Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

incricài , vrb Definitzione serrare sa genna a crica; incasciare in mesu de calecuna cosa Sinònimos e contràrios acricai, agiotulare | ctr. scricai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu verrouiller Ingresu to lock Ispagnolu atrancar Italianu annottolare Tedescu klinken.

incricàre 1 , vrb Definitzione fàere càdriu, crispu, prus lestru, prus a forte Sinònimos e contràrios acadriare, apressibbiri, apretai, incradiare 1, incrispai | ctr. abbacai, abblandai Frases comintzat a cúrrere incrichendhe e illonghendhe sos passos ◊ beh, a incricamus su passu, chi est tardu e su caminu est meda?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu accélérer Ingresu to accelerate Ispagnolu acelerar Italianu accelerare Tedescu beschleunigen.

incriedhài , vrb Definitzione intrare apare una cosa cun àtera; friscare a criedhu, isserrare / i. is didus, is dentis de duas arrodas Sinònimos e contràrios apigiai, crosai, imbasare, incasciae / creari, incraedhae | ctr. scriedhai 2. gei ti ses bèni incriedhau!…◊ funt apenas is dexi de noti e seis giai incriedhaus! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu encastrer, engrener Ingresu to put into gear Ispagnolu encajar, endentar Italianu incastrare, ingranare Tedescu einschieben, ineinandergreifen.

incrispàe, incrispài, incrispàre , vrb: incrispiai, incrispiare Definitzione fàere crispu, cràdiu, pigare fortza, fàere prus lestru, de prus, prus istrintu; primmare, ofèndhere arrennegare; in cobertantza, fintzes annuare nau de s'aera Sinònimos e contràrios acadriare, afortiai, apretai, incribidai, infruscare, scrispiari / acristai, inchigiare, incilliri, increstare | ctr. abbacai, abblandai Maneras de nàrrere csn: incrispiai su passu = caminare prus impresse; aeras incrispadas = chelu annuadu; incrispiare su guresi = fàgherelu essire prus afissu, intipiu Frases sempre piús incríspiat su bentu cun bírridos de abba e nie frita (N.Cucureddu)◊ un'ispuntorzada a sos boitos lis faghet incrispiare su passu ◊ su bentu, s'àcua, su fogu funt incrispiendi ◊ est malu su bentu candu incríspiat: trocit truncu e isperdit su cinixu de dónnia fogu (P.Alcioni)◊ incrispat is passus e ponit sa fua Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épaissir, intensifier Ingresu to intesify, to thicken Ispagnolu intensificar Italianu raffittire, intensificare Tedescu dichter machen, verstärken.

incrispíre , vrb Definitzione fàere a fròngias, a pinnigas, a gajas, fintzes fàere crispu faendho fortza Sinònimos e contràrios afrangillonai, afrascillonai, aggranchizonare, aggruncipire, aggrunciulire, apigiare, arruntzai, atavellai, crispare, frongire, granculai, iscrafangiai Frases altzèndhesi su collete de su gabbanu e incrispendhe sos codhos mazados dae su tribàgliu, aiat leadu sa falada de su caminu ◊ cun sas manos incrispidas, ma cun delicadesa, at leadu sa cara mia e mi narat comente depia fàghere ◊ at dadu sa móvida a sos ciclistas cun d-unu mucaloru ruju, totu incrispidu Tradutziones Frantzesu rider, froncer Ingresu to wrinkle Ispagnolu fruncir Italianu increspare Tedescu kräuseln.

incrivíre , vrb Definitzione calare unu cropu, giare su cropu abbaidandho bene innanti comente iscúdere, pigandho sa mira Sinònimos e contràrios isciúdere, tzacai Tradutziones Frantzesu frapper Ingresu to deal a blow Ispagnolu asestar un golpe Italianu assestare un cólpo Tedescu einen Schlag versetzen.

incroíe , vrb Definitzione pònnere in mesu de àteru o de àteros, totu impare, pònnere in su contu Sinònimos e contràrios | ctr. escluiri, istagiai Frases frastimàt a totus incroindhodhoe peri is animales censa curpa Tradutziones Frantzesu inclure Ingresu to include Ispagnolu incluir Italianu inclùdere Tedescu einbeziehen.

incrosirài , vrb: ingrusirai Definitzione fàere bènnere disígiu de ischire Frases no fiat dógnia chistioni chi arrennesciat a ingrusirai o fai arriri Tradutziones Frantzesu intéresser, intriguer Ingresu to make curious Ispagnolu despertar la curiosidad Italianu incuriosire Tedescu neugierig machen.

