incantzirài , vrb Definitzione
furriare o fàere a cancru, nau de unu male
Tradutziones
Frantzesu
se cancériser
Ingresu
to make cancerous
Ispagnolu
cancerarse
Italianu
incancherire
Tedescu
krebsartig werden.
incanudài, incanudàre , vrb Definitzione
fàere o essire canu, murru, de pilos
Sinònimos e contràrios
immurrai,
incanire
Tradutziones
Frantzesu
devenir chenu
Ingresu
to grow hoary
Ispagnolu
encanecer
Italianu
incanutire
Tedescu
grau werden.
incapài , vrb: incapare 1 Definitzione
ingapare, pònnere sa capa (a is druches)
Sinònimos e contràrios
capare
Frases
is mustatzolus sunt incapaus cun tzúcuru, o fintzas cun ciuculati
Tradutziones
Frantzesu
glacer,
surglacer
Ingresu
to ice
Ispagnolu
glasear
Italianu
glassare
Tedescu
glasieren.
incaparonàre, incaparronàre , vrb Definitzione
betare, bestire su caparone, ammantare o bestire bene
Sinònimos e contràrios
acabbanai,
acaparronare,
acapotare,
acavanai,
acugudhare,
ammantai,
incapotai
| ctr.
innudare,
iscuguzare
Tradutziones
Frantzesu
envelopper dans un manteau
Ingresu
to cloak
Ispagnolu
encapar
Italianu
ammantellare
Tedescu
mit einem Mantel umhüllen.
incapitàe, incapitài, incapitàre , vrb Definitzione
su èssere, imbàtere o agatare in calecunu logu o chistione po cumbinatzione, comente podet arresurtare chentza chi dipendhat de su bòllere de nemos
Sinònimos e contràrios
capitai,
incapai 1
/
acontèssere
Frases
arratza de mulleri chi apu incapitau! ◊ chi iat incapitau a mimi no si fut fuiu, no! ◊ míseru tue chi nche ses incapitandhe in cussa malasorte! ◊ chi incapitat a no nch'èssede zeo, nch'est issa ◊ incàpitat, a boltas, in su note, che unu pitzinnu s'ischidet su bentu (S.Baldino)
Tradutziones
Frantzesu
avoir lieu,
se passer
Ingresu
to come,
to happen
Ispagnolu
acontecer,
ocurrir
Italianu
capitare
Tedescu
geraten,
geschehen.
incapotài, incapotàre , vrb: ingapotare Definitzione
pònnere o bestire su capoto
Sinònimos e contràrios
acabbanai,
acaparronare,
acavanai,
acugudhare,
ammantai,
incaparonare
Tradutziones
Frantzesu
envelopper dans un manteau
Ingresu
to put an overcoat on
Ispagnolu
poner el abrigo
Italianu
incappottare
Tedescu
einen Mantel anziehen.
incarài, incaràre , vrb rfl: incorare 1 Definitzione
coment'e bogare sa cara, essire in calecunu logu (es. genna, fentana, muru), andhare a bíere / èssiri a incaracua = a su cua cua, faghíndhesi bídere, incarèndhesi, e torrèndhesi a cuare, apartare
Sinònimos e contràrios
acarare,
acerare,
acontrare,
acrarare,
afaciai,
imbraconare,
inciarare,
infaciai,
ingiarare,
iscampiare
| ctr.
cuai
Frases
caminu caminu totus s'incarant in su portale cun su pratu prenu de trigu po is isposos e augurare vida bella e errichesa ◊ candu passat tzerriendu, totus s'incarant a castiai ◊ unu pilloni si est incarau in su niu ◊ sa spaciada de mammai no mi lassàt incarai mancu in s'oru de s'enna ◊ sa luna si est incarada in su celu ◊ incaraisidhoi a biri ita est cussu chi s'intendit!◊ apo pichiadu e si est incorada a sa ventana
2.
donadhi unu cimingionedhu de pani ammodhiau pagu pagu incarau in su tzúcuru!
4.
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se montrer
Ingresu
to show oneself
Ispagnolu
asomarse
Italianu
affacciarsi
Tedescu
sich zeigen.
incaràre 1 , vrb Definitzione
artzare o puntare un'arma po isparare
Sinònimos e contràrios
incanai
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
pointer,
braquer,
viser
Ingresu
to aim
Ispagnolu
apuntar,
encarar
Italianu
spianare,
puntare un'arma
Tedescu
richten.
incarbonài, incarbonàre , vrb: incarvonare,
incrabonai Definitzione
fàere a crabone, niedhu che crabone (o fintzes imbrutare de crabone), abbruxare
Sinònimos e contràrios
acarvonare
Frases
cussu arrustidori est capassu de incrabonai totu sa petza e apustis dha fadeus sa figura!… (G.Tatti)
Tradutziones
Frantzesu
carboniser
Ingresu
to burn down
Ispagnolu
carbonizar
Italianu
carbonizzare
Tedescu
verkohlen.
incaríe , vrb: incarire,
incariri Definitzione
crèschere de prétziu is cosas, bènnere caru
Sinònimos e contràrios
incarare 2,
incarèssiri
| ctr.
