
mincidiare,
suberiare,
tinghitare
/
insuai
| ctr.
caciare
Frasi
dh'iant intzullau unu cani, datu ca no dhu podiant sighiri ◊ po dhu cassai dh'intzullant unu cani fonnesu in fatu
2.
is domínius ant fatu destrossu insulendi chi sa língua sarda est nemiga de su progressu! (G.Lilliu)◊ a sa pessone chi si lassat intzullare li narant chi est unu tzullu ca lu picant comente cherent
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
inciter,
pousser
Inglese
to urge
Spagnolo
instigar
Italiano
istigare
Tedesco
verleiten.
inciumíre , vrb: inciummire Sinonimi e contrari
abbumbare,
aciumai,
inciummare,
trincai,
tzumire
Frasi
si atelat sa cariadura de sa símula annanghendhe ozu porchinu in cantidade pro chi ndh'inciumat fintzas a violare ◊ inciumit su mucarolu in s'abba pro infúndhere sa meragna a su cumpanzu
Traduzioni
Francese
imbiber
Inglese
to soak
Spagnolo
embeber
Italiano
imbévere
Tedesco
tränken.
inciummàre , vrb Definizione
bufare (binu) meda
Sinonimi e contrari
abbumbare,
acirrai,
aciumai,
bufae,
imbreacare,
inciumire*,
ingullire,
trincai
Traduzioni
Francese
pinter
Inglese
to booze
Spagnolo
empinar el codo
Italiano
sbevazzare
Tedesco
saufen.
inciupài, inciupàre , vrb Definizione
fàere una cosa (abba, late o àteru deasi) coment'e a suspidura, comente podet fàere un'istràciu, un'ispòngia o àteru
Sinonimi e contrari
aciupae,
assuspiri,
impapare,
imbibbiri,
sultzire,
sulviare,
surbare 1,
surbiri,
suspiare
Frasi
deris tota sa note at sighidu a rúere selena una mudhina e sa terra si ndh'est inciupada in dogni vena ◊ no arresistis a sa fortza manna de is montis chi ti s'inciupant coment'e una proja
Etimo
spn.
chupar
Traduzioni
Francese
imbiber,
absorber,
tremper
Inglese
to soak
Spagnolo
embeber,
empapar
Italiano
imbévere,
assorbire,
inzuppare
Tedesco
tränken.