incrostài, incrostàre , vrb Definitzione pònnere, fàere sa crosta, unu pígiu de cosa, fintzes de ischedradura, de màrmuri o àteru chi si ponet a is muros Sinònimos e contràrios acrostai, aradhare, ingrumai / aforrai Frases a fortza de bufare binu fintzas s'istògomo de feghe incrostas, tue! 2. sa cuba est totu incrostada de feghe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plaquer Ingresu to plate Ispagnolu chapar Italianu placcare Tedescu plattieren.

incruài , vrb: incrubai, incrubare, incuare, inculbare, incurbare, incurbiai, incurbiare, incurvare Definitzione abbasciare a un'ala, pònnere a un'imboe, culembru; abbasciare sa conca, indrúchere s'ischina a cara a denanti; su si indrúchere a ccn., a su chi bolet s'àteru Sinònimos e contràrios ancrucare, cruai, incrunai, inconchinare, incrinire, incrubedhare, incrunai, indortinare, ingruxare, palangai | ctr. arritzare, istantargiai, ficare Frases m'incurvavo in sa funtana bufandhe a fruncu ◊ si est incrubau a ndi bodhí cosa de terra ◊ fit timendhe a s'incurbiare a cullire crocas ◊ su bentu est tirendi aici e sa mata s'incrubat a cussa parti ◊ zuchet s'ischina a unu cantzu a fortza de istare incurbiau ◊ incrua s'istrexu po pigai prus àcua a tassoni! ◊ totu sas matas s'incrubant ◊ apo incurbadu sa conca e mi so cagliadu 2. su soli si nci fiat incrubendu 3. no est de atzetare goi a conca incurbiada su chi nos benit o chi nos fachent! Sambenados e Provèrbios prb: chie meda s'incúrviat su culu si li biet Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu incliner, pencher, s'incliner, s'humilier Ingresu to incline, to bow, to bend down Ispagnolu inclinar, agachar, humillarse Italianu inclinare, chinare, inchinarsi, umiliarsi Tedescu neigen, sich neigen, sich erniedrigen.

incruciài , vrb: incultare, incultziare, incurciare, incursai, incursare, incurtzae, incurtzai, incurtziare, ingrutzai, iscurtziai Definitzione fàere prus curtzu, segare una cosa menguandho sa longària (ma si narat de tempus puru); passare in àteru logu (prus che àteru fora de camminu) a manera de fàere innanti a lòmpere a ue si depet andhare; bènnere o andhare prus acanta a ccn. o a calecuna cosa Sinònimos e contràrios acurtzai, cercinae, chertzinare, murtzinare / acostai | ctr. illonghiare, pellongare Frases su bènnere mancu a sas régulas li at incurtziau sa bida ◊ in atóngiu is diis s'iscúrtziant ◊ balla, ingrutzendi funt is diis: est giai iscurigau mortu!◊ incruciadha, sa chistioni, e coita puru! 2. cuss'istrada incúrtziat meda ca no bi at furriadas 3. dhi pigat sa manu, si dh'incurtzat a is lavras e dha basat (F.Pilloni)◊ s'incurtzat acanta coment'e su pistilloni chi bolit cassai unu síntzulu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abréger, raccourcir Ingresu to shorten Ispagnolu acortar, abreviar Italianu abbreviare, raccorciare Tedescu abkürzen.

incrudèschere , vrb: incruèschere Definitzione provare dolore, dispràxere, fàere o essire peus, prus dolorosu; nau de cosas coendho o faendho, chi no coent o no essint bene / i. su male = impeorai Sinònimos e contràrios dòlere, dispiàchere, incrèschere, rànchere / incalèschere, incancheriare Frases si pecadu no atrogas su coro incrueschet ◊ cantu martirizu: su patire tou est piús incruéschidu! 2. l'incrudeschet sa cundanna chi at iscontau 3. su màndhicu at incrudéschiu ◊ sa pasta si est incrudéschia (G.F.Sedda) Ètimu spn. encrudecer Tradutziones Frantzesu regretter, aigrir Ingresu to regret, to grow worse (harsh) Ispagnolu doler, exacerbar, encrudecer Italianu rincréscere, incrudire, inasprire Tedescu leid tun, sich verschlimmern.