abbaratai,
arrebbasciai,
imbaratire
Frases
in su mercadu totu est incaridu ◊ su chi pagamus zumpendhe su mare ant incaridu chi pro viazare de prus nos cherent su deghe pro chentu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
renchérir,
hausser
Ingresu
to raise
Ispagnolu
encarecer
Italianu
rincarare
Tedescu
verteuern.
incarnài, incarnàre , vrb: incarrare Definitzione
intrare o fichire in mesu de sa carre, nau prus che àteru de cosa chi creschet; torrare a crèschere sa carre; fàere a carre, pigare carres
Sinònimos e contràrios
incarnie
Frases
sos ogros tuos mi ant fatu efetu e s'amore in coro est incarnadu ◊ est gai bella chi paret una dea incarnada ◊ a isse si li incarnant sas ungras ca las zughet totu dortas e allachedhadas
3.
su Cristos si est incarnadu in su sinu de sa Vírzine Maria
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
s'incarner
Ingresu
to grow in,
to thrust into the flesh
Ispagnolu
encarnarse
Italianu
incarnire,
incarnare
Tedescu
ins Fleisch eindringen lassen.
incarramacinài , vrb Definitzione
betare a s'afaiu trastos bècios o arrimaos, impreare su logu cun carramatzinas
Sinònimos e contràrios
imbarratzare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
encombrer de fanfreluches
Ingresu
to hamper with trifles
Ispagnolu
llenar un lugar de baratijas
Italianu
ingombrare di cianfrusàglie
Tedescu
mit Krams überfüllen.
incarrazàre , vrb Definitzione
iscúdere o andhare cun fuliesa a subra de s'àteru o de calecuna cosa; carragiare puru
Sinònimos e contràrios
assaltizare,
carrabbusai,
imbestire,
ruciare
/
incarralzare
Frases
cun sos cadhos sunt faghinne atintzione pro no incarrazare a nemos colanne in sas carrelas ◊ po sorte no at passadu màchina, sinono dh'iat incarrazadu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
heurter,
tamponner
Ingresu
to run into
Ispagnolu
atropellar
Italianu
investire
Tedescu
anfahren.
incarrebài, incarredài, incarrelài, incarrelàre , vrb: incarrerai Definitzione
cumenciare calecuna cosa, aprontare una faina, cumenciare a andhare, pigare s'orruga o su camminu po andhare a logu, ghiare o fàere andhare a una filada fintzes in su sensu de giare annestru, imparu, currègere su cumportamentu; pònnere a filera
Sinònimos e contràrios
abbiare 1,
abiai,
comentzari,
coviare 1,
imbrocare,
impostai,
incaminare,
irvinghinzare,
temperare,
tocai 1
| ctr.
iscaminai
Maneras de nàrrere
csn:
i. una faina, una festa = comintzare una faina, una festa; èssiri piciochedhu incarrerau = piciocu mannu; incarrerai a ccn. = dàreli annestru, briga, fàgherelu andhare o èssere adderetu, fintzas catzarechelu; su tempus est incarrerendu = est benindhe, est bénnida s'ora, s'est faghindhe tardu, ch'est colendhe; incarrebendi a… (una tzerta ora, tempus) = faci a… a oras de…; incarrelàresi bi'e… = comintzare a tucare a sa bandha de…, incarrerai a andai a…; portai sa brenti incarrerendu = creschindhe, ingrassendhe; no incarrerist! = no comintzes, no torres a comintzare (a chircare chistiones, murrunzare, e gai)
Frases
ias giai serrau is ogus po t'incarredai citiu faci a su soli…◊ a passu a passu si est incarrerau faci a domu ◊ andeus a biri no siat incarrerendu a innòi ◊ in monti incarreramu su bestiàmini e dèu mi setzemu a ligi ◊ est incarrebau totu a passu de portanti ◊ piciochedha de doxi annus drommit in su letu de sa mama… gei mi dh'emu incarrerada! ◊ apu incarrebau in su mori de monti po ti atobiai ◊ incarrelamus a cara a s'oriente
2.
s'ischiliai de unu muntoni de genti chi dhoi fiat benia iat incarrerau s'intrada de su palàtziu, is iscaberas, ascensoris, ufícius
3.
si seus cravaus apari e eus incarrerau a si basai ◊ de sa dí mammai at incarrerau a tenni pensamentus ◊ at incarrerau a tocai su tratori totu timi timi ◊ duas diis dhui funt… istau ca est incarrebendi cuatru mesis! ◊ cumentzai a si codromingiai ca s'ora est incarrebendi! ◊ sa cummédia incarrerat immoi ◊ incarrerat a proi… e at fatu una strossa
4.
prus incarrerat s'edadi e prus benint is maladias ◊ tzia Vitória est incarrerendi a is cent'annus ◊ est incarrerendi s’ora de prandi
Ètimu
ctl.
encarrerar
Tradutziones
Frantzesu
acheminer,
s'acheminer
Ingresu
to route
Ispagnolu
arrancar,
encaminar
Italianu
instradare,
avviarsi
Tedescu
sich auf den Weg begeben.
