Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

inchimerài, inchimeràre , vrb: inchimeriare Definitzione pigare chimera, pigare o giare arennegu, fintzes pònnere in conca calecuna idea a bisura de chimera Sinònimos e contràrios abbetiae, achibberare, acroconai, afutare, airai, aorcare, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchietae, inchimerire, infelai, infuterare, insutzuligai, intziminire, renignai Frases sendhe míseru isciau, t'inchimeras e ti faghes padronu in prepoténtzia (P.Casu)◊ su chelu si fit inchimeradu e caleit de botu sa irada de s'abba ◊ si bulluzat su mare, dae subra l'inchimerant sas nues… in pag'ora est un'inferru! ◊ sas aeras inchimeradas no faghent isperare in dies bonas ◊ si inchimeras a mie, ti zuro chi non cantas prus in logu! (M.Z.Funedda) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'obstiner, s'irriter Ingresu to be obstinate Ispagnolu obstinarse, empeñarse Italianu incaponirsi, alterarsi Tedescu sich versteifen, sich erregen.

inchínghere , vrb Definitzione coment'e pigare a chintzu cun is bratzos, pònnere a inghíriu / pps. inchintu Sinònimos e contràrios achintorzare, aggrapiare, atrotzigonare, chígnere Frases so inchintu de cadenas ◊ cust'àrbure no l'inchinghent duos ómines Ètimu ltn. incingere Tradutziones Frantzesu entourer, ceindre, embrasser Ingresu to embrace Ispagnolu rodear, ceñir Italianu cìngere, avvòlgere, avvinghiare Tedescu umfassen, umarmen.

inchinisàdu , pps, agt: inchisinau, inchixinatu Definitzione de inchinisare; totu brutu de chinisu, fatu a chinisu Sinònimos e contràrios cinisosu 2. lampant fogos in calchi rutu muru de sa citade totu inchinisada (S.Lay Deidda) Tradutziones Frantzesu qui est réduit en cendres Ingresu reduced to ashes Ispagnolu quemado, encenizado Italianu incenerito Tedescu mit Asche bedeckt, eingeäschert.

inchizolàre , vrb: incozolare, incuzolare Definitzione cuare, pònnere, abarrare o istare in d-unu cugigone (chizolu), a una parte Sinònimos e contràrios acantonai, achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzonare, arreconai Frases intro tou s'est incuzolada cudha ojada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cacher, rencogner Ingresu to put in a corner Ispagnolu arrinconar Italianu rincantucciare Tedescu in eine Ecke drängen.

inciassàre , vrb Definitzione pònnere o abbarrare istrintu in mesu de duas cosas coment'e istrecandho Sinònimos e contràrios aggafiare, incasciae 2. in sa ruta de su muru so restadu inciassadu tra duos cantones Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rester pris, s'accrocher Ingresu to get entangled Ispagnolu enredarse, engancharse Italianu rimanére impigliato Tedescu verfangen bleiben.

inciauài, inciaulài , vrb: insaulai, intzaulai, issaulai, itzabai, itzaulai Definitzione su abboghinare de is canes, fintzes po dolore, iscrammentaos, iscutos Sinònimos e contràrios alloroscare, apedhae, atocare, aciaulai, baulai, imbauai Frases cani chi inciàuat no mússiat ◊ cussu est cani chi itzàulat ma no móssiat ◊ su piciochedhu atacat a intzaulai pariat unu cani de càstiu ◊ dhu pigant e dh'acollant a itzabai coment'e canis 2. su cani dh'ant iscutu e s'est fuiu intzaulendi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aboyer Ingresu to bark Ispagnolu ladrar Italianu abbaiare Tedescu bellen.