incrupài, incrupàre, incrupàri , vrb: inculpare, incurpai, incurpare, ingulpare, ingurpare Definitzione betare a unu is neghes o curpas de calecuna cosa Sinònimos e contràrios acajonare, acriminai, acrupai, acusai, articulai, ifartare, imputai | ctr. discurpai Frases Fulana lu cheriat ingulpare ca a una fiza li aiat fatu dannu ◊ cussus si funt incrupendi s'unu cun s'àturu de su chi ant fatu ◊ mi so fertu eo: no ingurpedes àtera pessone! 2. bi faiat una làstima custu tziu incrupau chena neghe de un'isorrobbu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu inculper Ingresu to accuse Ispagnolu culpar Italianu incolpare Tedescu beschuldigen.

incuadhigài, incuadhigàre , vrb Definitzione pònnere subrabare, una cosa in pitzu de s'àtera, coment'e a cuadhu Sinònimos e contràrios acabadhare, acabadhicare, acuadhigai, imperrai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu surpeposer Ingresu to put on, to superimpose Ispagnolu solapar, encaballar Italianu sovrapporre, incavalcare Tedescu übereinanderlegen.

incubàe, incubài, incubàre , vrb: incupai, incupare Definitzione pònnere su mustu in su cubone a budhire, pònnere su binu in sa carrada (cuba); ufrare, essire ufrau che una cuba de s'arrennegu, de su fele (nau de animales mannos – boes, bacas – fintzes mòrrere de ufradura po àere papau erba isciusta in beranu) Sinònimos e contràrios incubonare / acubare, afenare, inchibberare, ufiare | ctr. iscubonare, scupai Maneras de nàrrere csn: incubare calore = collire caentu meda, imbudhighinare e tratènnere su calore; incubare una maladia = collire intzimia de maladia, finas a candho sa maladia no si paret bene Frases su bingiateri at binnennau e incupau su mustu 2. gasi, incubendhe fora de sentidu, si únfiat tantu, si únfiat, mischina, chi ruet morta crebada in fiancu (Limbaresu)◊ si li sunt incubadas sas bacas e ndhe li at mortu puru 3. no ghetu mexina a su mustu incubau, su fatu e cracau po no guastai (F.Pischedda) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entonner Ingresu to barrel Ispagnolu encubar Italianu imbottare Tedescu in Fässer füllen.

incubonàre , vrb: incuponare, uncubonare Definitzione pònnere su mustu in su cupone o cubedina a budhire Sinònimos e contràrios acuponare, incubae | ctr. irmustare, iscubonare Frases sa ua apenas catigada s'incubonat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vinifier Ingresu to vinify Ispagnolu vinificar Italianu vinificare Tedescu den Wein bereiten.

incuculàre , vrb: incugulare Definitzione su si pesare o pònnere nues in s'aera; nau in cobertantza de unu, fàere in cara trista, séria, pentzamentosa Sinònimos e contràrios abbudhonare, annuai 1, cuculare, incumbuxae | ctr. isclarire, ispalaciae Frases isperemas chi no incúculet (G.M.Cabras)◊ gelu, bidhia e chelu incuguladu no tent esístere nemmancu in s'ammentu (S.Casu) Ètimu itl. incocollarsi Tradutziones Frantzesu se couvrir de nuages, s'assombrir Ingresu to cloud over Ispagnolu nublarse Italianu rannuvolarsi Tedescu sich bewölken.

incugudhài, incugudhàre , vrb Definitzione pònnere su cugudhu Sinònimos e contràrios acapuciai, acubudhare, acucutare, acuguciai, acugudhai, incucutare | ctr. iscugudhai 2. is cunfrades furint incugudhaos coment'e po carrasegare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu encapuchonner Ingresu to hood Ispagnolu encapuchar Italianu incappucciare Tedescu eine Kapuze aufsetzen.

incuíre , vrb Definitzione torrare agoa, istesiare torrandho incuadas Sinònimos e contràrios | ctr. avansare Frases sos lacanantes cherent fraigare acurtzu a sa làcana, ma depent incuire ambos duos, ca depent lassare unu tantu de logu in mesu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu reculer Ingresu to pull back, to degrade Ispagnolu retroceder Italianu arretrare, retrocèdere Tedescu zurückgehen, zurückweisen.

incujàre , vrb Definitzione fàere calecuna cosa a un'ancuju, a unu gànciu Sinònimos e contràrios ancujare*, aunchinare, incruai, indrúchere, tròdhiri | ctr. istirare Frases sa zente isulana no incujat s’ischina a s'ocupatzione romana Tradutziones Frantzesu baisser, courber Ingresu to bend Ispagnolu doblar en forma de gancho Italianu piegare ad uncino, curvare Tedescu biegen.

«« Torra a chircare