inciurpài , vrb: insurpai,
insurpare,
inturpare,
intzurpai,
intzurpare,
itzurpai Definitzione
essire o fàere tzurpu, menguare o bènnere mancu sa vista e, in cobertantza, sa capacidade de cumprèndhere, bíere s’arrexone, su giustu, sa cosa giai crara
Sinònimos e contràrios
atzecare,
incegai,
inturpire,
intzeghire,
tzurpai
Frases
seu beniu po fai biri a is itzurpus e po itzurpai a chini nat ca nci bit
2.
surdos e inturpados, faghent sa gherra cumbintos de leare sa vitória! ◊ intzurpada dea su dinare s’iat béndhiu sa cusciéntzia e s’ànima a su tiàulu ◊ sas banidades inturpant sa zente ◊ totu intzurpadu de sa passione abbratzat sa mundhana professione
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
crever les yeux,
aveugler
Ingresu
to blind
Ispagnolu
cegar
Italianu
accecare
Tedescu
blind machen,
blind werden.
inclavài, inclavàre , vrb: incravai,
incravare,
ingravare Definitzione
pònnere is craos, firmare cun is craos, nau mescamente de Cristos o de unu apicau a sa grughe; firmare, agguantare firmu coment'e ponendho craos
Sinònimos e contràrios
crocifissare
/
ciaitare,
cravillai,
inciaire,
incravillai,
ingiaitare,
obbilai
| ctr.
isclavai
Frases
de Deus su Fizu divinu su mundhu at créfiu salvare candho in sa rughe si est lassau incravare (G.Caddeo)◊ su buginu dh'abbrancat una manu po si dha incravai ◊ po ti èssi postu tanti amori ti dh'as bófiu incravai
2.
citu, no musciat, incravau in fundu de s'errori
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
crucifier,
enfoncer,
fixer
Ingresu
to crucify,
to hammer
Ispagnolu
crucificar,
enclavar
Italianu
crocifìggere,
confìggere
Tedescu
kreuzigen,
annageln.
incollutzài , vrb Definitzione
calare o orrúere sa matza (istentina), apèrrere o illascare is músculos de sa bentre po isfortzu o àteru, essire matzigalau, collutzu, patire s'ímbena
Terminologia iscientìfica
mld
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
atteindre d'une hernie
Ingresu
to suffer a hernia
Ispagnolu
herniarse,
quebrarse
Italianu
subire un'èrnia
Tedescu
Hervortreten von Eigenweidebruch
incolvàre , vrb Definitzione
ingurtire che crobos, papare a s'airada, a tropu
Sinònimos e contràrios
imbuculare,
istruntzonare,
tzèrghere
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
manger à en crever
Ingresu
to swallow,
to eat to bursting point
Ispagnolu
tragar,
engullir,
atracarse
Italianu
inghiottire,
mangiare a crepapèlle
Tedescu
hinunterschlucken.
inconchinàre , vrb Definitzione
incrubare a una parte un'istrégiu betandho cosa a imboidadura; fintzes cumbínchere a ccn., fàere chentza istare pentzandhodhoe meda a una cosa, aconcare
Sinònimos e contràrios
abbucai,
incruai,
incrunai,
parangai
/
cumbínchede
Frases
sa padedha cheret inconchinada pro ndhe piscare menzus sos macarrones
3.
cussu comente l'incónchinat faghet!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
incliner
Ingresu
to tilt
Ispagnolu
inclinar
Italianu
inclinare
Tedescu
schrägstellen.
inconcobàre , vrb: incorcobare Definitzione
atrotigare faendho coment'e a conca, a lacu
Sinònimos e contràrios
abbajonare,
agionedhare,
allachedhare,
atzumborai,
colembrai,
corcobare,
ingobbedhare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
courber,
voûter
Ingresu
to bow
Ispagnolu
encorvar,
corcovar
Italianu
incurvare,
incurvire
Tedescu
beugen.
incoragíre, incoragíri , vrb: incorazire Definitzione
giare o pònnere coràgiu
Sinònimos e contràrios
acoragire,
alentai,
aminare,
audire,
incorai,
indanimai
| ctr.
impagurire,
isarcare,
spaurai
Frases
zai dh'incorazis a fiza tua ca est po s'isposare!…
Ètimu
itl.