incarrigài, incarrigàre , vrb: ingarrigare Definitzione
pònnere unu pesu in pitzu de calecuna cosa, ma mescamente giare a fàere a ccn. una faina, una miscione, un'impreu; rfl., su s'imbarare o acotzare a calecuna cosa, ponendhosi coment'e in pitzu, a pesu, faendho càrrigu
Frases
resteint cuntentos de s'òpera sua, a comintzare dae chie bi l'aiat ingarrigada
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
charger
Ingresu
to load,
to charge
Ispagnolu
encargar
Italianu
incaricare,
commissionare
Tedescu
beauftragen.
incarrutzài , vrb rfl: incurrutzai Definitzione
agiummai coment'e pònnere in su carru: pònnere, imbarare a pitzu de calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
acotzai,
arrambare,
arremai 1,
asubai,
imbarrigare
Frases
dh'at incurrutzau a su muru ◊ no abarris sempri incarrutzau a mei: bai e gioga! ◊ incurrutzat sa conca apitzus de su coscinu, ma sonnu nudha ◊ at incurrutzau sa conca asuba de su codhu de s'amigu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mettre un objet sur qqch
Ingresu
to lay down
Ispagnolu
poner encima de algo
Italianu
adagiare sópra
Tedescu
niederlegen.
incartài , vrb: incartare Definitzione
imbodhigare cosa, pònnere in paperi; obbrigare a unu cun calecunu iscritu, fàere cuntratu; rfl. giare o impromitire s'ànima a su dimóniu; giogandho a cartas, abbarrare cun cartas in manu chi no cuncordant impare po pòdere serrare sa giogada
Sinònimos e contràrios
imbodhiai
2.
su cuntratu dipendhiat de su tantu de sa robba: cun prus de dughentas chimbanta berveghes incartaias pro chimbe annos ◊ chie cheriat imparare un'arte s'incartaiat cun d-unu mastru pro unu tantu de annos
3.
no fit un'istincu de santu, tiu Nigola, ma no fit mancu incartadu a su dimóniu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
envelopper
Ingresu
to come to a written agreement
Ispagnolu
envolver,
encartar,
encartarse
Italianu
incartare,
obbligare uno con scrittura,
fare un patto col diàvolo
Tedescu
in Papier einpacken,
einen Vertrag schließen,
sich dem Teufel verschreiben.
incasciàe, incasciài , vrb: incasciare,
incassare,
incassiare Definitzione
pònnere in sa càscia; intrare apare duas cosas o partes fatas adatas po torrare giustas s'una cun s'àtera; arresurtare in mesu de duas cosas e abbarrare cassau, arréschiu; fichire ideas in conca
Sinònimos e contràrios
apigiai,
crosai,
imbasare,
incastrai,
incriedhai
/
inciassare
/
cravare,
fichire,
incalchetare,
tzacare
Maneras de nàrrere
csn:
i. sa porta = imbarare sa zanna, serrare; incasciasí una cosa in conca = incaschetare
Frases
cussu at traitu unu bandhidu pro s'incasciare sa tàglia
3.
est una bia incasciada in mesu de duus murus e matas de arroli ◊ su tirighinu fit incasciadu dae duas grundhas artas de granitu
4.
nche li fit incassatu in conca su cuntipitzu d'essire a bannitare e nessune fit reséssitu a l'irvortare
Ètimu
ctl., spn.
encaixar
Tradutziones
Frantzesu
encaisser,
encastrer
Ingresu
to box,
to embed
Ispagnolu
encajar,
engarzar
Italianu
incassare,
incastrare,
incastonare
Tedescu
in Kisten verpacken,
einschieben,
einfassen.
incassidhàre, incassillài , vrb Definitzione
tratènnere ammalaògia firmu chentza lassare andhare, chentza pòdere fàere o fuire
Sinònimos e contràrios
arrocai,
imprasonai,
isserrai
/
incasciae
Frases
acuita po no t'incassillai s'unda me in s'arriu! ◊ fiat in domu e candu est arribbada s'àcua dh'at incassillada aintru ◊ sa fillatrota est s'ambidha abarrat incassillada me is arrius sentza de podi torrai a mari ◊ non podiat fai pru nudha… si est agatada incassillada
2.
a picinnia incassidhao profumos e sedatzao sónnios ◊ si at papau totu su sartitzu e cantu at pótziu incassidhare in brente!
Tradutziones
Frantzesu
bloquer
Ingresu
to block
Ispagnolu
bloquear,
entrampar
Italianu
bloccare,
intrappolare
Tedescu
sperren.
incastàre , vrb: ingastare Definitzione
incasciare, pònnere firmu in mesu o aintru de ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
incasciae,
incastrai,
incristedhai
Frases
si mustrat in colore de sa luna ingastada in fine oro perla fine ◊ faghent una capella totu ingastada in oro
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
enchâsser,
sertir
Ingresu
to set
Ispagnolu
engastar
Italianu
incastonare
Tedescu
einfassen.