incidài , vrb: incidiare, incirai 1, insidai 1, intzediare, intzidare, intzidiare, intziliare, intzirai 1, intzitai, intzitare Definitzione mòvere o fàere mòvere s'àteru atzitzandhodhu, naendho e faendho e ofendhendho puru, ponendho s'unu contras a s'àteru / incirai su logu = pònnere sa zente, sos àteros, o fintzas solu s'àteru in buluzu, fàghere pessare in su malu Sinònimos e contràrios aciopai, ateneae, atiare, auntzare, imbriscare, incirigare, inciulai, insissiligai, intrulliare, intzifrire, intzigare, intzudie, intzullire, issolociare, pretzipitare, sotae, tzintzigare, ubetzare, umprigare / intriscare, mincidiare, suberiare, purruntzare, tinghitare Frases un'ora ses intzidiendhe: ma si ti aferro ti ndhe passo sa gana! ◊ a filla mia est sa cumpàngia chi dha incidat a fai cussas cosas ◊ ti pregu chi no insidis de fronti a custa disputa, chi no fatzas su disconnotu! (Pani)◊ prus de unu l'intzediaiat pro la cherrer fàghere cantare ◊ non m'intzédies: menzus mudu ti abbarra!◊ no dhi neris cosa, a su pipiu, ca dh'incidas, ca est dormendisí! 2. at incidau totu su logu chi depit andai a s'èstero ◊ su piciochedhu est incirendi is fradis a pedí dinai a sa mama ◊ ant iscambillau is pipius… funt giogus de natura…: ita bollis intzirai?! Ètimu itl. incitare Tradutziones Frantzesu provoquer Ingresu to cause Ispagnolu provocar, atizar Italianu provocare, rinfocolare Tedescu provozieren, wieder entzünden.

incignàre , vrb: incingiai, incingiare, inciungiae, inciungiai, inciungiari Definitzione cumenciare a pònnere, a impreare, si narat meda po pònnere sa primu borta bestimentu nou (ma si podet nàrrere de css. cosa, es. sa carrada, un'istrégiu, sa domo noa) Sinònimos e contràrios inchingiare 1, istrinai Frases gunnedha de cincu telus incíngiu sa dí chi isposu…◊ no tengu un'arregordu de èssiri incingiau bistimenta noa ◊ cussa domu fiat apenas fata, dh'emus incingiada nosu ◊ custus lentzorus nous no dhus apu mancu inciungiaus Ètimu ltn. encaeniare Tradutziones Frantzesu inaugurer Ingresu to inaugurate Ispagnolu inaugurar, estrenar Italianu inaugurare, incignare Tedescu einweihen.

incillíri , vrb: incixie, incixiri Definitzione ammostare o fàere cara de inchietu istringhendho is chígios; pònnere pentzamentu Sinònimos e contràrios achizare, acristai, inchigiare, inchizire, increstare, ingrispire Frases candu nant cancuna cosa po issa s'incillit e s'inchietat, ma est pronta a perdonai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froncer le sourcil (s) Ingresu to frown Ispagnolu fruncir el ceño Italianu accigliare Tedescu ein finsteres Gesicht machen.

incincinnàre , vrb Definitzione allorighedhare is pilos Sinònimos e contràrios allorichitare, anedhai, arrullai, frisai, riciulare | ctr. istirai Ètimu itl. cincinnare Tradutziones Frantzesu anneler, boucler Ingresu to curl Ispagnolu ensortijar Italianu inanellare Tedescu ringeln.

inciolài , vrb: insolae, insolai, insolare, issolare Definitzione pònnere sa sola una segundha bortas a is iscarpas Sinònimos e contràrios assolare, impetare Frases su cartzeraju est insolendhe unu paju de cracas ◊ su sabbateri at insolau is crapitas a pedhi grussa ◊ cantu mi costat a inciolai custas crapitas? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ressemeler Ingresu to resole Ispagnolu remontar Italianu risuolare Tedescu neu besohlen.

inciorài , vrb: insorai, insuorae, intzorai, intzuorai Definitzione isciúndhere de sudore (po pelea, múngia, disisperu)/ i. piu piu = fàgheresi a una murca de suore, suerare meda Sinònimos e contràrios impodhorare, suderare Frases si papat de custa cosa s'intzorat totu piu piu ◊ candu apu inténdiu chistioni de abbruxai femu giai intzorendumí ◊ si t'insoras e pigas frius ti fait mali Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu transpirer Ingresu to sweat Ispagnolu sudar Italianu sudare Tedescu schwitzen.

inciorodhàre , vrb: intzarodhai, intzorodhare, intzurudhare Definitzione betare apare a s’afaiu, chentza critériu, fàere un’ammesturitzu de cosas diferentes, fàere un’atzorodhu trebballandho, foedhandho; fintzes isciúndhere a meda, a tropu, cosas de papare Sinònimos e contràrios aciapuciae, ciorodhai, impiastai, improdhai, inciapugliare, inciobodhare Frases ita totu est intzarodhendu cussu fac'e tontu?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gâcher, faire grossièrement Ingresu to mess up Ispagnolu chapucear Italianu fare pastìcci Tedescu Pfuschereien machen.