incoraggire
Tradutziones
Frantzesu
encourager,
exhorter
Ingresu
to encourage
Ispagnolu
animar
Italianu
incoraggiare,
incitare
Tedescu
ermuntern.
incorài , vrb: incorare Definitzione
pigare, giare o pònnere coràgiu
Sinònimos e contràrios
acoragire,
alentai,
incoragire,
indanimai
Frases
tra sas laras si ànimat, s'incorat cun totu su profumu e sa friscura de cussa buca chi adorat! (B.Mureddu)◊ totus funt incorendi su pipiu timarosu a papai ◊ dh'at incorau nendidhi de no si arrendi mai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
redonner du courage
Ingresu
to cheer up
Ispagnolu
animar,
alentar
Italianu
rincuorare
Tedescu
ermutigen.
incordonài, incordonàre , vrb Definitzione
fàere coment'e unu cordone (prus che àteru de gente, militares) totu a inghíriu de calecuna cosa, o de gente o logu, po difesa, arrestare, cassare, compidare
Sinònimos e contràrios
acordonare,
acoronai
/
incortigliai,
inghirare
Frases
su fogu fuidu, si bi at zente a l'incordonare, za si subbacat ◊ l'ant incordonadu in medas e tentu l'ant, su malafatore ◊ sos carbineris aiant incordonadu una domo e che aiant bogadu duos zòvanos cun sos ferros
Tradutziones
Frantzesu
encercler
Ingresu
to surround
Ispagnolu
rodear,
cercar
Italianu
accerchiare,
intorniare
Tedescu
einkreisen.
incornissàre , vrb: incornitzare,
ingurnisai Definitzione
pònnere sa cornice a calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
inguarnitzare
Tradutziones
Frantzesu
encadrer
Ingresu
to frame
Ispagnolu
enmarcar,
encuadrado
Italianu
incorniciare
Tedescu
einrahmen.
incorrài , vrb: incorrare Definitzione
iscaviare cun is corros, iscúdere, férrere o cracare a cropos de corru, nau de animales chi ndhe portant; bogandho in bregúngia a ccn. po cosa de pagu contu timendhodha tropu, fàere male
Sinònimos e contràrios
acorrae,
acorrociai,
iscorratzare,
sigorrai
Frases
chi fiat istétiu bòi t'iat incorrau ◊ si sunt boes chi incorrant, no ti bi acúrtzies! ◊ fit nóidu ca su boe incorraiat
2.
màniga su minestrone, za no ti at a incorrare!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
encorner
Ingresu
to gore
Ispagnolu
cornear
Italianu
incornare,
cozzare con le còrna
Tedescu
auf die Hörner nehmen.
incorrutài , vrb: incurrutai Definitzione
primmare, essire tristu, agiummai coment'e istare in dolu (corrutu); pònnere su corrutu
Sinònimos e contràrios
intristai
/
corrutae
| ctr.
allegrare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
s'attrister
Ingresu
to become sad
Ispagnolu
entristecerse
Italianu
rattristarsi
Tedescu
traurig werden.
incortàe, incortài , vrb: incortare Definitzione
isserrare in sa corte, inghiriare, pònnere in mesu a ccn. po dhu cassare, acorrare a mandra
Sinònimos e contràrios
acoronai,
acorrae 1,
assitiai,
inchirrinare,
incortigliai,
incortiri,
isserrare
/
incordonai
Frases
mi agiudat a bínciri sa malaspétzia po èssiri sempri incortada in domu trabballendi (R.Spissu)◊ dimónia de menga tonta, gei s'incorteis po cosa! ◊ si dh'iat incortada in cussa domu de sa paxa, e chini dh'iat circau?!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
enfermer,
assiéger,
entourer
Ingresu
to shut in,
to besiege,
to surround
Ispagnolu
encerrar,
cercar
Italianu
rinchiudere,
assediare,
accerchiare
Tedescu
einschließen,
umdrängen.
incortigliài, incortilài, incortillàe, intortillài, incortillàre , vrb Definitzione
isserrare in cortile, in corrale, pigare totu a inghíriu a unu o a calecuna cosa po dha cassare
Sinònimos e contràrios
acordonare,
acoronai,
acorrae 1,
acorralai,
imbachilare,
incordonare,
incortae,
incortiri,
inghirare
| ctr.