inciovài , vrb Definitzione pònnere is oos, nau de su pische e de àteros animales de mare (es. càvuru) Sinònimos e contràrios sciovai Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu pondre des œufs (poisson) Ingresu to lay eggs Ispagnolu desovar Italianu depórre, eméttere le uòva (détto dei pésci) Tedescu Eier laichen.

incirài , vrb: insidai, intzidai, intzirai Definitzione pònnere cambu nou, un'iferta, in sa linna de àtera mata po dhi fàere bogare frutu diferente; fintzes giare a pentzare una cosa chentza dha nàrrere ladina o apostadamente Sinònimos e contràrios iferchire, innastare Frases no s'iscít chini dh'at intzirau cuss'olivàriu Ètimu ltn. insitare Tradutziones Frantzesu greffer Ingresu to graft Ispagnolu injertar Italianu innestare Tedescu veredeln.

incispíre , vrb Definitzione coment'e mandhare o bogare cispa, ischintídhias, catzare fogu, nau in cobertantza de una manera de fàere fogosa, forte, airada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flamboyer, faire fureur Ingresu to blaze, to be the rage (all) Ispagnolu chispear Italianu fiammeggiare, furoreggiare Tedescu aufflammen, großen Erfolg haben.

inciulài , vrb: (in-ciu-la-i) insulai insullai, intullae, intzugliai, intzulai, intzullae, intzullai, intzullare, untzulai Definitzione betare o pònnere su cane a ccn. o a unu pegus; nàrrere, fichire ideas in conca a unu po dhu cumbínchere a fàere calecuna cosa, po dhu pònnere contra a s'àteru Sinònimos e contràrios aciopai, aggussire, atiare, auntzare, birbillare, incidai, inciliare, incirigare, insissiligai, intzullire, inzibbire, issolociare, ubetzare / intriscare, mincidiare, suberiare, tinghitare / insuai | ctr. caciare Frases dh'iant intzullau unu cani, datu ca no dhu podiant sighiri ◊ po dhu cassai dh'intzullant unu cani fonnesu in fatu 2. is domínius ant fatu destrossu insulendi chi sa língua sarda est nemiga de su progressu! (G.Lilliu)◊ a sa pessone chi si lassat intzullare li narant chi est unu tzullu ca lu picant comente cherent Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu inciter, pousser Ingresu to urge Ispagnolu instigar Italianu istigare Tedescu verleiten.

inciumíre , vrb: inciummire Sinònimos e contràrios abbumbare, aciumai, inciummare, trincai, tzumire Frases si atelat sa cariadura de sa símula annanghendhe ozu porchinu in cantidade pro chi ndh'inciumat fintzas a violare ◊ inciumit su mucarolu in s'abba pro infúndhere sa meragna a su cumpanzu Tradutziones Frantzesu imbiber Ingresu to soak Ispagnolu embeber Italianu imbévere Tedescu tränken.

inciummàre , vrb Definitzione bufare (binu) meda Sinònimos e contràrios abbumbare, acirrai, aciumai, bufae, imbreacare, inciumire*, ingullire, trincai Tradutziones Frantzesu pinter Ingresu to booze Ispagnolu empinar el codo Italianu sbevazzare Tedescu saufen.

inciupài, inciupàre , vrb Definitzione fàere una cosa (abba, late o àteru deasi) coment'e a suspidura, comente podet fàere un'istràciu, un'ispòngia o àteru Sinònimos e contràrios aciupae, assuspiri, impapare, imbibbiri, sultzire, sulviare, surbare 1, surbiri, suspiare Frases deris tota sa note at sighidu a rúere selena una mudhina e sa terra si ndh'est inciupada in dogni vena ◊ no arresistis a sa fortza manna de is montis chi ti s'inciupant coment'e una proja Ètimu spn. chupar Tradutziones Frantzesu imbiber, absorber, tremper Ingresu to soak Ispagnolu embeber, empapar Italianu imbévere, assorbire, inzuppare Tedescu tränken.