iscapare
Frases
candu funt dromius dhus incortillant e dhus faint iscraus ◊ cun una pedhi de bòi segada a corrias arrinnescint a incortillai totu unu cúcuru ◊ si t'incortillu cun is canis mius t'imbucat su frius!◊ sos carabbineris dhos ant incortillaos a bis pònnere sos ferros
2.
is angionis funt incortilaus e no podint fui ◊ no nc'est nisciunus in pratza: funt totus incortillaus
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
entourer
Ingresu
to surround
Ispagnolu
cercar,
rodear
Italianu
accerchiare
Tedescu
einkreisen.
incosciài, incosciàri , vrb: incossare Definitzione
pigare o pònnere in mesu de is còscias, pònnere in mesu, cicire a cuadhu: nau in cobertantza, ingannare, aprofitare de s'àteru / i. unu cuadhu, unu burricu, sa bicicreta = sere a cadhu
Sinònimos e contràrios
cabadhare 1,
cadhighinare
Frases
sa levarora est benira a motu, una motu manna chi usàt sa politzia: tanti non dha incosciàt!…
2.
chi sighint aici, gei incòsciant a cuadhu a su babbu puru, custus fillus! ◊ mi as incosciau una borta ma no m'incòscias prus! ◊ manera de fai ananti de totus, cussa piciochedha, incosciada cun su piciocu in pratza!…◊ po annestai incòsciat is fundus de su sarmentu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
monter,
chevaucher
Ingresu
to ride
Ispagnolu
cabalgar
Italianu
cavalcare
Tedescu
reiten.
incrabinàre , vrb Definitzione
andhare coment'e abbaidandho a crabas, chentza giare atentzione; arrennegare meda pigandho a boghes e frastimandho a s'àteru, airare
Sinònimos e contràrios
acrabinare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
invectiver
Ingresu
to shout (abuse)
Ispagnolu
gritar,
maldecir
Italianu
inveire
Tedescu
wettern.
incrabiolài , vrb Definitzione
pònnere is crabiolas, is currentes, faendho teuladas
Sinònimos e contràrios
intzivinai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
voliger
Ingresu
to plank
Ispagnolu
enmaderar
Italianu
impalcare
Tedescu
die Balken legen.
incrabistàe, incrabistài, incrabistàre , vrb: incrapistare Definitzione
pònnere su crabistu, su brunchile a un'animale; in cobertantza, poderare sa gente che leada a crabistu, aprofitandhosindhe
Sinònimos e contràrios
abbrunchilare,
acrabistai,
imbrunchidare
/
acapiae,
tènnere
Frases
mi che acultziaia a su poledhu pro lu incrabistare
2.
s'àinu est incrabistadu ligadu in sa lóriga
3.
arrenescint a incrabistai sa pòbara genti ◊ un'imbriaghera de lughe mi est incrapistandhe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
enchevêtrer
Ingresu
to halter
Ispagnolu
encabestrar
Italianu
incavezzare
Tedescu
halftern.
incrèschere , vrb: incresci,
incrèsciri Definitzione
giare ifadu, giare incruescu, ma mescamente sentire calecunu dolore o fintzes unu dannu, unu dispraxere
Sinònimos e contràrios
dispiàghere,
dòlere,
ifadare,
incrudèschere
Frases
non dia chèrrere incrèschere a nisciunu (G.Fiori)◊ aia bisonzu e apo incréschidu
2.
dh'increscit una camba ◊ m'increscit una denti, m'increscint is arrigus
3.
su de no premiare una poesia in calchi cuncursu no devet incrèschere e ne ammutzighilare sos cuncurrentes
Ètimu
itl.
increscere
Tradutziones
Frantzesu
avoir mal,
être désolé
Ingresu
to ache,
to be sorry
Ispagnolu
doler,
lamentar
Italianu
dolére
Tedescu
schmerzen.
increstàre , vrb: incristare,
ingristare Definitzione
abbaidare cun is cristas o chígios istringhendho coment'e ammeletzandho, fintzes arrennegaos
Sinònimos e contràrios
achizare,
acristai,
inchigiare,
inchizire,
incilliri
2.
si l'agateit in dainanti cun cudhos ojos incristendhe sas pibiristas (M.Bua)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
courroucer
Ingresu
to get angry
Ispagnolu
fruncir el ceño
Italianu
corrucciarsi
Tedescu
ärgerlich werden.